Kinh tế Nga rơi vào suy thoái: Cả thế giới cũng “đau đầu”!

Từ đầu năm tới nay, đồng rouble đã mất giá hơn 45% so với USD. Hiện tại với mức giảm 2,4%, một USD đổi được 53,66 đồng rouble. Còn so với đồng euro, mức giảm là 2,3%, tức 1 euro tương đương 65,8 rouble. Theo tạp chí Economist, Nga nhập khẩu một lượng lớn với tổng giá trị hàng hóa đến năm 2013 là 341 tỷ USD - vì vậy việc đồng rouble xuống giá nhanh chóng đã gây ra lạm phát. Tỷ lệ lạm phát được dự đoán là 9% vào cuối năm nay. Đồng rouble suy yếu cũng sẽ khiến việc trả lãi nợ nước ngoài của Nga trở nên tốn kém hơn. Nợ chính phủ của Nga vào khoảng 57 tỷ USD, nhưng khoản nợ của các doanh nghiệp nước này còn cao hơn gấp 10 lần.

Dự tính khoảng cuối năm 2015, các doanh nghiệp Nga sẽ phải hoàn trả khoảng 130 tỷ USD nợ nước ngoài. Vì vậy, thời gian qua, Chính phủ Nga đã đưa ra nhiều giải pháp để kìm hãm đà lao dốc của đồng nội tệ. Riêng trong tháng 10 vừa qua, Mátxcơva đã chi 30 tỷ USD để ngăn đà trượt giá của đồng rouble. Ngày 1-12 vừa qua, Nga bán 700 triệu USD ra thị trường ngoại tệ sau khi đồng rouble lao dốc. Nhưng có vẻ như các biện pháp này vẫn chưa thể bình ổn giá trị đồng nội tệ, dù đã tăng mua rouble trên thị trường và nâng lãi suất cho vay cơ bản lên 17% (trong một cuộc họp khẩn cấp ngày 15-12) - gấp đôi hồi đầu năm.

Tuy nhiên, những nỗ lực của Nga cũng chỉ như muối bỏ bể so với đà giảm giá của dầu thô (một sản phẩm xuất khẩu chủ lực, đóng góp một nửa ngân sách cho nước này) và mối lo phương Tây gia tăng trừng phạt lên Nga quanh vấn đề Ukraine. Giá dầu thô hiện tại chỉ quanh mức 60 USD/thùng, giảm 40% chỉ trong 6 tháng. Giới chuyên gia cho rằng Nga chỉ "thoát nạn" nếu giá dầu sớm trở lại lên ngưỡng 95 USD/thùng. Song, mọi dự báo đều cho thấy giá dầu sẽ còn tiếp tục suy yếu trong cả năm 2015.

Rõ ràng, người dân Nga đang phải đối mặt với một thực tế rất khắc nghiệt: Suy giảm kinh tế. Đồng nội tệ mất giá, hàng hóa ngày càng đắt đỏ, còn đầu tư nước ngoài thì cạn kiệt. Các mặt hàng thực phẩm nhập khẩu đã khan hiếm hơn do ảnh hưởng của biện pháp trả đũa lệnh trừng phạt từ phương Tây của Mátxcơva. Tình thế khó khăn đã khiến các tầng lớp lao động bình dân và hưu trí của Nga bắt đầu dự trữ từ muối, diêm, mì ống, bột đến các nông sản... Trong khi đó, tầng lớp trung lưu đổ đi mua ti vi, xe hơi, thiết bị gia dụng vì lo ngại sau năm mới giá cả sẽ tăng cao.

Mặc dù nền kinh tế Nga đang lâm nguy và nhiều khả năng rơi vào suy thoái trong năm 2015, nhưng tại hội nghị báo chí thường niên ở thủ đô Mátxcơva ngày 18-12, Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh tình hình kinh tế hiện nay của Nga là do các yếu tố bên ngoài tác động; đồng thời khẳng định tình trạng khủng hoảng hiện nay có thể kéo dài nhiều nhất là 2 năm và nền kinh tế Nga có thể phục hồi nhanh hơn nếu các yếu tố bên ngoài biến đổi theo chiều hướng tích cực hơn.

Đúng lúc này, Tổng thống Mỹ Barack Obama lại vừa ký ban hành luật "Hành động ủng hộ tự do tại Ukraine" nhằm củng cố các biện pháp trừng phạt nhằm vào Nga. Dù chưa thực hiện ngay lập tức nhưng theo đó, các công ty năng lượng và quốc phòng của Nga sẽ là mục tiêu tiếp theo của lệnh trừng phạt mới của Mỹ nếu được thực thi.

Tuy nhiên, nền kinh tế Nga khủng hoảng không phải là tin tốt với nền kinh tế toàn cầu nói chung và phương Tây nói riêng. Các đối tác kinh tế của Nga hiện đang hết sức lo ngại. Đức, nền kinh tế lớn nhất Châu Âu, có thể là nạn nhân lớn nhất. Trao đổi thương mại Đức - Nga khoảng 100 tỷ USD sẽ nhận một cú giáng mạnh nếu kinh tế Nga đổ vỡ. Phần còn lại của Châu Âu cũng thiệt hại không kém do Nga nhập khẩu rất nhiều loại hàng hóa từ châu lục này. Một số nhà sản xuất ô tô như Ford (Mỹ), Volkswagen (Đức) và Renault (Pháp) đều cho biết đồng rouble giảm giá khiến doanh số của họ ở Nga sụt giảm đáng kể. Các nhãn hiệu lớn như McDonald's, Adidas, Carlsberg, Coca-Cola… cũng đều thông báo tình trạng doanh số ở Nga sụt giảm nghiêm trọng.

Lệnh cấm vận Nga của phương Tây với cớ Mátxcơva can thiệp vào Ukraine cùng với giá dầu sụt giảm liên tục đang càng làm cơn "nhức mỏi" của kinh tế Nga gia tăng. Nhưng, cuộc khủng hoảng kinh tế tại xứ Bạch dương sẽ gây vấn đề lớn trên toàn thế giới là điều có thể thấy trước. Do đó, những bộ óc tỉnh táo vào lúc này xem ra đều không muốn "kịch bản" đó xảy ra.