Điều chỉnh giá xăng, giá điện theo hướng ít tác động nhất đến kinh tế - xã hội

Hỏi: Một số ý kiến chưa đồng tình với việc điều chỉnh tăng giá điện vừa qua của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vì cho rằng EVN thiếu minh bạch trong giá điện; nếu Bộ Công Thương chỉ dựa vào báo cáo của EVN để quyết định cho tăng giá thì mới đứng về phía doanh nghiệp, chưa quan tâm lợi ích của người tiêu dùng. Xin cho biết quan điểm của Chính phủ về vấn đề này?

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Văn Nên trả lời: Trong những năm vừa qua, Bộ Công Thương đã chỉ đạo tích cực thực hiện việc công khai, minh bạch đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh điện.

Thực hiện Quyết định 24/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về điều chỉnh giá bán điện theo cơ chế thị trường, từ năm 2011 Tổ công tác liên ngành gồm đại diện các bộ, cơ quan liên quan, trong đó có Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hiệp hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã triển khai công tác kiểm tra giá thành sản xuất, kinh doanh điện. Căn cứ vào kết quả kiểm tra, Bộ Công Thương thay mặt Tổ công tác liên ngành đã tổ chức họp báo, công bố, gửi cho các cơ quan báo chí và đăng tải công khai trên trang web của Bộ các nội dung về giá thành sản xuất kinh doanh điện, chi phí các khâu phát điện, truyền tải, phân phối bán lẻ điện, chi phí điều hành quản lý và dịch vụ phụ trợ hệ thống; kết quả hoạt động (lỗ/lãi) của sản xuất, kinh doanh điện; các khoản còn treo chưa được phân bổ vào giá điện.

Việc điều chỉnh giá bán điện ngày 16/3 vừa qua là cần thiết và căn cứ vào giá thành sản xuất, kinh doanh điện năm 2013 đã được kiểm toán độc lập và kiểm tra của Tổ công tác liên ngành; chi phí ước thực hiện năm 2014, trong đó các yếu tố tăng giảm chi phí đầu vào như tăng giá than, giá khí, tỷ giá, thuế tài nguyên nước, giá mua điện từ các nhà máy thủy điện nhỏ; chỉ có giá dầu là giảm. Đồng thời bảo đảm phù hợp với Quyết định 69/2013/QĐ-TTg về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, Quyết định số 2165/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân các năm 2013-2015.

Phương án điều chỉnh giá cũng được các Bộ: Công Thương, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Ngân hàng Nhà nước thống nhất. Đây cũng là phương án tăng thấp và ít tác động đến kinh tế - xã hội; dự tính chỉ làm tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) năm 2015 khoảng 0,18% - 0,23%; ngân sách nhà nước hỗ trợ tiền điện cho các hộ nghèo, hộ chính sách xã hội sẽ tăng thêm mỗi năm khoảng 150 tỷ đồng. Đối với một số ngành sản xuất có mức tiêu thụ điện cao như thép, xi măng, ước tính tỷ lệ tăng giá thành khoảng 0,07% - 0,66%.

Hỏi: Việc điều chỉnh đồng thời giá điện và giá xăng dầu cùng một lúc được nhận định là chưa hợp lý vì tạo sức ép gia tăng lạm phát, ảnh hưởng lớn đến đời sống của người dân và hoạt động của doanh nghiệp. Xin cho biết Chính phủ có ý kiến gì về việc điều chỉnh này?

Trả lời: Điện và xăng dầu là hai mặt hàng rất quan trọng đối với nền kinh tế; cơ chế quản lý, điều chỉnh giá phải tuân thủ quy trình, thủ tục, nguyên tắc theo quy định của pháp luật. Giá bán xăng dầu được thực hiện theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước.

Hiện nay, việc điều hành giá xăng dầu đã cơ bản theo cơ chế thị trường; giá bán lẻ xăng dầu trong nước được điều chỉnh trên cơ sở biến động giá xăng dầu thế giới, kết hợp với các công cụ điều tiết thuế và quỹ bình ổn giá xăng dầu, đáp ứng yêu cầu chỉ đạo, điều hành kinh tế -xã hội theo quy định tại Nghị định 83/2014/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu.

Việc điều chỉnh giá điện, giá xăng dầu cùng trong tháng 3/2015 vừa qua đã được các cơ quan có thẩm quyền cân nhắc thận trọng, ngoài biến động các yếu tố chi phí đầu vào (có tăng, có giảm) còn đánh giá tác động của việc điều chỉnh giá đến kinh tế, xã hội, trên cơ sở đó lựa chọn phương án có tác động bất lợi thấp nhất và hỗ trợ người tiêu dùng điện ở mức phù hợp. Trong bối cảnh chỉ số giá tiêu dùng năm 2014 và những tháng đầu năm 2015 ở mức thấp, việc điều chỉnh giá điện, xăng dầu này không ảnh hưởng nhiều đến ổn định kinh tế vĩ mô. Đợt điều chỉnh giá xăng dầu ngày 11/3/2015 ước tính làm tăng CPI của tháng 3/2015 khoảng 0,04%; việc điều chỉnh giá điện ước tính làm tăng CPI năm 2015 khoảng 0,18% - 0,23% như đã nêu trên.

