Chính phủ và doanh nghiệp đều có phương án dự phòng

- Phó Thủ tướng đánh giá như thế nào về thông tin DN Trung Quốc không đấu thầu các dự án mới ở Việt Nam?

- Trước hết, có thể nói rằng nếu họ dừng đấu thầu thì sẽ có người khác làm và điều này không ảnh hưởng gì cả. Những dự án nhiệt điện họ làm tổng thầu EPC là những dự án họ trúng thầu trong những lô chúng ta vay vốn ODA của WB (Ngân hàng Thế giới) hay ADB (Ngân hàng Châu Á). Theo quy định, phải đấu thầu quốc tế rộng rãi và khi ai đó thắng thầu thì người đó có cơ hội. Trung Quốc cũng là một thành viên của các tổ chức tài chính này nên có quyền đấu thầu như bất kỳ quốc gia nào khác và có thể thắng thầu. Khi thắng thầu, phải thực hiện hợp đồng, phải làm đúng theo luật, theo quy định, nếu không sẽ bị phạt theo hợp đồng. Người chịu trách nhiệm việc ấy (phạt nhà thầu - PV) là chủ đầu tư. Thứ hai, đối với những hợp đồng EPC do các DN vay vốn tín dụng ưu đãi của Trung Quốc, theo điều kiện vay vốn, phải sử dụng EPC của Trung Quốc. Ngược lại, nếu Việt Nam có vốn cho các nước khác vay thì người ta cũng phải theo quy định của mình, ví dụ: ODA do Việt Nam cấp, phải do nhà thầu Việt Nam thực hiện. Đấy là hình thức rất bình thường.

- Đối với những dự án đang triển khai mà đối tác Trung Quốc là tổng thầu, có những lo ngại sẽ bị ảnh hưởng về tiến độ, nguồn vốn sau sự kiện Trung Quốc đặt giàn khoan Haiyang Shiyou - 981 trái phép vào thềm lục địa nước ta?

- Các hợp đồng do DN của Trung Quốc đang thực hiện với Việt Nam, về nguyên tắc phải thực hiện theo đúng luật. Nếu vi phạm hợp đồng sẽ bị xử lý theo Luật Thương mại quốc tế Incoterm và chúng ta cứ theo đúng quy định để xử lý, hai nước đều là thành viên của WTO. Cho đến nay, chưa có dấu hiệu gì cho thấy đối tác không thực hiện các hợp đồng đã ký kết. Tại một số dự án lao động Trung Quốc bỏ về giờ đã quay trở lại làm việc.

- Nhưng, dư luận vẫn lo ngại DN Việt Nam sẽ bị thua thiệt nếu Trung Quốc không rút giàn khoan Haiyang Shiyou - 981 và căng thẳng ngày càng leo thang?

- Khi đã là hợp đồng thì “win - win”, không có bên thắng bên thua. Nếu họ không thực hiện hợp đồng thì bị phạt hợp đồng, ảnh hưởng đến uy tín. Thứ hai là nguồn vốn họ cho mình vay, nếu họ vi phạm hợp đồng thì chính họ là người chịu rủi ro chứ không phải là mình. Ở đây có quyền lợi của cả hai bên, hết sức công bằng theo luật. Mặt khác, Chính phủ và các DN cũng đã có phương án. Ví dụ, về cung cấp điện thì chúng ta có phương án dự phòng, bảo đảm các nguồn khác để bảo đảm nguồn điện quốc gia.