Làm tròn nhiệm vụ “trị thủy”

Một đoạn đê sông Hồng được chỉnh trang, giúp công tác ngăn lũ, đi lại của người dân thuận tiện hơn.

Những cống hiến thầm lặng

Trong không khí hướng đến kỷ niệm 60 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, rảo bước dọc sông Hồng - dòng sông đã kiến tạo nên nền văn minh lúa nước rực rỡ của Đồng bằng Bắc bộ, ngắm những cánh đồng thẳng cánh cò bay, những vườn cây nặng trĩu quả, lòng người cảm thấy ấm áp, trẻ trung. Nhờ khối óc, bàn tay lao động, sản xuất nông nghiệp Hà Nội đang khởi sắc, không chỉ chuyển động theo hướng chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi để nâng cao hiệu quả mà còn ứng dụng mạnh mẽ khoa học, công nghệ, trở thành điểm tựa trong xây dựng nông thôn mới. Có được những thành quả như vậy có đóng góp thầm lặng, vất vả của những chiến sĩ "trị thủy" như lời Chi cục trưởng Chi cục Đê điều và phòng chống lụt bão Hà Nội Đỗ Đức Thịnh: "Hơn tất cả, chúng tôi đang vun đắp, bảo vệ vững vàng hệ thống đê, một trong những công trình kỳ vĩ nhất, tồn tại lâu bền nhất của Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội. Đây là niềm vinh dự to lớn nhưng cũng là trách nhiệm hết sức nặng nề".

Nhìn lại chặng đường 60 năm qua, có thể khẳng định rằng, bất kỳ ở thời điểm nào, lớp lớp cán bộ quản lý đê điều Hà Nội đã luôn nỗ lực đáp ứng yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Để minh chứng, Phó Trưởng phòng Quản lý đê điều (Chi cục Đê điều và phòng chống lụt bão Hà Nội) Phạm Quang Đông giở cuốn sổ khá dày, đã sờn hết gáy ghi lại chính xác đến giờ, phút về những cơn lũ qua các năm cho thấy việc phòng chống lụt của Hà Nội như một chiến dịch tổng lực. Sau khi mở rộng địa giới hành chính, Hà Nội có 20 tuyến đê chính dài hơn 626km được phân cấp quản lý, trong đó hơn 37km đê hữu Hồng là đê cấp đặc biệt; gần 250km đê cấp I; 45km đê cấp II; gần 72,2km đê cấp III; 160km đê cấp IV; 62km đê cấp V. Ngoài ra, Hà Nội còn 41 tuyến đê bao, đê bối và đê chuyên dùng với tổng chiều dài gần 133km chưa được phân cấp. Dọc các tuyến đê có 144 kè lát mái hộ bờ và kè mỏ hàn với tổng chiều dài gần 172km; 190 cống qua đê, 279 giếng giảm áp, 234 cửa khẩu, 367 điếm canh đê, 75 kho bãi vật tư phòng chống lụt bão...

Theo Chi cục Đê điều và phòng chống lụt bão Hà Nội, hệ thống đê chống lũ thường xuyên và hệ thống đê phân lũ đều đáp ứng đủ khả năng theo thiết kế hoặc vượt mức thiết kế. Những năm gần đây, thiên tai đã gây nhiều tổn thất nặng nề cho Hà Nội. Trận lụt lịch sử cuối năm 2008 đã gây ngập nghiêm trọng cho cả khu vực rộng lớn ngoại thành và nội thành là một ví dụ điển hình về tác động của biến đổi khí hậu, đặt ra thách thức ngày một lớn hơn cho công tác quản lý đê và phòng chống lụt bão của thành phố.

Củng cố, xây dựng tuyến đê sông Hồng tại địa bàn thị xã Sơn Tây. Ảnh: Linh Ngọc

Bảo đảm phục vụ đa mục tiêu

Để bảo đảm an toàn cho hệ thống đê, những năm qua, Hà Nội đã tập trung củng cố, nâng cấp, tu bổ, kè chống sạt lở, cứng hóa mặt đê, làm đường hành lang chân đê, trồng tre chắn sóng... Giai đoạn 2008-2013, ngân sách trung ương và thành phố đầu tư gần 1.326 tỷ đồng cho công tác tu bổ, nâng cấp công trình đê điều như xử lý khẩn cấp, khắc phục sự cố sạt lở đặc biệt nguy hiểm, bảo đảm an toàn đê điều, tính mạng, tài sản của nhân dân tại các khu vực như Ngọc Thuỵ, Ngọc Lâm, Bồ Đề (Long Biên), Yên Viên, Lệ Chi, Bát Tràng (Gia Lâm), Minh Châu (Ba Vì), Thọ An, Hồng Hà (Đan Phượng), Chương Dương (Hoàn Kiếm), Bạch Đằng (Hai Bà Trưng), Ninh Sở, Chương Dương (Thường Tín), Đại Gia (Phú Xuyên)...; gia cố, từng bước xóa bỏ một số trọng điểm xung yếu tại Cổ Đô (Ba Vì), Đổng Viên, Sen Hồ (Gia Lâm), Thanh Điềm (Mê Linh), Gia Thượng (Long Biên), Cầm Hà (Sóc Sơn)... Qua thống kê, gần 44km đê được đầu tư gia cố kè, chống sạt lở bờ sông, hơn 18,3km trồng tre chắn sóng, gần 42,6km làm đường hành lang chân đê; gần 80km mặt đê cứng hóa; gần 67,2km được xử lý ẩn họa thân đê; tu sửa 53 điếm canh đê, 12 kho dự trữ vật tư phòng chống lụt bão...

Bên cạnh đó, thực hiện chương trình nâng cấp hệ thống đê sông đến năm 2020, thành phố đã giao Sở NN&PTNT Hà Nội xây dựng kế hoạch triển khai trong 5 năm, 10 năm và hằng năm, trong đó riêng kế hoạch vốn đầu tư giai đoạn 2010-2015 lên tới gần 5.300 tỷ đồng. Nhờ sự quan tâm đầu tư, các tuyến đê từ cấp IV đến cấp đặc biệt cơ bản đã được cứng hóa. Đặc biệt, thành phố đang chỉ đạo triển khai dự án cải tạo, nâng cấp mặt đê hữu Hồng đoạn từ K0+000 (cầu Trung Hà, huyện Ba Vì) đến K117+850 (huyện Phú Xuyên) kết hợp làm đường đi, dài hơn 60km, tổng kinh phí khoảng 16.000 tỷ đồng; gia cố 3,25km nền đê Sen Chiểu kết hợp phát triển giao thông, tổng mức đầu tư 65 tỷ đồng; gia cố 28,1km mặt đê hữu Đà, hữu Hồng (Ba Vì), tổng mức đầu tư 64,7 tỷ đồng; xử lý cấp bách chống sạt lở bờ sông Đà, sông Hồng và sông Đuống trên địa bàn dài 9,1km với tổng mức đầu tư 208 tỷ đồng…

Về lâu dài, UBND thành phố đã xác định nhiệm vụ trọng tâm trong công tác phòng chống lụt bão là ưu tiên các nguồn lực để quy hoạch lại hệ thống đê điều, nhằm bảo đảm an toàn tuyệt đối trước lũ bão ngày càng phức tạp và khó lường.