Sẽ thân phương Tây hay thân Nga?

Theo Ủy ban Bầu cử trung ương Ukraine, nhà tỷ phú 48 tuổi đã giành được tỷ lệ ủng hộ là 53,9%; đứng thứ hai là cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko (12,9%). Trước đó, kết quả hai cuộc thăm dò dư luận cho thấy, ông P.Poroshenko có thể giành được từ 55,9% đến 57,3% số phiếu bầu, vượt xa tỷ lệ hơn 12% của cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko. Các ứng cử viên còn lại có số phiếu rất thấp, dưới 10%. Thực ra chiến thắng của ông P.Poroshenko đã được dự báo ngay từ khi Tổng thống Viktor Yanukovych rời khỏi đất nước (hồi tháng 2 vừa qua). Nó cũng phản ánh kỳ vọng của người dân Ukraine muốn chấm dứt cuộc khủng hoảng chính trị kéo dài tại đất nước này.

Sinh ra tại thành phố cảng Odessa, P.Poroshenko bắt đầu tham gia hoạt động kinh doanh từ những năm 90 của thế kỷ trước sau khi tốt nghiệp kinh tế tại Kiev, tuy nhiên, danh hiệu "Vua socola" chỉ xuất hiện sau khi ông mua lại các nhà máy bánh kẹo gặp khó khăn về tài chính và xây dựng chúng thành một đế chế. Năm 1998, "Vua socola" bước vào chính trường và được bầu vào Hạ viện trong thành viên đảng Xã hội dân chủ và 2 năm sau đứng ra thành lập đảng Đoàn kết. P.Poroshenko nhanh chóng nổi lên như một nhà chính trị mềm dẻo linh hoạt, được đánh giá cao trong cương vị Bộ trưởng Ngoại giao và Bộ trưởng Kinh tế.

Theo các nhà phân tích, ngoài kinh nghiệm trên chính trường và thương trường, "Vua socola" nhận được đa số phiếu ủng hộ của cử tri một phần là do lựa chọn trung dung của ông sau khi cách mạng Maidan nổ ra. Thêm nữa, không như những chính trị gia nâng tầm ảnh hưởng bằng việc thu mua các tài sản nhà nước sau khi Liên Xô sụp đổ, ông P.Poroshenko tự gây dựng gia sản và đặc biệt không liên quan đến ngành năng lượng đầy tai tiếng.

Thế nhưng, vẫn còn quá sớm để có thể biết sự ủng hộ của cử tri có giúp được nhà "vua" hoàn thành một trong những nhiệm vụ khó khăn nhất thế giới hiện nay là chèo lái đất nước Ukraine đang bị chia rẽ trầm trọng và đứng bên bờ vực sụp đổ. Ngay trong ngày 26-5, sân bay chính ở thành phố Donetsk đã phải đóng cửa sau khi bị hàng chục phần tử ly khai có vũ trang tấn công. Trong khi đó, Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Hội đồng Tối cao Cộng hòa nhân dân Donetsk tự phong (DPR), ông Denis Pushilin cho biết khu vực này đã ban bố tình trạng thiết quân luật nhằm quét sạch các đơn vị quân đội của Ukraine ra khỏi lãnh thổ.

Sau khi kết quả bầu cử sơ bộ được công bố, trong cuộc nói chuyện với những người ủng hộ, ông P.Poroshenko cho biết: Phần đông người Ukraine đã trao cho ông quyền tiếp tục con đường hội nhập với phần còn lại của Châu Âu, song ưu tiên trước hết của ông là tới miền Đông Ukraine nhằm chấm dứt "chiến tranh và hỗn loạn" do lực lượng ly khai ủng hộ Nga gây ra. “Vua” P.Poroshenko khẳng định loại trừ khả năng đàm phán với các phần tử ly khai ở miền Đông cho đến khi lực lượng này buông súng, đồng thời tuyên bố sẽ không bao giờ công nhận "sự chiếm đóng Crimea" của Nga. Những tuyên bố khá cứng rắn của tỷ phú P.Poroshenko đang làm gia tăng lo ngại về tình hình căng thẳng sẽ tiếp tục leo thang ở khu vực miền Đông và làm phức tạp hơn mối quan hệ đang rơi vào bế tắc với Nga.

Lịch sử hơn 20 năm bất ổn của đất nước bên bờ Biển Đen này cho thấy, một tổng thống Ukraine muốn đứng vững không thể là "thân phương Tây" hay "thân Nga". Người đó phải "thân Ukraine".