Gia tăng tình trạng sử dụng giấy tờ giả để đi máy bay: Đâu là nguyên nhân?

Theo đánh giá của các cơ quan chức năng, hiện tượng này có nguyên nhân từ tâm lý ham rẻ và thiếu hiểu biết của hành khách nhưng mấu chốt vẫn là việc cung cấp giấy xác nhận nhân thân ở một số địa phương còn có kẽ hở.

Mỗi tháng phát hiện 5-7 vụ

Theo Cục Hàng không Việt Nam (HKVN), trung bình mỗi tháng, lực lượng an ninh hàng không phát hiện 5-7 trường hợp sử dụng giấy tờ giả để đi máy bay. Cụ thể, trong quý I-2015 có 14 vụ vi phạm; quý II-2015 có 19 vụ và riêng tháng 7-2015 xảy ra 8 vụ. Vụ mới nhất xảy ra ngày 18-8 tại Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài.

Theo đó, trong khi làm thủ tục kiểm tra giấy tờ tùy thân của khách, nhân viên an ninh sân bay phát hiện nhiều dấu hiệu nghi ngờ hành khách Nguyễn Thị Hồng (có vé trên chuyến bay VN163 của Vietnam Airlines) sử dụng giấy xác nhận nhân thân giả mạo để đi máy bay. Sau khi kiểm tra trực quan đối với hành lý xách tay của khách, nhân viên an ninh phát hiện có một chứng minh nhân dân (CMND) mang tên Nguyễn Thị Kim Hoa (SN 1969, quê quán Bắc Ninh), trong khi ảnh trên CMND và giấy xác nhận nhân thân là của bà Nguyễn Thị Hồng. Hành khách Nguyễn Thị Kim Hoa thừa nhận đã mua vé của Vietnam Airlines mang tên Nguyễn Thị Hồng rồi đến UBND phường nơi cư trú khai báo mất CMND để xin giấy xác nhận nhân thân mang tên trùng khớp với tên trên vé máy bay để sử dụng vé này.

Đại diện Đội an ninh soi chiếu Trung tâm An ninh Nội Bài cho biết, từng phát hiện nhiều vụ việc tương tự. Nhiều trường hợp khách khi làm thủ tục kiểm tra giấy tờ tùy thân để vào khu vực chờ thì thông báo đã mất CMND và xuất trình giấy xác nhận nhân thân có ảnh, đóng dấu giáp lai của UBND xã, phường, thị trấn… Tuy nhiên, các trường hợp này đều có bộ dạng không tự tin lắm.

Lực lượng chức năng bằng con mắt "nhà nghề" chỉ sau vài câu hỏi kiểm tra là đã "lật tẩy" được con người thật của hành khách. Lại có những trường hợp khác dù tỏ ra khá tự tin khi xuất trình giấy xác nhận nhân thân có ảnh, đóng dấu giáp lai nhưng qua máy soi chiếu, nhân viên an ninh lại "soi" thấy có CMND giấu sâu trong hành lý. Tất nhiên các trường hợp vi phạm này đều bị hãng hàng không từ chối vận chuyển và hủy vé. Không chỉ bị mất số tiền đã bỏ ra mua vé, hành khách vi phạm còn bị cảng vụ hàng không lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính với mức 5-10 triệu đồng/trường hợp. Nếu có hành vi chống đối hoặc tái phạm còn có thể bị cấm bay.

Nhiều kẽ hở

Qua khai báo, động cơ dẫn đến vi phạm chủ yếu đều là do tâm lý ham rẻ hoặc tiếc của. Có trường hợp do bạn bè, người thân có vé nhưng bận không bay, vì tiếc của nên ra cơ quan công an xã làm giấy xác nhận nhân thân với ảnh của mình, nhưng lại bằng tên của người khác.

Theo Giám đốc Cảng vụ hàng không miền Bắc Trần Hoài Phương, tình trạng giả mạo giấy tờ xác định nhân thân để đi máy bay tăng mạnh thời gian qua là do trùng với thời điểm các hãng hàng không xả vé rẻ. Đa số các trường hợp dùng giấy tờ giả mạo để đi máy bay là do các đại lý vé đã mua nhiều vé khuyến mãi nên bán lại cho hành khách có nhu cầu nhưng thiếu hiểu biết. Thậm chí, có đại lý còn mách cho hành khách chiêu thức giả mạo giấy tờ để lên máy bay nhằm tiết kiệm chi phí. Đáng lo ngại là phần lớn các trường hợp giả mạo giấy tờ đều không biết việc giả mạo giấy tờ tùy thân để lên máy bay gây nguy cơ mất an ninh an toàn hàng không nghiêm trọng và sẽ bị phạt rất nặng.

Phó Cục trưởng Cục HKVN Đào Văn Chương cho rằng, ngoài nguyên nhân hành khách giả mạo giấy tờ tùy thân để đi máy bay nhằm tiết kiệm chi phí thì nguyên nhân chính là việc cung cấp giấy xác nhận nhân thân của chính quyền, công an một số địa phương còn có kẽ hở. Nhằm khắc phục tình trạng trên, Cục HKVN đã đề nghị Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (Bộ Công an) siết chặt công tác xác nhận giấy tờ tùy thân ở cấp xã, phường, thị trấn. Bên cạnh đó, cần tăng cường tuyên truyền để hành khách nắm được các quy định nghiêm ngặt của hoạt động hàng không dân dụng. Sau mỗi vụ việc vi phạm nói trên, các cảng vụ hàng không đều đã gửi thông báo đến các địa phương xác nhận nhân thân không đúng để khuyến cáo và yêu cầu xác minh xử lý triệt để, không để xảy ra các vụ việc tương tự.