"Vua" gà Mía

Gà Mía thuần chủng đầu nhỏ, mình vuông, da màu vàng, thịt thơm ngon, vị ngọt đậm đà, dai thịt, được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng. Đến Đường Lâm, hỏi thăm hộ gia đình ông Nguyễn Quốc Quân chăn nuôi gà Mía, chúng tôi lập tức được những người dân quê hồ hởi chỉ đường.

Nhiệt tình, niềm nở khi có khách tới thăm, ông Quân cho biết: Tôi "say" với con gà Mía từ thuở nhỏ vì cụ thân sinh ra tôi là "tay" nuôi gà Mía có tiếng trong vùng. Cụ vẫn dạy tôi rằng: Ở miền Bắc nước ta có 4 giống gà quý: Gà chọi ở vùng Quốc Oai, gà Hồ thuộc vùng Bắc Ninh, gà Đông Tảo ở Hưng Yên và gà Mía ở Đường Lâm. Khi xưa, mỗi lần vua về thăm quê, dân làng lại mổ gà thết đãi. Sau này vua mất, vào các ngày giỗ, người dân lại mổ gà làm cỗ cúng. Không những vậy, vào các dịp lễ, Tết, dân làng tôi cũng thường chọn giống gà này để tế lễ...

Trải lòng về bảo tồn, nhân giống gà Mía, ông Quân kể: Gà Mía có thân hình đẹp. Con trống có vóc dáng to, nặng, lông màu đỏ tiết, cơ ngực, đùi nở nang, mào cờ dựng. Lúc còn nhỏ, ông Quân từng chứng kiến có những con gà Mía trống rất to, nặng 5-6kg, con mái nặng tới 3-4kg. Tuy nhiên, do các bước bảo tồn gen ngày xưa chưa tốt, gà Mía bị lai tạp nên trọng lượng ngày một giảm. Sau khi giải ngũ, năm 1994, ông quyết định nuôi và nhân đàn để bảo tồn gà Mía. Công việc ban đầu của ông gặp không ít khó khăn bởi gà Mía đẻ ít, mỗi năm chỉ đẻ từ 70 đến 150 quả trứng/con. Ông Quân đã sưu tầm, chọn lọc những con gà giống bố, mẹ có chất lượng tốt nhất để nhân giống. Với 20 con gà giống ban đầu, gà đẻ được bao nhiêu trứng, ông cho ấp hết nên đàn gà giống ngày một phát triển. Đến nay, ông Quân đang duy trì khoảng 500 con gà bố mẹ, được chăm sóc theo một quy trình đặc biệt với 2 máy ấp trứng. Hiện, mỗi tháng, ông cho ấp 7 phiên để ra "lò" khoảng 7.000 gà Mía giống. Ông vừa duy trì đàn, vừa bán gà giống cho nhiều gia đình, trang trại chăn nuôi trong vùng nên gà Mía ngày càng phát triển, đồng thời cũng mang về cho gia đình ông nguồn thu khá.

Lần giở từng trang sổ "nhật ký theo dõi gà Mía con xuất chuồng", chúng tôi thấy khách hàng của ông là những trang trại chăn nuôi nhỏ lẻ trên địa bàn thị xã Sơn Tây, Ba Vì, Đan Phượng, Vĩnh Phúc... Ông Quân nhẩm tính, với giá 15 nghìn đồng/con giống, doanh thu mỗi tháng của gia đình ông khoảng 100 triệu đồng, trừ chi phí, lợi nhuận đạt khoảng 40 triệu đồng. Không chỉ bán gà giống, ông Quân còn sẵn sàng phổ biến kinh nghiệm về kỹ thuật nuôi gà Mía cho các hộ chưa có nhiều kinh nghiệm.

Ông Quân chia sẻ: Không giống với nuôi gà công nghiệp, gà Mía phải ăn các loại thức ăn dân dã như thóc, ngô, khoai, sắn, rau, cỏ… và nuôi cách ly trong các vườn trại có rào chắn. Quá trình nuôi phải thực hiện nghiêm quy trình phòng bệnh bằng vắc xin, bổ sung các loại khoáng, vitamin, nhất là trong giai đoạn đẻ trứng và vỗ béo để nâng cao sức đề kháng cho gà.

Hiện ông Nguyễn Quốc Quân là Chi hội trưởng Chi hội Sản xuất và kinh doanh gà Mía Đường Lâm. Chi hội có trên 100 hộ nuôi gà Mía với quy mô tập trung đạt 100 - 300 con mái sinh sản hoặc 300 - 500 con gà thương phẩm mỗi lứa. Nhờ gà Mía, nhiều hộ gia đình ở Đường Lâm đã phát triển kinh tế, trở thành những hộ giàu của xã.