Chờ đợi sau… hơn 20 năm!

Trợ lực cho sáng tác

Đời sống văn chương tại Thủ đô những năm gần đây có sự hiện diện của nhiều gương mặt trẻ với sự đa dạng về giọng điệu. Trong đó, chủ yếu là những tác giả đang sống và làm việc tại Hà Nội. Các nhà văn, nhà thơ, dịch giả, nhà nghiên cứu ở độ tuổi trẻ trung, sung sức và nhiệt huyết đã góp mặt vào nhiều sự kiện, hoạt động văn học do các hội nghề nghiệp hay các nhà xuất bản, các đơn vị làm sách… tổ chức.

Hoặc được báo chí quan tâm, truyền thông rộng rãi, hoặc được chú ý, đánh giá tốt trong văn giới, đồng nghiệp…, các tác giả trẻ đang đóng góp ở nhiều mức độ vào việc phổ biến, quảng bá văn học đến với công chúng. Và trên hết, bằng những nỗ lực sáng tạo tự thân của mình, nhiều tác phẩm của tác giả trẻ xuất hiện khá thường xuyên, đem lại cho người đọc sự tươi mới về cả nội dung và hình thức thể hiện. Có thể kể đến sự góp mặt liên tục của nhà thơ, họa sĩ, kiến trúc sư Nguyễn Anh Vũ trong việc dàn dựng nhiều tiết mục trình diễn trên sân thơ trẻ Ngày thơ Việt Nam và một số Ngày hội đọc sách.

Nhà thơ Vi Thùy Linh tâm huyết trong sáng tác, in ấn và quảng bá tác phẩm của mình thông qua hình thức trình diễn. Có sự cần mẫn trong sáng tác của nhà thơ Bình Nguyên Trang, Trần Hoàng Thiên Kim, nhà văn DiLi, Phong Điệp… Trong lực lượng quân đội có nhà văn Xuân Thủy, nhà thơ Đoàn Văn Mật… của Tạp chí Văn nghệ quân đội. Nói về dịch thuật cũng phải nhắc đến những dịch phẩm của dịch giả Bích Lan được nhiều bạn đọc đón nhận. Còn phải kể đến các bài viết, công trình được ghi nhận của các nhà nghiên cứu, phê bình như Đoàn Ánh Dương, Cao Việt Dũng, Trần Trọng Dương... Số ít những cái tên trên chỉ là một phần trong nhiều gương mặt trẻ tại Hà Nội.

Tại hội nghị tới đây, những người làm thơ, viết văn, phê bình, dịch thuật… ở độ tuổi khoảng 40 trở xuống, hiện sống và làm việc tại các cơ quan báo chí, xuất bản, giảng dạy, nghiên cứu trên địa bàn Hà Nội sẽ có cuộc gặp gỡ lớn, chính danh… sau một quãng thời gian dài bằng một thế hệ. Và đương nhiên đời sống văn học nói chung cũng có quyền chờ đợi ở lực lượng này những đóng góp mới, bên cạnh đó bản thân các tác giả, dịch giả… cũng xem như đây là dịp chia sẻ, bày tỏ những suy nghĩ của mình quanh công việc sáng tác, phê bình, dịch văn học.

Kiến tạo những hoạt động cụ thể

Phải nhận rõ một thực tế là công tác phối hợp, hỗ trợ, tạo điều kiện sáng tạo cho các cây bút trẻ của Hội Nhà văn Hà Nội và rộng hơn là Hội Liên hiệp VHNT thành phố trong những năm qua còn chưa được như mong muốn. Một số nhà văn, nhà thơ, nhà phê bình, lãnh đạo của tổ chức hội rất nhiệt tình với đội ngũ viết văn trẻ, điều này là rất đáng quý, nhưng chủ yếu trong khả năng của bản thân với tư cách cá nhân. Hầu như không có hoạt động do hội tổ chức dành cho các hội viên trẻ hay các cây bút trẻ.

Thậm chí, cũng còn vắng những chuyến đi thực tế trên chính địa bàn nội thành và ngoại thành Hà Nội cho các cây bút "đầy tiềm năng" này để khơi gợi những sáng tác trên nền văn hóa và đời sống sôi động hôm nay của Thủ đô. Chưa có được những chương trình phối hợp giữa tổ chức hội với các địa phương, sở, ngành của thành phố nhằm tạo điều kiện cho sự tham gia của các cây bút trẻ… Còn thiếu nhiều nữa những ý tưởng, hành động và mối quan tâm thực sự đối với những người viết văn trẻ.

Dĩ nhiên, cuối cùng vẫn có thể nêu lên một cản trở lớn nhất và cũng dễ thông cảm nhất, là "lực bất tòng tâm" khi điều kiện tài chính, nhân lực của tổ chức hội quá eo hẹp; chưa có nguồn hỗ trợ thỏa đáng từ phía thành phố… Vậy đây cũng chính là những nội dung cần được đưa ra bàn thảo trong hội nghị tới.

Lực lượng sáng tác nói chung đều mong tổ chức hội nghị viết văn trẻ Thủ đô gắn liền với nhiệm kỳ của Hội Nhà văn Hà Nội. Với các hiện tượng, tác giả, vấn đề sáng tác trẻ gây chú ý, nên sớm có tọa đàm để đánh giá. Với các hội nghị, hội thảo khác, nên tranh thủ nhiều hơn các tham luận, ý kiến của các tác giả trẻ, nhất là những nhà nghiên cứu trẻ tại một số trường đại học, viện nghiên cứu. Hoặc hỗ trợ, giúp đỡ cây bút trẻ ra mắt những tác phẩm có chất lượng tốt.

Rất hy vọng hội nghị viết văn trẻ Thủ đô lần thứ hai tới đây, ngoài ý nghĩa gặp mặt vui vẻ, trẻ trung, thì hiệu quả chính đạt được sẽ là những giải pháp khả quan để lực lượng viết văn trẻ phát triển mạnh, có dấu ấn hơn trong đời sống văn học cả nước. Và cũng để thiết thực, hướng sự quan tâm của các đại biểu thành phố, giới VHNT Thủ đô cùng các tác giả vào việc làm thế nào tốt hơn cho văn học trẻ Hà Nội, nên bớt đi những nguyện vọng chung chung, mà cần tăng cường trình bày và trao đổi xung quanh những gợi mở, ý tưởng, giải pháp cụ thể.

Một việc thiết thực trước mắt, nhân hội nghị lần thứ hai sau lần thứ nhất đến hơn 20 năm này, rất nên tổ chức được một tuyển tập sáng tác của các cây bút trẻ về các đề tài văn hóa, xã hội… của Hà Nội để ấn hành, giới thiệu rộng rãi. Cũng là một cách điểm danh lực lượng viết văn rất đáng quan tâm của Thủ đô ta.