Hỏi: Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam (VAMI) có văn bản “kêu cứu” gửi tới các cơ quan chức năng về hiện tượng ô tô tải nhập khẩu nguyên chiếc đang tràn vào Việt Nam, gây bất lợi cho sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước. Nguyên nhân là mức thuế suất thuế nhập khẩu nguyên chiếc xe tải và linh kiện về lắp ráp trong nước chưa phù hợp. Xin cho biết chủ trương của Chính phủ về vấn đề này?

Trả lời: Năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược phát triển công nghiệp ô tô Việt Nam đến 2025, tầm nhìn đến 2035 và Quy hoạch phát triển công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030. Theo đó, dự báo năm 2020 có khoảng hơn 3 triệu xe lưu hành, tổng số xe sản xuất trong nước đạt khoảng 230 nghìn chiếc. Trong quý I vừa qua, ô tô tải nhập khẩu vào Việt Nam chủ yếu là xe có tải trọng lớn mà trong nước chưa sản xuất, lắp ráp được.

Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo triển khai thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp theo Chiến lược và Quy hoạch nêu trên, trong đó giao Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với Bộ Tài chính và các bộ, ngành liên quan rà soát các quy định về thuế, phí (thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc và linh, phụ kiện; thuế tiêu thụ đặc biệt...) và đề xuất cơ chế chính sách cụ thể, thúc đẩy sản xuất trong nước, bảo đảm khả thi, ổn định lâu dài và phù hợp với các cam kết quốc tế trong quá trình hội nhập, trình Thủ tướng Chính phủ. Hiện nay, Bộ Công Thương và Bộ Tài chính đang tích cực thực hiện chỉ đạo nêu trên của Thủ tướng Chính phủ.

Hỏi: Công tác thu mua, tạm trữ lúa gạo gặp nhiều khó khăn, đạt hiệu quả không cao do doanh nghiệp, thương lái lương thực chưa vào cuộc tích cực. Xin cho biết Chính phủ có giải pháp gì trước tình trạng này?

Trả lời: Việc Chính phủ quyết định mua tạm trữ 1 triệu tấn quy gạo trong thời điểm thu hoạch rộ nhằm hỗ trợ nông dân tiêu thụ lúa gạo, nâng cao thu nhập cho người trồng lúa, bình ổn giá, góp phần khắc phục tình trạng “được mùa mất giá”.

Ngay sau khi quyết định của Thủ tướng Chính phủ về mua tạm trữ thóc gạo vụ Đông Xuân 2014 - 2015 được ban hành, Hiệp hội Lương thực Việt Nam đã tổ chức triển khai, thu hút được 128 thương nhân tham gia. Đến nay, các thương nhân đã mua được khoảng 80%.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã thành lập Đoàn liên ngành để kiểm tra, giám sát việc thực hiện tại các địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long và sẽ sớm có báo cáo kết quả thực hiện.

Đồng thời với việc thực hiện chủ trương mua tạm trữ, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương, Hiệp hội và các doanh nghiệp đẩy mạnh xúc tiến thương mại xuất khẩu gạo, tăng cường đàm phán, ký kết hợp đồng Chính phủ để xuất khẩu vào các thị trường tập trung truyền thống và các thị trường đã có thỏa thuận hợp tác về thương mại gạo. Về dài hạn, Chính phủ đã giao Bộ Công Thương xây dựng Chiến lược xuất khẩu gạo của Việt Nam gắn với Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp.

Hỏi: Hiện nay Bộ Công Thương và Hiệp hội Mía Đường đang có quan điểm trái ngược nhau về việc cấp phép nhập khẩu cho đường được sản xuất tại Lào của Công ty Hoàng Anh Gia Lai (Bộ Công Thương cho rằng ngành đường thiếu sức cạnh tranh, chi phí sản xuất cao nên giá thành cao, nguyên nhân là do dựa vào bảo hộ; Hiệp hội Mía đường cho rằng chính sách xuất nhập khẩu đường có bất cập, chỉ phục vụ lợi ích nhóm, ảnh hưởng đến sản xuất trong nước). Xin cho biết quan điểm của Chính phủ về vấn đề này?

Trả lời: Chính phủ luôn chủ trương thúc đẩy quan hệ hợp tác hữu nghị toàn diện với nước bạn Lào. Sau các thoả thuận tại kỳ họp 37 Uỷ ban liên Chính phủ Việt - Lào tháng 1 vừa qua, hai nước đã ký Hiệp định thương mại tháng 3/2015 và đang khẩn trương tiếp tục đàm phán Hiệp định biên mậu, trong đó sẽ đề cập tới quản lý hạn ngạch nhập khẩu đường sản xuất tại Lào của Công ty Hoàng Anh Gia Lai để phù hợp với tính chất quan hệ đặc biệt giữa hai nước.

Cơ chế quản lý nhập khẩu đường được thực hiện theo Nghị định 187/2013/NĐ-CP của Chính phủ, trong đó đường thuộc danh mục quản lý nhập khẩu theo hạn ngạch thuế quan, bảo đảm phù hợp với cam kết quốc tế, hài hòa lợi ích giữa người sản xuất và người tiêu dùng, khuyến khích người sản xuất cải tiến quản lý, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, nâng cao năng suất, sức cạnh tranh của sản phẩm mía đường trong nước.

Theo đó, việc nhập khẩu đường từ Lào của Công ty Hoàng Anh Gia Lai đã được Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công Thương thống nhất với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề xuất phương án điều hành nhập khẩu đường, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.