Tràn lan "nạn" mua bán bằng lái xe hạng FC giả

LTS: Nạn mua bán bằng lái xe hạng FC giả (cấp cho người lái các loại xe có kéo rơ moóc, ô tô đầu kéo sơ mi rơ moóc...) đang không chỉ công khai, tràn lan trên mạng mà ngay tại các trung tâm đào tạo và sát hạch lái xe, học viên cũng được "cò mồi" ra sức chèo kéo. Lái xe không đủ tiêu chuẩn vẫn hành nghề, phải chăng là nguyên nhân dẫn đến hàng loạt vụ tai nạn giao thông thảm khốc liên quan xe kéo rơ moóc, xe container... thời gian qua?

Bài 1: Dễ như mua rau

Chỉ cần gõ lên trang tìm kiếm thông tin Google từ khóa "mua bán bằng lái FC", các kết quả hiện ra nhan nhản. Giá cả cũng đủ loại, chỉ từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng là có ngay giấy phép lái xe hạng FC.
Có tiền là có bằng!

Trên mạng, nhiều trang web quảng cáo có bán đủ các loại GPLX, bảo đảm... xịn 100%, giá cả phải chăng. Đóng vai người đi mua bằng FC trên www.bangdaihoc giare.org và gọi vào số điện thoại liên hệ 0967835xxx, khi chúng tôi ngỏ ý gặp để xem mẫu và đặt hàng, chủ sử dụng số điện thoại trên từ chối: "Không gặp trực tiếp, làm xong giao hàng tận nơi mới thu tiền".

Cũng trong vai một người đi nộp hồ sơ chuyển đổi giấy phép lái xe hạng FC, chúng tôi đến địa chỉ 252 Lý Chính Thắng (nằm trong khu Trường Cao đẳng GTVT TP Hồ Chí Minh, Quận 3). Vào trung tâm để hỏi nộp hồ sơ thì được nhân viên tư vấn hỏi: Anh thi bằng gì? Chúng tôi nói là thi bằng FC thì ngay sau đó, một nhân viên niềm nở ra tiếp. Tôi đặt vấn đề mình làm ở một công ty vận tải, hiện công ty đang cần đổi gấp một số bằng lái xe đầu kéo từ hạng C lên FC nhưng do một số anh em chưa đủ thâm niên, còn số đủ thâm niên nộp hồ sơ cả mấy tháng trời vẫn chưa được thi lấy bằng. "Anh làm giúp tụi em, có gì tiền bạc sẽ trả anh thỏa đáng", chúng tôi gợi ý. Nhân viên trả lời rằng thủ tục để đổi bằng lái hạng C lên FC chỉ cần photocopy bằng lái hạng C, 10 ảnh 3x4, giấy khám sức khỏe do trung tâm y tế cấp quận, huyện cấp kèm theo giấy xác nhận thời gian và số kilômét lái xe an toàn do tổ chức doanh nghiệp xác nhận là đủ. Hỏi nhân viên giá cả đổi bằng từ C qua FC giá khoảng bao nhiêu? Nhân viên này cho biết giá dao động từ 5 đến 10 triệu đồng, cần gấp thì giá cao hơn và cho luôn địa chỉ email, số điện thoại để tiện liên lạc.

Trong những ngày rong ruổi thu thập thông tin tại các trung tâm sát hạch lái xe, chúng tôi được một giám đốc trung tâm nằm tại quận Tân Bình cho hay, trước kia xe chở đến 50 tấn vẫn "qua", bây giờ quy định về tải trọng xe được siết chặt, mỗi xe chỉ chở được 30 tấn, dẫn đến thiếu xe chuyên chở, buộc doanh nghiệp phải mua thêm xe. Một xe ít nhất phải có hai tài xế vì xe container đi đường trường mà chỉ có một tài xế thì chạy không nổi. Bên cạnh đó, hiện nay nhiều người có bằng FC nhưng không tiếp tục lái vì tuổi đã cao, dù lái xe container tiền lương dao động từ 15 triệu đến 20 triệu/tháng. Những người chạy xe container thường có tuổi đời từ 24 đến 35 tuổi, nhiều người qua tuổi 40 thường không đủ sức khỏe để điều khiển loại phương tiện này.

Theo quy định hiện hành, người lái xe container phải có đủ 3 năm lái xe bằng C, lái xe an toàn 50.000km và phải đủ 24 tuổi mới được thi tuyển bằng lái hạng FC. Quy định khá khắt khe trong khi nhu cầu tuyển lái xe có bằng FC cao nên nhiều người tìm đến bằng giả. Nhiều doanh nghiệp cũng không kiểm tra bằng cấp, họ thấy chỉ có bằng FC là nhận chứ không sát hạch lại. Cũng có nhiều doanh nghiệp biết bằng đó là bằng giả nhưng việc tìm tài xế hạng FC khan khiếm nên chấp nhận các tài xế này.

