Kho bạc Nhà nước có nhiều sai phạm trong điều tiết ngân sách

Thục hiện Chương trình, kế hoạch thanh tra năm 2012, Thanh tra Chính phủ đã thực hiện thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật lại Kho bạc Nhà nước Việt Nam. Nội dung thanh tra tập trung vào một số nội dung: về điều tiết thu Ngân sách Nhà nước; tạm ứng vốn Kho bạc Nhà nước cho Ngân sách địa phương; quản lý, điều hòa vốn Kho bạc Nhà nước; việc kiểm soát chi Ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước; việc quản lý các quỹ tài chính nhà nước; việc đôn đốc thu nộp các khoản tạm thu, tạm giữ; kiểm tra một số khoản chi nội bộ tại Văn phòng Kho bạc Nhà nước.

Nhiều sai phạm trong điều tiết ngân sách

Qua thanh tra Kho bạc Nhà nước của 8 tỉnh, thành phố (Hà Nội, Thái Nguyên, Yên Bái, Hà Tĩnh, Nghệ An, Thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa-Vũng Tàu, Đắk Lắk) và Sở Giao dịch cho thấy đã có tình trạng điều tiết không đúng theo phân cấp ngân sách ở một số nơi với số tiền lên tới 130 tỉ đồng; trong đó điều tiết không đúng cho ngân sách Trung ương là 111,39 tỉ đồng. Một số Kho bạc Nhà nước còn điều tiết không đúng phân cấp ngân sách nhà nước thời kỳ từ năm 2010 đến tháng 6/ 2012 với số tiền gần 78,5 tỉ đồng.

Một số trường hợp Kho bạc Nhà nước thực hiện việc hạch toán không đúng nội dung thu với chương và tiểu mục ghi trên chứng từ nộp tiền vào ngân sách. Việc này không ảnh hưởng đến việc điều tiết ngân sách các cấp, nhưng nó phản ánh thông tin sai lệch về hoạt động của các ngành kinh tế quốc dân thông qua số liệu thu ngân sách nhà nước. Từ đó có thể dẫn tới việc đưa ra những chính sách, quyết định không chuẩn khác khi điều hành nền kinh tế vĩ mô - Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh.

Cũng theo Thanh tra Chính phủ, có 12 tỉnh, thành phố được Kho bạc Nhà nước tạm ứng vốn nhưng không giải ngân cho các dự án đã đề nghị tạm ứng mà nhập vào ngân sách tỉnh, thành phố là trên 2.459 tỷ đồng. Tỉnh Yên Bái được Bộ Tài chính phê duyệt tạm ứng năm 2010 là 20 tỷ đồng, năm 2011 là 100 tỷ đồng, nhưng UBND tỉnh không giải ngân cho các dự án mà nhập vào ngân sách tỉnh. Tương tự, tại Thái Nguyên số vốn Kho bạc Nhà nước tạm ứng năm 2009 không giải ngân cho các dự án mà nhập vào ngân sách tỉnh là 122,806 tỷ đồng; tại Thành phố Hồ Chí Minh năm 2012 là 2.000 tỷ đồng.

Kết luận thanh tra cũng cho thấy: việc quản lý thu phí ứng vốn của Kho bạc Nhà nước chưa thực hiện đúng quy định tại Thông tư số 49/2005/TT-BTC. Cụ thể, một số Kho bạc Nhà nước tỉnh (Vĩnh Long, Bình Định, Bắc Kạn, Đắk Nông) sau khi thu phí tạm ứng nhưng chậm nộp về Kho bạc Nhà nước để quản lý tập trung, chưa thu phí kịp thời theo quy định. Tính đến ngày 25/10/2012, tổng số phí tạm ứng vốn đến hạn phải thu nhưng chưa thu là hơn 2.123 tỷ đồng.

Việc tính và thu lãi tiền gửi của Kho bạc Nhà nước cũng được Thanh tra Chính phủ phát hiện ra các sai sót như : tính nhầm số dư dẫn đến giảm số lãi phải thu, tính thiếu ngày hưởng lãi. Cụ thể, tại Kho bạc Nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh số lãi tính thiếu phải truy thu là hơn 1,366 tỷ đồng, bao gồm số lãi do Ngân hàng Thương mại trả thiếu, số lãi tính thiếu do Ngân hành thương mại hạch toán chậm so với thời điểm gửi tiền của Kho bạc Nhà nước quận, huyện… Tại một số tỉnh, thành phố khác, số lãi do Ngân hàng thương mại áp dụng giảm lãi suất không đúng quy định. Tổng số tiền lãi tính thiếu do các nguyên nhân nêu trên là trên 1,797 tỷ đồng.

Kiểm tra việc kiểm soát chi mua sắm ô tô tại Kho bạc Nhà nước 8 tỉnh, thành phố, cho thấy một số trường hợp vi phạm như việc lựa chọn nhà thầu, mua sai đối tượng, vượt định mức quy định. Có 65 cơ quan, đơn vị mua 73 chiếc ô tô không thực hiện việc đấu thầu; 5 cơ quan, đơn vị mua ô tô vượt định mức quy định là 539 triệu đồng. Ngoài ra còn có 9 cơ quan đơn vị mua 9 chiếc xe ô tô vượt số lượng xe theo quy định, mua xe khi đã có văn bản chỉ đạo tạm dừng mua xe của Thủ tướng Chính phủ, sử dụng nguồn kinh phí tổ chức đền bù giải phóng mặt bằng để mua xe ô tô… Tổng số tiền vi phạm trên 5,6 tỷ đồng.

Khắc phục các hạn chế, sai phạm

Xử lý về kinh tế, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng yêu cầu Kho bạc Nhà nước nộp về tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ đề chờ xử lý khoản tiền lãi tính thiếu của Quỹ dự trữ tài chính Trung ương trong giai đoạn từ năm 2004- 2009 là 4,4 tỷ đồng. Yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố: Hồ Chí Minh. Bà Rịa-Vũng Tàu, Đắk Lắk nộp số tiền thu từ việc cổ phần hoá các doanh nghiệp nhà nước, Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) thuộc Bộ Tài chính, cụ thể: Thành phố Hồ Chí Minh là hơn 405 tỷ đồng; Bà Rịa-Vũng Tàu là hơn 52 tỷ đồng, Đắk Lắk là 23 tỷ đồng...

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính tiến hành kiểm điểm trách nhiệm trong việc phê duyệt tạm ứng vốn Kho bạc Nhà nước cho các địa phương không có danh mục dự án, không đúng đối tượng. Đồng thời, Bộ Tài chính chỉ đạo Kho bạc Nhà nước tiến hành kiểm điểm trách nhiệm của Tổng giám đốc, Phó tổng giám đốc Kho bạc Nhà nước thời kỳ thanh tra trong việc chỉ đạo, điều hành hoạt động của Kho bạc Nhà nước đã để xảy ra những vi phạm nêu trong kết luận thanh tra...

Mới đây, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đồng ý với kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật tại Kho bạc Nhà nước Việt Nam. Đồng thời, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng yêu cầu Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng, Kho bạc Nhà nước Việt Nam, UBND các tỉnh liên quan thực hiện và báo cáo Thủ tướng kết quả ngay trong quý 3/2014.../.