Xung đột tại miền Đông Ukraine: Đấu sức và đấu trí

Mặc dù quân đội chính phủ Ukraine đã giành được quyền kiểm soát Slaviansk, Artyomivsk, Druzhkivka nhưng điều tương tự đã không diễn ra ở Donetsk và Luhansk - hai tỉnh được coi là thành trì của lực lượng ly khai. Các cuộc giao tranh ác liệt tiếp tục kéo dài thêm danh sách thương vong cho người tham chiến của cả hai phía và dân thường.

Những ngày cuối tuần, quân đội Ukraine đã hứng chịu thiệt hại nặng nề, 23 binh sĩ thiệt mạng, khoảng 100 người khác bị thương trong vụ tấn công bằng tên lửa BM-21 - còn gọi là Grad (mưa đá) ở gần làng Zelenopole phía đông Luhansk. Cuộc tấn công đẫm máu diễn ra vào thời điểm quân đội chính phủ Ukraine được cho là đang đạt bước tiến lớn trong "cuộc chiến chống khủng bố". Cổng thông tin điện tử của những người ủng hộ nước Cộng hòa nhân dân Donetsk tự xưng thông báo, hệ thống Grad đã phá hủy đoàn xe của lữ đoàn cơ giới số 24 trên đường quốc lộ giữa Anthracite và Novoshakhtinskoye. Trước đó, thông tin cho biết tên lửa Grad đã khiến 4 binh sĩ Ukraine thiệt mạng và 3 người khác bị thương tại một cửa khẩu biên giới ở tỉnh Luhansk. Bộ phận báo chí của Cộng hòa nhân dân Luhansk còn khẳng định, lực lượng tự vệ tại đây đã bắn rơi một máy bay tấn công tầm thấp, gần thị trấn Perevalsk...

Trước những tổn thất nặng nề, ngay lập tức, Tổng thống Petro Poroshenko tổ chức họp khẩn cấp với quan chức các lực lượng an ninh Ukraine. Người đứng đầu nhà nước Ukraine khẳng định những kẻ sử dụng tên lửa Grad chống lại quân đội Ukraine sẽ bị trừng phạt thích đáng. Chưa biết chiến lược mà Chính phủ Ukraine vạch ra cho những ngày tiếp theo sẽ thay đổi theo hướng nào. Song, có thể nói rằng, cuộc tấn công bằng tên lửa Grad của phe ly khai đã giáng một đòn mạnh vào chiến thuật đánh nhanh, thắng nhanh của quân đội Ukraine. Điều này cho thấy mục tiêu giành quyền kiểm soát Donetsk và Luhansk trong vòng một tháng như Bộ trưởng Nội vụ Ukraine Stanislav Rechinsky tuyên bố cách đây 2 ngày trở thành nhiệm vụ khó khả thi.

Trái với những dự đoán được đưa ra khi quân đội chính phủ Ukraine giành được một loạt chiến thắng quan trọng ở Slavyasnk rằng: Với sức mạnh tổng lực, quân đội Ukraine sẽ nhanh chóng đập tan mọi sự kháng cự của phe ly khai và giành được lợi thế trên bàn đàm phán bốn bên hay còn gọi 3+1 (gồm: Nga, Mỹ, Liên minh Châu Âu và Ukraine). Nhưng thực tế, những cuộc tấn công quy mô lớn của quân đội Ukraine không phát huy hiệu quả như mong đợi. Donetsk và Luhansk không mất thêm vị trí nào quan trọng như Slavyansk. Lực lượng ly khai đã thực hiện đúng những điều mà thủ lĩnh Alexander Borodai tuyên bố: Phản công sau khi tái hợp các lực lượng. Theo các chuyên gia quân sự, quân ly khai đã phân tán lực lượng, tránh tấn công tổng lực; đồng thời tập kích phản công. Với cục diện như vậy, chắc chắn, cuộc đối đầu giữa hai bên sẽ kéo dài và đó không phải cuộc chiến mà Kiev mong muốn.

Trong khi nội chiến tại Ukraine leo thang thì cuộc đấu trí trên bàn cờ nước lớn cũng cho thấy thế cục giằng co. Ngày 11-7, Nga đã hối thúc EU chưa thực thi Hiệp định thương mại tự do với Ukraine cho đến khi những quan ngại của Mátxcơva về thỏa thuận này được giải quyết. Tại cuộc gặp cấp bộ trưởng ba bên đầu tiên ở Brussels (Bỉ), EU, Nga và Ukraine đã nhất trí thành lập cơ chế tham vấn nhằm đánh giá những tác động của việc thực hiện Hiệp định liên kết Ukraine - EU và giải quyết những mối quan ngại của Nga. Ngày 20-7 tới, Nga sẽ đưa ra danh sách những mối quan ngại cụ thể hoặc những rủi ro tiềm tàng từ việc thực hiện thỏa thuận. Trên cơ sở danh sách đó, các cuộc tham vấn song phương sẽ được tiến hành ở cấp chuyên gia nhằm trao đổi quan điểm và tìm giải pháp thỏa đáng cho những quan ngại hoặc rủi ro. Ngoài ra, các bên cũng xác định những vấn đề cần thảo luận ở cấp cao hơn. Theo kế hoạch, các chuyên gia sẽ hoàn tất báo cáo sơ bộ vào ngày 1-9 để chuẩn bị cuộc gặp cấp bộ trưởng tiếp theo dự kiến diễn ra vào ngày 12-9 tới tại Brussels.

Giữa lúc chiến sự gia tăng, một tin vui hiếm hoi đã đến với Kiev. Đó là hãng đánh giá tài chính Standard & Poor (S&P) vừa nâng mức xếp hạng tín dụng quốc gia của Ukraine từ "tiêu cực" lên "ổn định" do đã đạt thỏa thuận với Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) về khoản vay ổn định kinh tế vĩ mô trị giá 17 tỷ USD. Thế nhưng, sẽ không có gì là chắc chắn nếu quốc gia này không sớm ổn định được tình hình và cuộc xung đột quân sự tại miền Đông vẫn tiếp diễn.