Cất bằng thật, dùng bằng giả

Trong vài năm trở lại đây, xảy ra hiện tượng nhiều tài xế có bằng FC thật nhưng vẫn đi mua bằng FC giả để đối phó với cơ quan chức năng, vì khi xảy ra trường hợp tai nạn thì các tài xế này đưa bằng giả để đối phó. Đại diện Trung tâm Đào tạo lái xe Tiến Bộ (quận Tân Phú) cho biết, hiện nay việc làm bằng FC giả rất dễ dàng, chỉ cần bỏ ít tiền mua máy công nghệ cao và máy in 42 màu thì cỡ nào cũng làm được. Chúng tôi được Trung tâm cho xem một GPLX hạng FC giả nhưng dù đã soi rất kỹ cũng không tìm thấy dấu hiệu nào của việc tấm bằng đó là… không thật. Chắc chỉ có cách duy nhất là tra cứu trong hệ thống quản lý cấp phát bằng.

Đại diện của Trung tâm Đào tạo lái xe Tiến Bộ cho rằng, không phải xe đầu kéo container gây tai nạn là do đào tạo kém mà chủ yếu phụ thuộc vào kinh nghiệm thực tế trên đường. Cũng theo đại diện của Trung tâm Tiến Bộ, cường độ làm việc của các tài xế lái xe đầu kéo container rất cao, gần như phủ kín tất cả các ngày trong tuần, cứ có hàng là chạy bất kể giờ giấc. Đa số các tài xế này đều chạy ban đêm nên hay buồn ngủ, dễ gây ra tai nạn.

Chúng tôi đặt câu hỏi với đại diện Trung tâm Đào tạo lái xe Tiến Bộ: "Khi tuyển dụng, những lái xe nghiện ma túy hay dùng bằng giả liệu doanh nghiệp có biết?". Trung tâm Đào tạo lái xe Tiến Bộ khẳng định, chắc chắn là doanh nghiệp biết vì đã có doanh nghiệp thừa nhận do quá thiếu người lái nên đành chấp nhận "vơ bèo, vạt tép" miễn sao chở hàng đúng hẹn để không bị phạt hợp đồng. "Đây chỉ là sự ngụy biện của doanh nghiệp và không thể đổ lỗi do thị trường lao động thiếu lái xe có bằng FC", đại diện Trung tâm Đào tạo lái xe Tiến Bộ bày tỏ quan điểm.

Cũng theo đại diện Trung tâm Đào tạo lái xe Tiến Bộ, rõ ràng doanh nghiệp biết việc sử dụng những lái xe dùng bằng giả hay nghiện ma túy nếu xảy ra tai nạn thì hậu quả rất khó lường, song vì lợi nhuận mà doanh nghiệp "nhắm mắt" làm liều. Nhiều ngành chức năng đã cảnh báo rằng, những doanh nghiệp nào sử dụng lái xe nghiện ma túy và dùng bằng giả là đang tự sát. Có lẽ phải nói thêm rằng không chỉ đang tự sát, mà với việc sử dụng lái xe như thế, doanh nghiệp vận tải đang tiếp tay cho hành vi giết người.

Từ thực trạng đáng báo động trên, đã đến lúc, các cơ quan chức năng cần có biện pháp để bắt buộc các doanh nghiệp vận tải phải tuyển dụng lao động đủ điều kiện để bảo đảm an toàn cho chính doanh nghiệp và người đi đường. Đồng thời, cần quy định lái xe container phải kiểm tra sức khỏe định kỳ vì đối với loại xe này đòi hỏi phải có sức khỏe tốt mới vận hành được. Đặc biệt, trong trường hợp phát hiện doanh nghiệp cố tình sử dụng lái xe có bằng giả hoặc lái xe nghiện ma túy thì cần phải có chế tài nghiêm như đình chỉ hoặc rút giấy phép kinh doanh vận tải… thì mới đủ sức răn đe. Bên cạnh đó, phải siết chặt quy định quản lý các cơ quan đăng kiểm, cơ sở đào tạo và cấp bằng lái xe và cả lực lượng thực thi giám sát như cảnh sát giao thông, thanh tra giao thông... Có như vậy, mới hạn chế được các "hung thần xa lộ" và người dân không còn phải lo nơm nớp khi tham gia giao thông.