Khám sức khỏe lái xe kinh doanh vận tải: Phải loại bỏ “bệnh” hình thức

Tuy nhiên, thực tế triển khai thời gian qua cho thấy, ở không ít địa phương công tác này vẫn đang được thực hiện một cách hình thức mang tính chất đối phó. Trước tình hình đó, Bộ GTVT đang nghiên cứu siết chặt khâu kiểm tra, giám sát công tác khám sức khỏe cho lái xe.

Tại hội nghị kiểm điểm công tác bảo đảm trật tự ATGT 6 tháng đầu năm 2014, Bộ trưởng Bộ GTVT - Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban ATGT quốc gia Đinh La Thăng cho biết, đến hết tháng 6-2014 đã có 63/63 tỉnh, thành phố có báo cáo kết quả khám sức khỏe cho lái xe. Cụ thể, đã tổ chức khám được 129.105/tổng số 136.132 lái xe trong diện phải khám sức khỏe, qua đó phát hiện gần 1.800 trường hợp không đủ điều kiện hành nghề, gồm 381 trường hợp dương tính với chất ma túy và 1.388 trường hợp không đủ sức khỏe do các nguyên nhân khác. Trong số các địa phương triển khai tích cực, hiệu quả là Hải Phòng đã tổ chức 2 đợt khám với tổng cộng 10.909 lái xe, phát hiện 56 lái xe dương tính với chất ma túy; TP Hồ Chí Minh khám 35.358 lái xe, phát hiện 117 lái xe dương tính với chất ma túy; Hải Dương khám 1.787 lái xe, phát hiện 62 lái xe dương tính với chất ma túy… Hà Nội cũng đã khám sức khỏe cho hơn 24.700 lái xe, qua đó đã có 55 lái xe bị loại (trong đó có 6 lái xe nghiện ma túy). Với những lái xe không đi khám, Sở GTVT Hà Nội đã yêu cầu doanh nghiệp vận tải kiên quyết chấm dứt hợp đồng lao động.

Nhiều ý kiến khẳng định, chủ trương khám sức khỏe lái xe là đúng đắn, kịp thời. Qua kiểm tra, các ngành chức năng đã phát hiện, loại bỏ một số lượng lái xe rất lớn nghiện ma túy. Đáng nói hơn là những lái xe - con nghiện này trong suốt thời gian dài lại điều khiển những chiếc xe tải container, xe tải siêu trường, siêu trọng, tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông khủng khiếp. Tuy nhiên, qua thực tế triển khai cho thấy nhiều địa phương vẫn xem nhẹ việc kiểm tra sức khỏe cho lái xe hoặc làm một cách qua loa, đối phó. Ngay cả con số 381 lái xe dương tính với chất ma túy có thể cũng chưa phản ánh đúng thực chất bởi mới chỉ 4 địa phương kể trên đã chiếm tới gần 70%. Mỗi địa phương hằng năm đều cấp mới hàng nghìn giấy phép lái xe nhưng khâu kiểm tra sức khỏe lái xe lại hoàn toàn trông chờ vào sự nghiêm túc của các cơ quan y tế. Trong khi đó, không phải cơ quan y tế nào cũng thực hiện công tác này một cách nghiêm túc. Với việc khám sức khỏe đồng loạt lái xe vừa qua, theo quy định các đơn vị kinh doanh vận tải được chủ động đưa lái xe đi khám sức khỏe nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp bố trí thời gian, địa điểm. Nhưng chính vì có báo trước về thời gian nên nhiều trường hợp nghi ngờ sử dụng ma túy, đến lúc kiểm tra lại không phát hiện được. Đó chính là một lỗ hổng tạo điều kiện cho những lái xe - con nghiện "lọt lưới" những kỳ kiểm tra.

Đại diện một số Sở GTVT, Sở Y tế đề xuất cần có đội công tác liên ngành của thành phố để kiểm tra đột xuất lái xe, kịp thời phát hiện đối tượng nghiện hút. Ngoài ra, bài toán cần giải quyết ở đây là phải bảo đảm hài hòa lợi ích của 3 bên, gồm lái xe, doanh nghiệp và xã hội; trong đó, phải đặt lợi ích của xã hội, cụ thể là hành khách, người tham gia giao thông, lên hàng đầu. Để giảm tai nạn giao thông có thể thiết lập các trạm kiểm soát dọc tuyến đường để kiểm tra tình trạng sức khỏe của lái xe; lực lượng chức năng cần thường xuyên tuần tra, phát hiện dấu hiệu khác thường để xử lý... kiên quyết không để những tài xế nghiện ma túy cầm vô lăng…

Vừa qua, Bộ GTVT đã có văn bản đề nghị UBND các địa phương chỉ đạo hoàn thành khám sức khỏe cho những lái xe kinh doanh vận tải trước ngày 15-7; rà soát, kiểm tra hồ sơ của học viên đào tạo lái xe, loại những trường hợp giấy chứng nhận sức khỏe do các cơ sở y tế không đáp ứng quy định của Bộ Y tế cấp. Đồng thời, nghiêm cấm những lái xe bị phát hiện dương tính với chất ma túy điều khiển phương tiện và chuyển danh sách những lái xe này cho cơ quan công an để giám sát; nếu bị phát hiện điều khiển phương tiện giao thông đường bộ thì xử phạt bằng hình thức tước giấy phép lái xe trong thời hạn 24 tháng. Những lái xe bị phát hiện dương tính với chất ma túy sẽ chỉ được phép điều khiển phương tiện trở lại khi có giấy xác nhận âm tính với chất ma túy do chính cơ sở đã khám, kiểm tra việc sử dụng ma túy trước đó với sự giám sát của cơ quan quản lý nhà nước.