Hướng đi mới cho công tác hướng nghiệp tại trường phổ thông

Hiệu quả hướng nghiệp còn mờ nhạt

Mỗi năm, TPHCM có khoảng 70.000 học sinh tốt nghiệp THCS và 65.000 học sinh tốt nghiệp THPT. Công tác hướng nghiệp cho các cấp học luôn được sở GD-ĐT thành phố xác định là nhiệm vụ trọng tâm, tiên quyết. Tuy nhiên, theo thống kê sơ bộ, chỉ 20% học sinh hiểu biết đầy đủ,5% học sinh hiểu biết về ngành chọn học, còn tới 75% học sinh thiếu hiểu biết về ngành chọn học.

Nhiều quận, huyện và trường học trong thành phố chưa thực hiện đầy đủ các nội dung giáo dục hướng nghiệp cho học sinh, đặc biệt là học sinh cuối cấp. Hoạt động hướng nghiệp lại nặng về… thông tin tuyển sinh. Cộng thêm khó khăn về cơ sở vật chất, phương tiện, tài liệu…Sự tham gia của phụ huynh, các tổ chức kinh tế xã hội trong hướng nghiệp khá mờ nhạt. Từ đó dẫn đến việc lựa chọn nghề nghiệp của học sinh bỡ ngỡ và lúng túng. Nhiều học sinhkhông quan tâm đúng mức tới việc tìm hiểu nghề nghiệp, ngành học tương lai. Chọn nghề, chọn ngành đôi khi còn mang tính phong trào, theo số đông, thiếu cân nhắc dựa trên khả năng, mong muốn của bản thân.

Theo văn bản hướng dẫn của Bộ GD-ĐT, ở các lớp 10, 11, 12 đều cóthực hiện công tác hướng nghiệp. Nhưng trên thực tế, phải gần đến các kỳ thi tốt nghiệp THPT và đại học, việc hướng nghiệp mới tập trung rầm rộ.

Theo Th.S. Hoàng Đức Bình, Trưởng phòng Truyền thông, trường Đại học Hoa Sen: “Công tác hướng nghiệp không hiệu quả sẽ dẫn đến hậu quả lớn cho cá nhân cũng như xã hội. Học sinh không phát huy được năng lực bản thân, tâm lý chán nản, thất vọng, khó đam mê, gắn bó lâu dài với nghề. Ngoài ra, khi cảm thấy bản thân không chọn đúng nghề, cá nhân thường có xu hướng muốn bắt đầu lại, vừa mất thời gian vừa gây lãng phí cho xã hội, không đáp ứng được các tiêu chí tuyển dụng của doanh nghiệp”

Đẩy mạnh hướng nghiệp từ thực tế

Gần đây, công tác hướng nghiệp tại trường phổ thông bắt đầu được gắn với các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp. Đây là một thay đổi tích cực trong tư duy hướng nghiệp.

Tại TPHCM, Đại học Hoa Sen là trường tiên phong theo hướng đi này.Từ năm 2014, trường tổ chức chuỗi chương trình Campus Tour Your New Home dành cho học sinh, phụ huynh và giáo viên các trường THPT từ lớp 10 đến lớp 12. Tham gia Campus Tour, các em học sinh (cùng phụ huynh, thầy cô giáo) có cơ hội thăm quan môi trường học tập hiện đại tại Hoa Sen, thửtrải nghiệm “một ngày làm sinh viên Hoa Sen” với các hoạt động học tập và thực hành thú vị (nấu ăn, du lịch, nghiệp vụ phòng, lễ tân, mạng máy tính, thí nghiệm hoá sinh...)Đặc biệt, dưới sự hướng dẫn của các chuyên viên và giảng viên Hoa Sen, các em hào hứng làm bài trắc nghiệm khám phá năng lực học tập nhằm hiểu thêm về khả năng, thế mạnh của chính mình.

Không dừng lại ở đó, Đại học Hoa Sen còn phối hợp với các trường THPT đưa học sinh đi thực tế tại nhiều doanh nghiệp, công ty, cửa hàng. Cụ thể, trường tổ chức cho hơn 500học sinh THPT Lê Quý Đôn (TPHCM)trực tiếp làm việc tại chuỗisiêu thị tiện ích trong 2 ngày.Học sinh được giao nhiệm vụ rõ ràng, từ dọn dẹp kho hàng, sắp xếp hàng hoá, hỗ trợ nhập và xuất kho... đến chào đón khách hàng, trợ giúp bán hàng, tiến hànhđiều tra-khảo sát cho siêu thị... Một nhóm khác gồm 445 học sinh đến Vườn ươm Đông Thạnh, Công ty Công Viên Cây Xanh - TP. HCM: tỉa cành, đào đất, ươm giống, trồng cây… cùng các cô chú công nhân.Thời gian tuy ngắn nhưng các em đã có những trải nghiệm quý báu, vừa thực hành kỹ năng sống, vừa bước đầu hình dung sinh động về một nghề nghiệp nhất định, cảm nhận các giá trị do lao động chân chính mang lại.

Sắp tới, Đại học Hoa Sendự định tiếp tục đẩy mạnh hoạt động này bên cạnh chuỗi hoạt động hướng nghiệp truyền thống như tư vấn, lồng ghép nội dung giảng dạy.Tháng 6/2015, trường triển khai chương trình đào tạo hè Summer Progamcho học sinh THPT, giúp các em có cơ hội trải nghiệm cuộc sống sinh viên trong một tháng hè. Đây cũng là nỗ lựcnhằm đẩy mạnh hiệu quả hướng nghiệp, thực hiện sứ mệnh kết nối và phục vụ cộng đồng, kiên định theo triết lý giáo dục phi lợi nhuận mà nhà trường theo đuổi.