Cuộc "hôn nhân" Hy Lạp - Eurozone: Sẽ rõ sau ngày “định mệnh”

Nguồn cơn bắt đầu từ cuộc bầu cử tổng thống tại xứ sở Các vị thần lần thứ 3 (ngày 29-12) vừa qua không chọn được người chèo lái quốc gia. Ông Stavros Dimas - ứng cử viên duy nhất do liên minh trung hữu cầm quyền đề cử - đã không thể giành được 180 phiếu tối thiểu của các nghị sĩ để trở thành người kế nhiệm Tổng thống Karolos Papoulias. Vì thất bại này, theo Hiến pháp, Quốc hội Hy Lạp sẽ phải giải thể trong vòng 10 ngày để mở đường cho cuộc tổng tuyển cử trước thời hạn, dự kiến diễn ra ngày 25-1. Đây sẽ là cuộc tổng tuyển cử thứ hai trong chưa đầy hai năm tại xứ sở Các vị thần.

Điều đáng nói là theo kết quả hầu hết các cuộc thăm dò dư luận và nhận định của nhiều nhà phân tích chính trị khu vực, hiện tại, liên minh trung hữu do đảng Dân chủ mới của Thủ tướng Antonis Samaras lãnh đạo (nắm quyền điều hành đất nước chưa đầy 3 năm) khó có thể giành được thắng lợi trong cuộc bầu cử sẽ diễn ra trong 3 tuần nữa. Trong khi đó, đảng đối lập Syriza do ông Alexis Tsipras làm Chủ tịch đang dẫn đầu "đường đua" với 29,5% số phiếu ủng hộ. Với tham vọng đi ngược lại chính sách "thắt lưng, buộc bụng" mà liên minh cầm quyền đang thực thi, giới quan sát lo ngại nếu Syriza thắng cử sẽ chặn đứng những nỗ lực cải cách mà Chính phủ Hy Lạp đang theo đuổi, cũng như làm chệch hướng mục tiêu rút khỏi chương trình cứu trợ trị giá 240 tỷ euro mà nước này đã ký với Liên minh Châu Âu (EU), Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng trung ương Châu Âu (ECB) từ năm 2010 với điều kiện Hy Lạp phải nghiêm ngặt thắt chặt chi tiêu công.

Ngay trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống, tranh cãi gay gắt đã nổ ra giữa Thủ tướng A.Samaras và ông A.Tsipras. Thủ tướng A.Samaras đe dọa Hy Lạp có thể bị loại khỏi Khu vực đồng tiền chung Châu Âu (Eurozone) nếu Syriza chiến thắng. Ngược lại, lãnh đạo Syriza cho rằng ông A.Samaras là hiện thân tạo ra sự hỗn loạn, có khả năng dàn dựng nạn thoái vốn đầu tư nước ngoài để gây sợ hãi trong cử tri. Trên thực tế, đảng cánh tả Syriza không hẳn muốn Hy Lạp ra khỏi Eurozone, nhưng có ý định đàm phán lại nhằm yêu cầu các chủ nợ phải giảm bớt nợ công của Hy Lạp, hiện đã lên tới 175% tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Nếu không đạt được thỏa thuận này thì Hy Lạp sẽ bị vỡ nợ và buộc phải rút khỏi Eurozone.

Tuy nhiên, một số ý kiến lạc quan cho rằng, khủng hoảng Hy Lạp lần này khó có thể lan tới toàn bộ Eurozone vì dù có thắng cử, đảng Syriza cũng sẽ phải thay đổi lập trường cứng rắn với các chủ nợ. Hơn nữa, kể từ khi khủng hoảng nổ ra, Eurozone đã thiết lập nhiều "tuyến phòng thủ" để bảo vệ đồng euro. Vấn đề chính ở đây là về mặt chính trị. Thắng lợi của đảng Syriza ở Hy Lạp sẽ cổ vũ và củng cố sức mạnh cho các đảng chống "khắc khổ" tại những nước cũng đang "lâm nguy" ở Châu Âu như Tây Ban Nha - nơi mà đảng Podemos chủ trương chống thắt chặt chi tiêu công - đang dẫn đầu các cuộc thăm dò cho cuộc bầu cử tháng 11 tới. Cuộc bầu cử tại xứ Bò tót dự báo Lục địa già đang bước vào một thách thức mới.

Trước những diễn biến khó lường tại Hy Lạp, nhất cử nhất động từ Athens đang được các nhà lãnh đạo Châu Âu dõi theo từng ngày. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đã thông báo ngừng các cuộc đàm phán với Hy Lạp liên quan đến việc giải ngân khoản cứu trợ tiếp theo cho tới khi nước này thành lập được chính phủ mới. ECB cũng cho biết sẽ chờ ý kiến của tân Chính phủ Hy Lạp về kế hoạch trợ giúp tài chính của nước này mới đưa ra quyết định tiếp theo...

Ủy viên Châu Âu đặc trách kinh tế Pierre Moscovici đã ngay lập tức kêu gọi cử tri ủng hộ các cải tổ nhằm thúc đẩy tăng trưởng, rất cần thiết cho Hy Lạp. Ngày 3-1, Thủ tướng Đức Angela Merkel cũng đã ra một thông điệp cứng rắn: "không có con đường nào khác ngoài những cải tổ hiện nay và sẵn sàng để Hy Lạp rời khỏi Eurozone nếu người dân nước này chọn một chính phủ chống lại chính sách thắt lưng buộc bụng hiện tại". Nói một cách khác, số phận cuộc "hôn nhân" Hy Lạp - Eurozone đổ vỡ hay không sẽ phụ thuộc vào lá phiếu của cử tri trong ngày "định mệnh" 25-1 tới.