Không nên băn khoăn vì vốn FDI giảm

Thưa Bộ trưởng, đến Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng phải thốt lên là tỉnh nào tôi đến làm việc, GDP đều từ 9-14% trong khi cả nước chỉ có 5,8%. Thủ tướng cũng khẳng định, cách tính GDP của các tỉnh thành hiện nay không đúng với thực tế và so với quốc tế thì không giống ai. Hơn ai hết, Bộ trưởng biết rằng số liệu thống kê quan trọng như thế nào đối với sự phát triển của mỗi quốc gia. Vậy khi nào chúng ta có thể thống nhất các con số và cho người dân biết bức tranh thật nhất về nền kinh tế?

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Đa số các nước trên thế giới chỉ tính GDP ở tầm quốc gia, ít nước tính GDP cho vùng, địa phương. Về phương pháp tính GDP các địa phương của chúng ta cũng theo hướng dẫn của Liên Hợp Quốc, theo tài khoản quốc gia, tuy nhiên ở đây có mấy vấn đề.

Thứ nhất là việc tính GDP ở các địa phương không chính xác, bởi vì có nhiều khoản bị tính trùng, sót. Ví dụ nhiều ngành hoạt động cả nước như ngân hàng bây giờ không thể phân bổ chi phí chia ra 63 tỉnh thành, cho nên bị trùng, hay là thuế, bảo hiểm, các hoạt động quốc phòng, an ninh.

Thứ hai là số liệu đầu vào ở các địa phương cũng không chính xác do nhiều yếu tố khác nhau nên quan điểm của chúng tôi là dần dần chỉ tính GDP của quốc gia. Và để đánh giá tăng trưởng của các địa phương thì bắt đầu từ năm 2016, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý đề án của Bộ KH&ĐT là địa phương sẽ cung cấp số liệu, Tổng cục Thông kê sẽ tính GDP cho các địa phương. Như vậy việc phân bổ chi phí mang tính toàn quốc gia sẽ sát, phù hợp hơn.

Tức là đến năm 2016 người dân sẽ được xem những con số thật về nền kinh tế?

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Chúng ta sẽ có con số tăng trưởng của toàn quốc, còn các địa phương phương thì ở mức tương đối nhưng cũng sát hơn rất nhiều.

Tiếp theo là câu hỏi của một người dân ở Phú Yên: Thưa Bộ trưởng, 9 tháng đầu năm nay, vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài vào Việt Nam chỉ hơn 11 tỷ USD, giảm 25,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Tôi có đọc báo và nghe đài được biết có nhiều dự án triệu đô, tỷ đô bị bỏ hoang. Ngay ở tỉnh tôi mấy năm trước cũng rầm rộ công bố có nhà đầu tư Mỹ làm dự án hàng chục tỷ USD nhưng cũng bị thu hồi giấy phép. Là Bộ trưởng Bộ KH&ĐT, Bộ trưởng có thấy sốt ruột không?

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: So với cùng kỳ năm trước chúng ta hụt hơn 25%. Tuy nhiên, chúng ta không nên, và thế giới cũng không so sánh việc thu hút FDI cùng kỳ năm nay so với cùng kỳ năm trước, bởi vì việc thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài là việc “bắc nước chờ gạo người”.

Việc quyết định đầu tư không chỉ là mong muốn, nỗ lực của Việt Nam mà còn phụ thuộc vào các nhà đầu tư nước ngoài. Trong khi họ phải chịu rất nhiều tác động của chính tập đoàn của họ, bị vỡ nợ, sa lầy vào những khó khăn khác. Vì vậy, có thể đánh giá đầu tư nước ngoài trong giai đoạn 5 năm thì phù hợp hơn.

Ví dụ năm 2013, đầu tư FDI của chúng ta tăng mạnh vì có những dự án lớn đã được nghiên cứu rất nhiều năm, và đề thời điểm 2013 thì đồng loạt xin cấp giấy chứng nhận đầu tư như: Lọc hóa dầu Nghi Sơn, Samsunng ở Thái Nguyên… Và năm nay không có những dự án lớn như vậy thì chắc chắn chắn vốn FDI sẽ sụt giảm. Nhưng chúng tôi cũng tin tưởng là vốn FDI vào Việt Nam vẫn đạt mức 15-16 tỷ USD theo kế hoạch đặt ra.

Một người dân khác quan tâm đến lĩnh vực đầu tư công gửi thư về chương trình cho biết: Mới đây chúng tôi đọc báo được biết Bộ trưởng tuyên bố chính sách đầu tư công trung hạn sẽ xóa cơ chế xin cho. Bộ trưởng có thể nói rõ hơn làm thế nào mà có thể xóa bỏ được cơ chế xin cho trong vấn đề đầu tư hay không?

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Nhu cầu đầu tư của các bộ ngành rất lớn trong khi khả năng ngân sách rất hạn chế. Khi địa phương quyết định làm một dự án thì phải biết lấy tiền ở đâu, không thể ký quyết định đầu tư một dự án rồi trông chờ đi chạy vốn, từ đó tạo ra nhu cầu vốn lớn và bức xúc.

Để giải tỏa việc này thì điều đầu tiên là chúng ta phải xem có bao nhiêu tiền trong ngân sách ở Trung ương và địa phương, chọn ra những dự án quan trọng tạo sức lan tỏa cho cả vùng, cả nước thì đầu tư.

Một trong những vấn đề đổi mới và đảm bảo cho kế hoạch đầu tư công trung hạn là chúng ta phải dự báo, tính toán được nguồn lực chúng ta có được trong 5 năm, gắn với kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội. Đồng thời, Chính phủ sẽ công bố hỗ trợ cho các địa phương cụ thể ra sao để chủ động sắp xếp đầu tư vào các dự án. Điều này phù hợp với thông lệ quốc tế.

Đó có phải là lý do Bộ trưởng khẳng định Việt Nam cơ bản ngăn chặn được tình trạng đầu tư dàn trải, lãng phí, thất thoát?

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Số vốn ngân sách Trung ương khi phân cho các địa phương đã được quản lý, kiểm soát tương đối chặt chẽ theo đúng các quy định của Chỉ thị 1792 của Thủ tướng Chính phủ, tức là tập trung hơn, chặt chẽ hơn. Còn các địa phương thì đang tự quyết và tự đánh giá. Nhưng để đầu tư công đi vào khuôn khổ trên phạm vi cả nước thì Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý đề xuất của Bộ KH&ĐT về công bố cho các địa phương về tổng mức đầu tư giai đoạn 2013-2015.

Đến nay Luật đầu tư công thực chất cũng là nâng cấp Chỉ thị 1792 của Chính phủ để đưa ra các giải pháp mạnh mẽ về đầu tư công, làm sao sử dụng nguồn lực này hiệu quả nhất trong khi nguồn vốn của chúng ta có ít.

Và trong tương lai gần, hiệu lực của đầu tư công sẽ có hiệu quả và các nguồn đầu tư của trung ương hay địa phương quản lý sẽ chặt chẽ và minh bạch, hiệu quả hơn.