Thay đổi cách tính, lương hưu có giảm mạnh?

Một trong những điểm mới của dự luật là quy định mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH). Theo đó, dự luật quy định đối tượng người lao động làm việc theo hợp đồng lao động mùa vụ hoặc một công việc nhất định có thời hạn từ 1 tháng đến dưới 3 tháng tham gia BHXH bắt buộc. Dự luật đồng thời bổ sung người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường và thị trấn (gọi chung là cấp xã) tham gia BHXH.

Cho ý kiến về nội dung này, ĐB Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cho rằng việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH phải đảm bảo tính khả thi. ĐB phân tích, đối tượng người lao động dưới 3 tháng thực chất là làm công việc hợp đồng nên không có tính ổn định vì thế sẽ khó trong thu chi việc đóng bảo hiểm. “Quy định như dự luật là khó khả, vì vậy đề nghị Ban soạn thảo hết sức cân nhắc, nếu có quy định này phải có chế tài” – ĐB Vinh nói.

Với việc bổ sung người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã tham gia BHXH, ĐB chia sẻ khi tiếp xúc cử tri thì phần lớn cán bộ đều ủng hộ chủ trương này. Tuy nhiên, điều vướng mắc là hiện nay các đối tượng này không có lương, trong khi theo quy định khi đóng BHXH thì người lao đóng 8%, cơ quan đóng 14%. ĐB lo ngại trong tình hình kinh tế hiện nay thì việc ngân sách đóng 14% sẽ gặp khó khăn.

ĐB Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) thì cho rằng nếu không đưa người lao động làm việc theo hợp đồng lao động mùa vụ hoặc một công việc nhất định có thời hạn từ 1 tháng đến dưới 3 tháng vào diện tham gia BHXH bắt buộc sẽ thiệt thòi cho những đối tương này. Tuy nhiên, theo ĐB để tăng tính hiệu quả thì nên quy định đối tượng này có thời gian thử việc ít nhất là 1-3 tháng trước khi tham gia BHXH bắt buộc.

Liên quan đến việc điều chỉnh mức hưởng lương hưu hàng tháng, theo báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, về vấn đề này vẫn có 2 phương án. Phương án 1: điều chỉnh tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng theo lộ trình, từ năm 2018, mức lương hưu hằng tháng của người lao động được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH tương ứng với 15 năm đóng BHXH của lao động nữ và 20 năm đóng BHXH của lao động nam. Sau đó cứ thêm mỗi năm, người lao động được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

Phương án 2: tán thành với ý kiến của Chính phủ, theo đó, số năm đóng BHXH tương ứng với 45% mức bình quân tiền lương tháng để tính lương hưu cho người nghỉ hưu vào năm 2018 là 16 năm; năm 2019 là 17 năm; năm 2020 là 18 năm; năm 2021 là 19 năm và từ năm 2022 trở đi là 20 năm. Sau đó cứ thêm mỗi năm thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ, mức tối đa bằng 75%.

Quan tâm tới nội dung này, ĐB Đặng Thị Kim Chi (Phú Yên) tính toán quy định như dự luật sẽ gây bất lợi cho lao động nữ. Đại biểu phát biểu: “Giả sử tôi tham gia 25 năm bảo hiểm xã hội, nếu năm 2017 tôi nghỉ hưu thì tôi được hưởng 75% lương, còn nếu 2018 tôi nghỉ thì chỉ còn được 65%. Như vậy trước sau có 1 tháng mà làm sao lại cắt đột ngột mất 10% người lao động có chấp nhận được không?”

Góp ý về việc có nên giao thẩm quyền thanh tra cho BHXH hay không, ý kiến của nhiều đại biểu tại Hội nghị đều thống nhất rằng BHXH Việt Nam là cơ quan nhà nước, chịu trách nhiệm quản lý quỹ tài chính liên quan đến an sinh xã hội của hàng chục triệu người lao động, không phải là đơn vị sự nghiệp chuyên môn thuần túy mà là một tổ chức tài chính, được Nhà nước giao chức năng quản lý, sử dụng và đầu tư sinh lời đối với quỹ BHXH, thực hiện cung cấp dịch vụ công, vì vậy nếu bổ sung chức năng thanh tra đối với việc đóng BHXH sẽ tạo điều kiện để khắc phục mạnh mẽ hơn những tồn tại hiện nay đối với việc chấp hành pháp luật BHXH.

Phát biểu bế mạc Hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh, sau 3 ngày làm việc Hội nghị đã cho ý kiến về 6 dự án luật. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề nghị cơ quan soạn thảo cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan tiếp thu nghiêm túc, đầy đủ, hoàn thiện các Dự thảo Luật để trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp Quốc hội thứ 8 tới./.