Vĩnh Hưng - từ xã thành phường
Xã hội - Ngày đăng : 11:10, 31/08/2004
Đình Tân Khai, phường Vĩnh Hưng
Tháng 5 về đếnThăng Long,sau khi thắng lợi, vua lệnh cho quần thần tổ chức ăn mừng thắng lợi và tế lễ ở Thái Miếu, xuống chiếu: phàm tù binh bắt được, hiện ở đâu thì cho lệ thuộc ở đó. ở những nơi đất công còn hoang dã thì cho tù binh Chiêm khai phá,trồng cấy, lập nghiệp.
Bấy giờ ở phía Tây huyện Thanh Đàm(sau đổilà Thanh Trì) có vùng đất màu mỡ, người Chiêm được tới sinh sống tại đây. Nhà vua còn sai dân lập đền thờ vua cũ là Nha Cátvà cho công chúa Nguyệt Nga (vợ ông) được thờ phối hưởng. Vì người Chiêm có công khai khẩn lập ấp nên vua cho đặt tên đất ấy là Vĩnh Hưng Trang. Đến năm 1740, vua Lê Hiển Tông lên ngôi lấy niên hiệu Cảnh Hưng nên Vĩnh Hưng Trang được đổi thành xã Vĩnh Tuy.
Trước đây, xã Vĩnh Tuy gồm các thôn Thượng, Đoài, Tân Khai, Đông Thiên và Trung Lập. Năm 1956, Trung Lập nhập về xã Lĩnh Nam. Năm 1982, vùng đất Vĩnh Tuy Đoài được nhập vào nội thành để thành lập phường Vĩnh Tuy. Ngày 1-1-2004, quận mới Hoàng Mai thành lập, xã Vĩnh Tuy trở thành phường. Thể theo ý nguyện chung của nhân dân,thành phố đồng ý để Vĩnh Tuy trở về với tên gọi Vĩnh Hưng, đã có cách đây 5 thế kỷ.
Ngày nay, Vĩnh Hưng là một trong 14 phường của quận Hoàng Mai, Đông giáp phường Thanh Trì,Nam giáp 2 phường Lĩnh Nam, Yên Sở, Tây giáp phường Mai Động, Bắc giáp phường Vĩnh Tuy (quận Hai Bà Trưng). Phường Vĩnh Hưng có diện tích175 ha, số dân 18.000 người có đường Lĩnh Nam chạy qua, chợ Vĩnh Tuy sầm uất. Từ lâu, xã Vĩnh Tuy đã biết phát huy thế mạnh tự nhiên. Cùng với nuôi cá, tôm, trồng rau màu, Vĩnh Tuy có 32 ha trồng đủ các loại hoa, cây cảnh. Phường có 360 hộ bánhàng và làm các dịch vụ khác.
Kinh tế phát triển, bộ mặt thôn làng từng ngày đổi thay. Con đường từ chợ Vĩnh Tuy qua Tân Khai, Đông Thiên đến thôn Thượng đã được trải nhựa. Các đườngtrục chính của làng, các ngõ ngách đều đã đượclát gạch hoặc đổ bê tông. Hiện nay, phường Vĩnh Hưng đang xây dựng trạm nước sạch (kinh phí 4 tỷ đồng) có bể chứa 500m3 cung cấp nước cho nhân dân toàn phường.
Về thăm Vĩnh Hưng, điều dễ thấy nhất là trong quá trình đô thị hóa, làng vẫn giữ được nét riêng của làng xưa xóm cũ. Điểm xuyết bên cạnhcánh đồng hoa, đó đây là những ngôi nhà kiến trúc kiểu nhà vườn. Nhà ông Dương Hùng có nhà sân rộng 100m2, bên trong trang trí đồ tre trúc. Độc đáo nhất là hệ thống đình, đền, chùa. Tất cả các ngôi đình đều thờ Nha Cát đại vương. Bên cạnh có đền thờ bà Nguyệt Nga, dân gọi là đền Mẫu. Trong mấy năm qua, đại bái đình Tân Khai, đình Thượng đượctôn tạo. Năm 2000, kỷ niệm 990 năm Thăng Long - Hà Nội, thành phố đầu tư 500 triệu đồng dựng đại bái đình Đông Thiên trên nền móng cũ. Tọa lạctrên khuôn viên rộng 2 ha, đình đền Đông Thiêncòn giữ được nhiều di vật mang phong cách nghệ thuật thế kỷ XVII - XVIII: Một cỗ kiệu Ông, một cỗ kiệu Bà; một bộ quán tẩy trạmtrổ rất đẹp theo hình năm chimphượng, chín con rồng uốn lượnở các tư thế khác nhau và long mã đứng trên lưngrùa. Tại hậu cung có đặt tượng Nha Cát đại vương và Nguyệt Nga công chúa. Đình còn giữ được 7 sắc phong thần của các triều Lê và triều Nguyễn.
Nhằm tưởng nhớ người có công khaiấp mở làng, hằng năm vào ngày 1 và 2-2 âm lịch, dân làngrước lễ vật về đình thôn Thượng tổ chức hội lớn. Mở đầu là lễ rước nước trên sông Hồng. Theo lệ từ xưa, đi đầu là các chức sắc, bô lão thôn Thượng, sau đếnĐông Thiên, thôn Đoài, Tân Khai, Trung Lập. Ngày 10-8 còn có thi bơi chải trên sông Hồng.
Nhằm biểu dương việc học, bên sân đình rộng 530m2, các bô lão làng Đông Thiên đang dựng văn chỉthờ cụ Tổ của đạo học. Văn chỉ rộng100m2, có ban thờ các vị tiên hiền, bình phong, cột trụ và lập bia đá cao 1,8m để ghi danh các tiến sĩ, Nhà giáo nhân dân,Nghệ sĩ nhân dân...
Nhằm bảo lưucác giá trị nghệ thuật, năm 1990, Bộ VHTT đã ra quyết định xếp hạng đình Đông Thiên vàchùa Phúc Khánh. Đầu năm 2004, trong niềm vui từ xã trở thành phường, đình Tân Khai, đình Thôn Thượngcũng được UBND thành phố ra quyết định xếp hạng di tích “Kiến trúc nghệ thuật”.
HNM