Cẩn trọng với sản phẩm đội lốt Đông y trị bệnh xương khớp

Thị trường Việt Nam hiện có hàng trăm sản phẩm trị bệnh xương khớp khác nhau, trong đó nhiều loại được giới thiệu là chế phẩm có nguồn gốc từ dược thảo, nhưng nguyên liệu, chất lượng, thành phần… thì chưa được kiểm chứng nên khó có thể đảm bảo chất lượng và hiệu quả. Các sản phẩm này thường được quảng cáo như bài thuốc gia truyền, sản phẩm phát triển từ bài thuốc dân gian… có chứa các thành phần cây cỏ, thảo dược như đỗ trọng, phòng phong, ngưu tất, đương quy, thục địa, tam thất… và cao của một số động vật như cao rắn hổ mang, cao xương cá sấu, cao xương dê, cao rắn biển, cao ngựa trắng, thậm chí cao hổ cốt.

Những sản phẩm này đa dạng về hình thức như viên nang, thuốc lỏng, thuốc thang, cao đơn hoàn tán… Chúng được giới thiệu là dễ sử dụng, an toàn, tự nhiên, không gây tác dụng phụ và giúp giảm đau xương khớp nhanh chóng. Nhưng, kinh nghiệm của tôi, những nguyên liệu không rõ nguồn gốc thì không thể tạo nên những sản phẩm tốt được.

Thuốc Đông y cũng có ưu điểm riêng trong việc điều trị bệnh xương khớp. Tuy nhiên, những bài thuốc đó phải được bốc bởi những thầy thuốc có đủ chuyên môn, kinh nghiệm. Thực tế không ít sản phẩm được quảng cáo đủ thứ công dụng nhưng không có xác nhận, cam kết của người sở hữu bài thuốc, đặc biệt thiếu chứng cứ khoa học hay nghiên cứu lâm sàng, thiếu các giấy phép về sản xuất, lưu hành, phân phối....

Ghi nhận trong nhiều cuộc điều tra của các cơ quan cho thấy, nhiều sản phẩm gắn mác Đông y nhưng thành phần có trộn tân dược giúp giảm đau, kháng viêm siêu tốc như corticoid, morphin, dexamethason… Những sản phẩm này có thể giúp bệnh nhân hết đau, hết viêm nhanh chóng sau vài ngày nhưng nếu dùng lâu dài sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Chẳng hạn, corticoid có thể khiến bệnh nhân dễ nhiễm lao, mắc bệnh tiểu đường, loãng xương, đục tinh thể mắt; trong khi đó dexamethason dùng lâu sẽ gây phù nề, tổn thương niêm mạc dạ dày, xuất huyết dạ dày, da xơ teo, nổi mụn nhiều và morphin gây nghiện thuốc, suy hệ hô hấp…

Đáng ngại hơn, dùng thường xuyên các sản phẩm đội lốt Đông y kém chất lượng còn khiến bệnh xương khớp ngày một trầm trọng hơn. Bởi vì khi trộn thêm tân dược để giảm đau thì những chế phẩm này chỉ làm lu mờ triệu chứng đau, viêm mà không trị dứt được bệnh. Nguyên nhân bệnh vẫn còn đó và càng ngày càng nặng thêm do người bệnh chủ quan không điều trị nguyên nhân gốc của bệnh.

Hiểu đúng bệnh xương khớp để phòng trị từ gốc

Theo Đông y, các bệnh đau nhức thuộc chứng Tý. Tý có nghĩa là bế tắc. Khi các tà khí (phong, hàn, thử, thấp, táo, hỏa) tấn công và làm cho các đường kinh mạch bị tắc nghẽn lại, khí huyết không còn lưu thông thông suốt sẽ gây ra các triệu chứng đau nhức, ê ẩm, tê bì, nặng nề ở các khớp. Nếu bệnh nặng hơn các khớp sẽ sưng đau, cứng khớp, co duỗi khó khăn, hạn chế đi lại và có thể gây tàn phế.

Hai nguyên nhân chính gây ra chứng Tý là Phong hàn thấp tý và Phong thấp nhiệt tý; qua đó Đông y có một hệ thống lý thuyết để chẩn đoán các bệnh lý đau nhức cơ xương khớp, từ đó đề ra (lập phương) những bài thuốc thích hợp với từng thể bệnh cụ thể.

Sử dụng các sản phẩm viên nang, cao đơn hoàn tán… của Đông y hoặc các bài thuốc thang (gồm các dược liệu) cũng cần thiết đối với nhiều bệnh nhân xương khớp. Tuy nhiên, vấn đề là bệnh nhân phải được thăm khám bởi các thầy thuốc, các bác sĩ chuyên khoa Y học cổ truyền để có chẩn đoán và chỉ định chính xác. Những dược liệu sử dụng cần có nguồn gốc rõ ràng và các chế phẩm sản xuất từ dược thảo cũng phải có xuất xứ; Đồng thời cần có nghiên cứu cận lâm sàng và nghiên cứu lâm sàng nghiêm túc ở những viện, bệnh viện lớn trong nước hay nước ngoài về tính an toàn và hiệu quả khi sử dụng lâu dài. Chế phẩm phải có giấy phép sản xuất lưu hành, phân phối của Bộ Y tế.... cùng với sự giới thiệu của các chuyên gia uy tín.