Kinh tế toàn cầu: Đối mặt với “cơn gió ngược”

Trái với cuộc họp hồi tháng 2 vừa qua tại Istanbul, khi nền kinh tế toàn cầu bị chi phối bởi cuộc khủng hoảng của Khu vực đồng tiền chung Châu Âu (Eurozone) liên quan đến thỏa thuận cứu trợ Hy Lạp, Hội nghị G20 lần này diễn ra vào thời điểm các thị trường tài chính toàn cầu vừa trải qua cú sốc lớn do tác động của một loạt nhân tố như: Triển vọng tăng trưởng ảm đạm của kinh tế Trung Quốc, sự sụt giảm mạnh của các thị trường chứng khoán và việc Bắc Kinh đột ngột điều chỉnh tỷ giá đồng NDT. Trong một cảnh báo được phát đi ngay trước thềm hội nghị này, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cho biết, nền kinh tế thế giới, đặc biệt là các nền kinh tế mới nổi, sẽ phải chịu tác động lớn hơn dự báo từ sự suy giảm của kinh tế Trung Quốc. Thay vì tốc độ tăng trưởng ấn tượng, sự trì trệ của nền kinh tế lớn nhất Châu Á đang gây ra những tác động lớn hơn dự báo, thể hiện qua những biến động về giá cả các hàng hóa quan trọng và thị trường chứng khoán thế giới.

Lấy dẫn chứng hoạt động kinh tế của Trung Quốc không khởi sắc đã đẩy dầu mỏ và đồng - hai mặt hàng xuất khẩu chính của Brazil, Nga và một số nước khác - rớt giá thảm hại, IMF cho rằng, sự biến động của tỷ giá đồng NDT và xu hướng mạnh lên của đồng USD đã khiến các nền kinh tế mới nổi bị liên lụy. IMF cũng quan ngại về khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) sớm nâng mức lãi suất gần bằng 0% như hiện nay sẽ gây ra tình trạng rút vốn ồ ạt khỏi các nền kinh tế mới nổi và khiến đồng USD sẽ càng đắt đỏ. Trên thực tế, việc hạ giá đồng nội tệ và nâng giá USD là một con dao hai lưỡi. Bên cạnh việc thúc đẩy xuất khẩu, các nền kinh tế cũng phải đối mặt với những khoản nợ bằng USD lớn hơn trong khi phải huy động thêm đồng nội tệ để thanh toán.

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đứng trước nguy cơ tăng trưởng chậm hơn so với kỳ vọng, những cam kết mà các nước G20 vừa đưa ra trong Tuyên bố chung đã thu hút sự quan tâm của dư luận. Theo đó, G20 khẳng định sẽ không áp dụng các biện pháp phá giá tiền tệ nhằm đem lại lợi thế không công bằng cho hoạt động xuất khẩu trong nước, đồng thời sẽ hành động quyết liệt để thúc đẩy sự phục hồi kinh tế. Bày tỏ tin tưởng kinh tế thế giới sẽ lấy lại đà tăng trưởng, các nhà lãnh đạo G20 cam kết sẽ điều chỉnh thận trọng và truyền đạt rõ ràng các hành động của nhóm nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực, bất ổn và thúc đẩy sự minh bạch trong bối cảnh các nền kinh tế chủ chốt đang tìm kiếm sự tăng trưởng mạnh mẽ và bền vững. Tuyên bố chung của G20 cũng kêu gọi các chính phủ và ngân hàng trung ương không lạm dụng tỷ lệ lãi suất như một công cụ để thúc đẩy hoạt động kinh tế, thay vào đó thực hiện các chính sách tài khóa để hỗ trợ tăng trưởng và tạo việc làm. Kinh nghiệm thực tiễn cho thấy, việc phụ thuộc vào chính sách tiền tệ sẽ không dẫn đến tăng trưởng cân bằng.

Tổng Giám đốc IMF Christine Lagarde cho rằng: Kinh tế thế giới đang đối mặt với một "cơn gió ngược" khi cùng một lúc phải chịu tác động từ nhiều phía như đà tăng trưởng chậm lại của Trung Quốc và Nhật Bản, giá nhiên liệu lao dốc và những mập mờ xung quanh quyết định tăng lãi suất của FED. Vì thế, mỗi quốc gia cần có những lộ trình riêng, song cần chú trọng vào những chính sách tài chính khôn ngoan, kiểm soát tăng trưởng tín dụng, duy trì dự trữ ngoại hối, đồng thời duy trì các chính sách nới lỏng tiền tệ song song với các chính sách tài khóa hợp lý. Hội nghị G20 đã đề cập đến những thách thức cũng như các cam kết nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Song rõ ràng, triển vọng của kinh tế thế giới đang bị che phủ bởi nhiều nguy cơ và đòi hỏi một sự phối hợp về chính sách giữa các quốc gia.