Phía sau phiên tòa sơ thẩm tại quận Long Biên: Liệu có khuất tất?

Theo hồ sơ PV Báo Hànộimới có được, ngày 21-12-2009, ALSIMEXCO đã ký hợp đồng cung ứng 200 lao động Việt Nam sang làm việc tại Israel với Công ty Global Horizons Canada (có trụ sở tại 3165 Weal PD, Vitoria BC, Canada V8W 6E2). Trong quá trình ký kết và thực hiện hợp đồng, do cần phải bảo lãnh thực hiện hợp đồng và khai thác khả năng của các đối tác có năng lực nên công ty đã tìm kiếm nhà đầu tư trong nước liên kết hợp tác góp vốn, cùng tham gia thực hiện. Trên cơ sở nghiên cứu, xem xét, ngày 10-8-2010, nhà đầu tư Vũ Hải Phong đã đồng ý góp vốn với ALSIMEXCO để cùng thực hiện hợp đồng và hai bên đã ký hợp đồng hợp tác đầu tư tài chính số 01/2010/HTĐTTC có thời hạn 1 năm (từ ngày 10-8-2010 đến ngày 10-8-2011) trong đó nêu rõ quyền, nghĩa vụ và lợi nhuận của mỗi bên được hưởng theo các điều khoản trong hợp đồng. Phía ALSIMEXCO thực hiện các công việc phù hợp với quy định của giấy phép hoạt động xuất khẩu lao động. Còn phía ông Vũ Hải Phong chỉ thực hiện các công việc phù hợp với khả năng và không bị pháp luật cấm như: Góp tiền VND tương đương 300 nghìn USD để đặt cọc bảo lãnh theo hợp đồng đã ký với phía nước ngoài, giới thiệu người lao động để Công ty ALSIMEXCO tuyển dụng, đào tạo và được hưởng lợi nhuận 1.000 USD/người lao động; đồng thời phải hoàn trả lại nếu người lao động bị trả về nước trước thời hạn.

Khi hoàn thành các thủ tục ban đầu, ALSIMEXCO đã ra thông báo tuyển lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo quy định của luật pháp Việt Nam, lập kế hoạch đào tạo nghề, dạy tiếng, giới thiệu phong tục, tập quán và pháp luật của nước sở tại mà người lao động Việt Nam tham gia làm việc. Phía nước ngoài cũng đã sang Việt Nam để tuyển lao động. Tuy nhiên, không may trong quá trình thực hiện xảy ra rủi ro. Cụ thể là cá nhân ông tổng giám đốc công ty phía đối tác nước ngoài có dấu hiệu vi phạm pháp luật Mỹ và đã bị tạm giam dẫn đến hợp đồng cung ứng lao động ký giữa hai bên bị gián đoạn.

Ngay sau đó, ALSIMEXCO đã khởi kiện Công ty Global Horizons Canada tại Tòa án Canada và đã thắng kiện. Tòa án Tối cao Canada đã tuyên buộc phía Công ty Global Horizons Canada phải trả lại ALSIMEXCO khoản tiền bảo lãnh 307.377 CAD tương đương 300 nghìn USD. Hiện tại, ALSIMEXCO đã và đang xúc tiến việc thi hành án để thu lại khoản tiền đã chuyển cho đối tác. Cùng thời gian này, công ty đã thông báo, trao đổi diễn biến và kết quả thực hiện với ông Vũ Hải Phong và đã nhận được sự đồng ý gia hạn hợp đồng cho tới ngày hai bên cùng thỏa thuận chấm dứt hợp đồng. Tuy nhiên sau đó ông Phong đổi ý và tiến hành khởi kiện ALSIMEXCO ra Tòa án nhân dân quận Long Biên với lý do bản hợp đồng hai bên ký vi phạm pháp luật về quản lý ngoại hối và đề nghị tòa tuyên vô hiệu để trả lại tiền ông Phong đã đầu tư nhằm đẩy hết rủi ro cho ALSIMEXCO. Ngày 14-8, tại phiên tòa do Thẩm phán Nguyễn Thị Phương Huyền làm Chủ tọa, Tòa án nhân dân quận Long Biên đã xét xử và quyết định hợp đồng hợp tác đầu tư tài chính giữa ông Vũ Hải Phong và ALSIMEXCO là vô hiệu.

