Đình Làng Việt: Những điều còn - mất

Một sân chơi ý nghĩa

CLB Đình Làng Việt là cộng đồng trên mạng xã hội facebook được lập ra để thu hút những người yêu văn hóa làng của người Việt thông qua ngôi đình và các giá trị sinh hoạt phi vật thể, không gian văn hóa xung quanh ngôi đình làng, do nhà nghiên cứu Nguyễn Đức Bình, hiện đang công tác tại Cục Mỹ thuật - Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ VH-TT&DL) sáng lập từ tháng 5 năm 2014. Đến nay, CLB ngày càng tập hợp rất nhiều nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, nhiếp ảnh gia, kiến trúc sư, họa sĩ, nhà điêu khắc, nhà báo, trong đó có những người rất trẻ nhưng có chung sự quan tâm, mong muốn tìm hiểu, học hỏi về giá trị văn hóa của Đình Làng Việt - vốn rất gần gũi, thân thiết trong tâm thức mỗi người. Với họ, đến với Đình Làng Việt là đến với niềm vui, để thấy mình được tham gia, thể hiện sự quan tâm, góp một chút công sức dù nhỏ bé vào một việc giá trị.

Vào trang mạng xã hội của nhóm, người xem không tránh được những suy nghĩ trước nhiều bức ảnh giới thiệu tinh hoa Đình Làng Việt do các thành viên khắp mọi miền đất nước tải lên để tất cả được tham gia nhận xét, đánh giá, học hỏi giữa người bình thường và các học giả chuyên ngành về niên đại, nghệ thuật điêu khắc, kiến trúc và chiều sâu văn hóa của từng vật thể, họa tiết mang tính biểu tượng. Một thành viên đăng ảnh, nhờ các học giả trong nhóm dịch giúp bức hoành phi và câu đối cổ của đình Đoàn Xá, xã Đồng Tiến, huyện Ứng Hòa, TP Hà Nội, ngay lập tức nhận được bản dịch, kèm theo rất nhiều thông tin liên quan về niên đại, thần tích… Một bức ảnh về nghệ thuật chạm gỗ thế kỷ XVII của đình Chu Quyến khiến tất cả ngưỡng mộ, tự hào về tài hoa của những người thợ Việt từ hàng trăm năm trước. Đôi khi xuất hiện những bức ảnh ngôi Đình Làng Việt đang xuống cấp, khiến tất cả xót xa… Mỗi hình ảnh, câu chuyện đều được nhận rất nhiều chia sẻ, chứng tỏ sân chơi mang tính cộng đồng này đang đề cập đến vấn đề mà mọi người thực sự quan tâm. Với các nhà quản lý và chuyên môn, đây cũng là một "kênh" thông tin thực sự nhanh chóng và hữu ích để nắm được tình hình, thực trạng di tích Đình Làng Việt khắp mọi nẻo đường làng quê đất nước.

Khơi dậy sự quan tâm của cộng đồng trong bảo tồn di sản

Để thông tin không dừng ở sự chia sẻ trên mạng, với mong muốn đưa những giá trị tinh hoa của Đình Làng Việt được nhiều người biết hơn nữa, Ban quản trị nhóm Đình Làng Việt đã tổ chức nhiều chuyến điền dã, thu thập tư liệu, hình ảnh, nắm rõ hiện trạng thực tế của các ngôi Đình Làng Việt Nam hiện nay. Hành trình điền dã của các thành viên trong nhóm đã qua rất nhiều nơi, ví như đình làng Tây Đằng, Chu Quyến, Đông Viên, Cam Đà (Ba Vì - Hà Nội), Hàng Kênh (Hải Phòng), đình Hùng Lô (Phú Thọ)… Sắp tới, chuyến đi điền dã lần thứ 8 sẽ được tổ chức vào 28-6-2015 tại Bắc Giang, các thành viên nhóm Đình Làng Việt sẽ thăm đình Lỗ Hạnh - Hiệp Hòa (thời Mạc), đình Phúc Long - Việt Yên (thời Lê Trung Hưng), thăm lăng đá Dinh Hương. Trong khuôn khổ chuyến điền dã, các thành viên sẽ cùng có buổi sinh hoạt chèo, ca trù trong không gian văn hóa tại đình. Những chuyến đi ấy không chỉ giúp các thành viên thêm gắn kết, mà còn là cơ hội để mỗi người cùng giao lưu trực tiếp, tìm hiểu sâu hơn về nét đẹp, giá trị tinh hoa về mỹ thuật, điêu khắc cũng như nền nếp văn hóa làng xã quanh ngôi đình làng thân quen.

Chung một tình yêu, thể hiện trách nhiệm trong bảo tồn di sản, cộng đồng Đình Làng Việt đang cùng chung tay, nỗ lực chuẩn bị tổ chức triển lãm "Đình Làng Việt: Những điều còn - mất" vào tháng 8 tới đây tại Hà Nội. Các thành viên sẽ tham gia gửi, trưng bày ảnh kiến trúc, điêu khắc đẹp của đình làng, ảnh những di tích đang bị xuống cấp, bị biến dạng bởi thiên nhiên hoặc chính do con người gây ra. Qua đó, một mặt giúp người xem thấy được những giá trị về văn hóa, lịch sử, sự tài hoa của nhiều thế hệ, mặt khác, cảnh báo nguy cơ xuống cấp trầm trọng của các di tích, sự biến dạng di tích do thiên nhiên và con người.

Trong dòng chảy đô thị hóa, đây đó có những ngôi đình làng, di tích không còn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ, để rồi một ngày ta về quê, thấy ngậm ngùi và mất mát. Trong bối cảnh đó, triển lãm "Đình Làng Việt: Những điều còn - mất" như góp một tiếng nói nhằm thu hút công chúng quan tâm đến di sản, xã hội hóa công tác trùng tu, thu hút những cá nhân, tổ chức, các nhà hảo tâm đứng ra bảo trợ cho công tác trùng tu tôn tạo các di tích. Thông điệp các nhà tổ chức đưa ra là đừng để tình trạng di tích đang xuống cấp mà chỉ ngồi chờ kinh phí của Nhà nước. Hãy cùng góp sức bảo tồn, gìn giữ vẻ đẹp văn hóa Đình Làng Việt.