Vài nét về giảng dạy toán thời Phục hưng

Ngoài dạy những kiến thức cho nghề nghiệp trong tương lai, nhiều trường đã dạy những kỹ năng sống cần thiết cho học sinh. Trong những trường này, ban đầu học sinh được học những kiến thức cơ bản. Sau đó, lĩnh vực nào học sinh xuất sắc nhất sẽ được hỗ trợ để học sâu hơn. Khi trở thành sinh viên, họ thường được khuyến khích theo học toán. Tuy nhiên, trong xã hội vẫn tranh cãi về việc có nên đầu tư cho nghiên cứu về toán và khoa học hay không. Thương nhân và thợ thủ công ở các thành thị có sự đánh giá khác nhau về mức độ quan trọng của việc học toán cũng như nghiên cứu. Những trường dạy về thương mại thường chỉ dạy ít kiến thức về toán. Tầng lớp thương nhân, những người có vai trò nhất định trong xã hội thường chỉ muốn con cái họ học để trở thành chính khách. Lý thuyết toán học, theo quan niệm của một số người, dần trở nên rời xa, ít ứng dụng trực tiếp phục vụ cho đời sống xã hội. Nhận thức được sự sai lệch này, ở Florence (Italia) và một số khu vực xung quanh đã hình thành loại hình trường mới. Trường cung cấp các khóa học về số học, đại số, thiên văn học, kế toán, cách tính diện tích các hình... nhằm nâng cao khả năng về thương mại và toán.

Với việc cải tiến kỹ thuật in ấn, giá thành sách dần rẻ hơn, giúp nhiều người có thể tiếp cận những tri thức toán học thời cổ đại bằng tiếng Latin và những thứ tiếng khác. Bên cạnh đó, những công trình toán học hiện đại dần được phổ biến trong xã hội. Có những cuốn sách toán được in nhiều lần. Chẳng hạn, sách giáo khoa toán của Recorde được in hơn 50 lần ở Anh trong gần 160 năm, kể từ lần in đầu tiên, năm 1540. Sách là một bản rút gọn những công trình toán của Euclide. Đồng thời, những thuật ngữ toán bằng tiếng Latin được thay bằng tiếng Anh. Ở Pháp vào giữa thế kỷ XVI, nhà toán học Ramus đã đề xuất cải tạo việc giảng dạy bảy nghệ thuật tự do trong trường đại học theo ba nguyên tắc mới. Ông đã viết một loạt sách giáo khoa về logic, hùng biện, ngữ pháp, toán học, thiên văn và quang học. Việc sách của Recorde và Ramus được tái bản nhiều lần với giá rẻ thúc đẩy sự quan tâm của xã hội với toán học và khoa học. Việc giảng dạy trong nhà trường dần không đủ đáp ứng nhu cầu học nâng cao toán của tầng lớp trung lưu. Xã hội hình thành hình thức dạy gia sư riêng như thời Hy Lạp cổ đại. Niềm tin về sức mạnh của toán học như Pythagore dần được nhen nhóm lại trong xã hội. Ở trường đại học, người ta đã cố gắng đẩy mạnh việc nghiên cứu toán học và thiên văn học. Chính quyền một số nơi (như ở Anh) đã nhận thấy vai trò to lớn của toán học trong việc ứng dụng vào đời sống thực tế, cũng như thúc đẩy việc phát triển khoa học kỹ thuật.

Kết quả kỳ trước: Bài toán nổi tiếng gắn liền với cái tên Konigsberg là bài toán bảy cây cầu nối từ hai đảo với đất liền. Ta cần tìm cách đi qua cả 7 cây cầu, mỗi cầu chỉ đi qua một lần. Trao giải 50.000 đồng/người cho bạn Nguyễn Đức Minh (143 Mai Hắc Đế), Đặng Kỳ Bảo (Trường THCS Đông Thái).

Kỳ này: Recorde là người đầu tiên dùng ký hiệu toán học thông dụng nào? Câu trả lời gửi về chuyên mục "Toán học, học mà chơi", Tòa soạn Báo Hànộimới, 44 Lê Thái Tổ, Hoàn Kiếm, Hà Nội.