Trao đổi với chúng tôi về bản án, ông Trần Quốc Thấn, Giám đốc ALSIMEX CO, bức xúc: "Đây là phiên tòa có nhiều điểm "tùy tiện". Trong quá trình thẩm vấn và tranh tụng tại phiên tòa, các ý kiến trình bày của luật sư đã không được ghi trong bản án một cách đầy đủ hoặc là chỉ được ghi cắt xén, tóm tắt. Cụ thể, theo nhận định của hội đồng xét xử: "Xét hợp đồng hợp tác đầu tư tài chính số 01/2010/HTĐTTC ngày 10-8-2010 giữa ông Vũ Hải Phong và ALSIMECO đã vi phạm điều cấm tại Điều 22 Pháp lệnh ngoại hối năm 2005 và Điều 29 Nghị định 160/2006/CP hướng dẫn thi hành pháp lệnh ngoại hối năm 2005 quy định "Trên lãnh thổ Việt Nam, mọi giao dịch, thanh toán, niêm yết, quảng cáo của người cư trú, người không cư trú không được thực hiện bằng ngoại hối" trừ một số trường hợp pháp luật quy định cụ thể". Đồng thời bản án nhận định rằng "Như vậy việc lập hợp đồng thỏa thuận bằng ngoại hối đã vi phạm pháp luật, không cần phụ thuộc vào việc hợp đồng đã thực hiện hay chưa, thực hiện như thế nào". Như vậy không hiểu quan điểm của Tòa án quận Long Biên như thế nào khi bỏ qua vế sau của Điều luật 22 là "trừ một số trường hợp pháp luật quy định cụ thể". Trường hợp pháp luật quy định cụ thể ở đây chính là Nghị quyết số 04/2003/NQ-HĐTP ngày 27-5-2003 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao, hướng dẫn áp dụng một số quy định của pháp luật trong việc giải quyết các vụ án kinh tế. Tại điểm b, khoản 3 mục 1 của nghị quyết ghi: Nếu trong nội dung của hợp đồng kinh tế, các bên có thỏa thuận giá cả, thanh toán bằng ngoại tệ trong khi đó một hoặc các bên không được phép thanh toán bằng ngoại tệ, nhưng sau đó các bên có thỏa thuận thanh toán bằng đồng Việt Nam hoặc trong nội dung hợp đồng kinh tế các bên thỏa thuận sử dụng ngoại tệ làm đồng tiền định giá (để bảo đảm ổn định giá trị của hợp đồng) nhưng việc thanh toán là bằng đồng Việt Nam, thì hợp đồng kinh tế không thuộc trường hợp quy định tại điểm a khoản 1 Điều 8 Pháp lệnh HĐKT và do đó không bị coi là vô hiệu toàn bộ".

Ông Trần Quốc Thấn cho biết thêm, sau khi ký kết hợp đồng đầu tư tài chính, ông Phong đã chuyển vào tài khoản của công ty tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam số tiền Việt Nam là hơn 5,7 tỷ đồng, tương đương 300 nghìn USD. Sau đó công ty đã sử dụng khoản tiền này để mua lại ngoại tệ (307.377 CAD) của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam và ngân hàng đã quy đổi tỷ giá tại thời điểm thanh toán và chuyển tiền qua tài khoản ra nước ngoài cho công ty bên Canada. Như vậy việc giao dịch, thanh toán giữa công ty và ông Phong hoàn toàn thực hiện bằng tiền Việt Nam thông qua ngân hàng là đúng pháp luật. Việc tòa sơ thẩm nhận định cắt xén điều luật là không đúng, ý kiến này của bị đơn và phần trình bày của luật sư bảo vệ cho công ty đã không được phản ánh trong bản án và Hội đồng xét xử đã phán quyết tuyên hợp đồng của công ty với ông Phong vô hiệu là không đúng với quy định của pháp luật gây nhiều thiệt hại cho quyền và lợi ích hợp pháp của ALSIMEXCO.

Để làm rõ hơn vấn đề, PV Báo Hànộimới đã liên hệ và gặp được Phó Chánh án Tòa án nhân dân quận Long Biên Nguyễn Thị Phương Huyền. Tuy nhiên, khi xem giấy giới thiệu của cơ quan và thẻ nhà báo của chúng tôi, bà Huyền có thái độ bất hợp tác và nói: "Báo chí có chức năng điều tra à?" Bà Huyền cũng cho biết: "Đơn kháng cáo tòa án đã nhận được và đã chuyển lên Tòa án nhân dân TP Hà Nội. Mọi thắc mắc, tìm hiểu thì mời phóng viên tới đó để làm rõ"(?), đồng thời không cung cấp thêm bất kỳ thông tin gì.

Chúng tôi sẽ thông tin tiếp về vụ việc này.