Ngày càng rõ tính thiết thực

Công khai, minh bạch, công bằng

Theo đánh giá của Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga, các đề tài nghiên cứu của sinh viên và giảng viên trẻ trong năm 2014 đã có bước tiến đáng kể về chất lượng, có tính mới, tính sáng tạo, phong phú về nội dung. Một số đề tài có khả năng triển khai ứng dụng hoặc có thể phát triển thành sản phẩm thương mại. Tác giả của các công trình đã mạnh dạn đề cập đến những vấn đề thời sự được xã hội rất quan tâm như: Vật liệu mới, thiết bị tiết kiệm năng lượng, tự động hóa; xử lý nước thải, chất thải nguy hại; giống cây trồng, vật nuôi có chất lượng và phẩm chất tốt; bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống của dân tộc; tội phạm công nghệ cao; hành vi và tâm lý của giới trẻ; du lịch tâm linh; khủng hoảng nợ công; gian lận thuế, chống bán phá giá... Kết quả đạt được cho thấy tiềm năng của các giảng viên trẻ và sinh viên trong nghiên cứu khoa học là rất lớn.

Một trong số kết quả tiêu biểu được kể đến là "Chế tạo Gel Pluronic nhạy cảm bởi nhiệt chứa Neomycin và Panthenol điều trị bỏng trên thỏ thí nghiệm". Đề tài hướng tới nghiên cứu phương pháp chữa bỏng hoàn toàn mới, do Lê Thu Hương, sinh viên ĐH Y dược Huế chủ trì, đã được trao giải nhất. Nhóm nghiên cứu của Học viện Nông nghiệp Việt Nam do sinh viên Hà Văn Tâm chủ trì đã thực hiện đề tài "Nghiên cứu chẩn đoán khối u Lymphoma trên chó nhập ngoại" cũng giành giải nhất. Nhóm sinh viên Hoàng Quốc Bình, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội, thực hiện đề tài "Thiết kế chế tạo máy in chi tiết nhựa 3D", được xem là đã chạm vào công nghệ của tương lai. Các sinh viên thuộc nhóm của Nguyễn Nguyệt Minh - Trường ĐH Kinh tế quốc dân, cũng được đánh giá rất cao với đề tài "Đánh giá năng lực làm việc của lao động giúp việc trên địa bàn TP Hà Nội - ngụ ý cho đào tạo nghề".

Trong công tác xét giải, thay vì tổ chức họp kín như trước kia, năm 2014, lần đầu tiên hội đồng xét giải đã tổ chức họp mở. Các sinh viên có thể thuyết trình, trình bày poster và trả lời các câu hỏi của hội đồng ngay tại gian trưng bày đề tài. Tại phiên họp của hội đồng, ở vòng 2, các giáo viên, phụ huynh và những người quan tâm cũng có thể tham dự, cùng các thành viên của hội đồng nghe đánh giá đề tài. Theo Vụ trưởng Vụ KH-CN và Môi trường, Bộ GD-ĐT Tạ Đức Thịnh, cách làm này thể hiện sự công khai, minh bạch và công bằng trong công tác xét giải.

Duy trì bệ phóng cho tài năng trẻ vươn xa

Bên cạnh những thành công đáng khích lệ, ban tổ chức giải thưởng thừa nhận số lượng công trình có chất lượng cao chưa nhiều. Đặc biệt là có một số trường còn chưa thực sự quan tâm đến việc giúp sinh viên nghiên cứu khoa học. Nhiều giảng viên tham gia hướng dẫn sinh viên đã nêu những khó khăn trong hoạt động nghiên cứu khoa học như kinh phí còn khiêm tốn, cơ sở vật chất phục vụ nghiên cứu còn nghèo nàn. Đặc biệt là việc tham khảo tài liệu rất khó khăn do hệ thống thư viện của các trường không đáp ứng được yêu cầu, nên cả thầy lẫn trò chủ yếu tìm kiếm nguồn tài liệu miễn phí trên mạng. Một số trường quan tâm tới hoạt động nghiên cứu của giới trẻ cho biết họ đã có nhiều chính sách hỗ trợ, những đề tài có tính khoa học cao hơn thì được cấp kinh phí nhiều hơn. Tuy nhiên, để hoàn thành đề tài thì sinh viên thường phải tự huy động thêm nguồn tài chính.

Có đề tài giành giải nhất, nhóm sinh viên của Trường ĐH Mỏ - Địa chất đứng đầu là Phan Công Đại mong muốn phát triển kết quả nghiên cứu ở quy mô cao hơn, có thể kết hợp với một tập đoàn dầu khí để triển khai ứng dụng. Nhóm sinh viên này đã nghiên cứu thành công việc tạo hợp chất tạo vi nhũ từ dầu thực vật và đánh giá khả năng cháy của hệ vi nhu nước, dầu. Kết quả nghiên cứu về phương pháp chữa bỏng mới của nhóm sinh viên Trường ĐH Y dược Huế cũng được chuyên gia đánh giá cao, cho rằng nếu được hoàn thiện thì kết quả nghiên cứu có thể được ứng dụng vào thực tế.

Xác định đây là sân chơi dành cho những người mới bước chân vào con đường nghiên cứu, Thứ trưởng Bùi Văn Ga cho rằng, không nên quá kỳ vọng rằng sản phẩm của các nhà nghiên cứu trẻ phải ứng dụng được ngay, điều quan trọng là giúp các em hình thành phương pháp nghiên cứu khoa học, sau này ra đời có nền nếp tư duy khoa học trước những vấn đề mà thực tiễn đặt ra. Tuy nhiên, giải thưởng cần có được sự quan tâm nhiều hơn nữa từ các doanh nghiệp, các tổ chức trong và ngoài nước, đặc biệt là về khía cạnh hỗ trợ kinh phí tài trợ cho giải thưởng cũng như tiếp tục đầu tư cho các đề tài đoạt giải cao, nhằm tạo bệ phóng giúp các tài năng trẻ tiếp tục vươn xa.