Doanh nghiệp Việt trong chuỗi giá trị toàn cầu: Làm gì để hiện diện và nâng tầm vị thế?

Theo Viện Phát triển doanh nghiệp thuộc VCCI, có đến hơn một nửa số doanh nghiệp trả lời khảo sát (53,5%) cho biết họ không đặt mục tiêu gì khi tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, nghĩa là thiếu đi sự định hướng rõ ràng. Hơn nữa, những mục tiêu doanh nghiệp đặt ra phần lớn mới chỉ nằm ở mức ý tưởng và mong muốn chứ chưa đi vào thực thi, khi có đến 64,7% doanh nghiệp chưa có sự chuẩn bị gì khi tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Thực trạng trên được phản ánh trong ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam. Các doanh nghiệp Việt Nam hiểu rõ tầm quan trọng của việc tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, nhất là trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng hiện nay nhưng lại chưa có sự chuẩn bị hay định hướng. Vấn đề này đã được các chuyên gia thảo luận, đưa ra giải pháp tại diễn đàn. Theo đó, các doanh nghiệp cần chủ động có định hướng và chiến lược để nâng cao năng lực, đủ điều kiện tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, nghĩa là không chỉ dừng ở mức tiêu thụ hay gia công nhỏ mà đóng góp vào chuỗi giá trị thông qua sản xuất. Các doanh nghiệp cũng nên dành nhiều sự quan tâm để tiếp cận hoặc đề xuất các chính sách ưu đãi phù hợp đối với việc phát triển công nghiệp hỗ trợ.

Đại diện Bộ Công Thương, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Ngô Khải Hoàn đã lấy ví dụ về việc thực thi Nghị định số 111/2015/NĐ-CP về phát triển công nghiệp hỗ trợ và Quyết định số 68/2017/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ.

Còn theo chia sẻ từ Tiến sĩ Kim Dong Soo, chuyên gia Viện Kinh tế công nghiệp và thương mại Hàn Quốc, Việt Nam cần tìm cách để có thể tận dụng được năng lực cạnh tranh công nghiệp từ các doanh nghiệp ưu tú có tại Việt Nam, được chuyển giao công nghệ từ các doanh nghiệp đó. Ở điểm này, ông nhấn mạnh thêm rằng các doanh nghiệp toàn cầu cũng cần thể hiện trách nhiệm xã hội của mình trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam phát triển. Ví dụ các doanh nghiệp nước ngoài đang đầu tư tại Việt Nam cần có sự hợp tác chặt chẽ hơn với các doanh nghiệp địa phương. Điều đó có thể coi là một phần nằm trong chính sách liên quan tới trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp toàn cầu. Ông lấy dẫn chứng về trường hợp của Samsung khi hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu của Samsung thông qua việc nâng cao năng lực cạnh tranh, công nghệ, đào tạo cho các doanh nghiệp Việt Nam. Tất cả những nỗ lực đó của Samsung cần được mở rộng sang các doanh nghiệp nước ngoài khác tại Việt Nam.

Để rõ hơn về những nỗ lực trong việc này, Tổng Giám đốc Trung tâm Mua hàng Samsung Việt Nam Choi Kyoung Soo cho biết, Samsung đã, đang phối hợp cùng Bộ Công Thương nhằm địa phương hóa chuỗi cung ứng tại Việt Nam. Năm 2015, Samsung đã xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp phụ trợ thông qua hoạt động cử chuyên gia hàng đầu tư vấn cải tiến cho các doanh nghiệp và mở các triển lãm công nghiệp phụ trợ giới thiệu các phụ kiện mà Samsung cần nhà cung cấp tại Việt Nam. Tiếp đó, Samsung tiến hành đào tạo các chuyên gia tư vấn người Việt để có thể đưa việc tư vấn cải tiến tới nhiều doanh nghiệp Việt Nam hơn; hướng dẫn các doanh nghiệp cải tiến theo hướng áp dụng mô hình nhà máy thông minh. Samsung không ngại chia sẻ bí quyết thành công với doanh nghiệp Việt Nam, hỗ trợ các doanh nghiệp tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu bởi điều đó là hiện thực hóa triết lý "Đồng thịnh vượng" - một triết lý kinh doanh cốt lõi của Samsung.

Với cách tiếp cận đa chiều, Diễn đàn đa phương MSF 2022 đã đề xuất giải pháp cần thực hiện không chỉ từ phía doanh nghiệp trong nước mà còn dành cho các doanh nghiệp toàn cầu đang đầu tư tại Việt Nam, các hiệp hội doanh nghiệp cũng như các nhà hoạch định chính sách. Khát khao, kỳ vọng rất lớn đối với các doanh nghiệp Việt còn ở việc phát huy năng lực kết nối giữa các bên, để nâng tầm vị thế của doanh nghiệp và đến một ngày doanh nghiệp Việt Nam trở thành doanh nghiệp đầu chuỗi của chuỗi giá trị toàn cầu.