Ngày càng tự tin, cởi mở hơn

- Được biết, Viện Tâm lý học vừa có cuộc khảo sát về thanh niên đô thị. Xin hỏi TS, cuộc khảo sát quan tâm đến những vấn đề gì?

- Cuộc khảo sát của chúng tôi được thực hiện tại Hà Nội, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh và Cần Thơ. Chúng tôi quan tâm đến rất nhiều vấn đề liên quan đến đời sống của thanh niên tại các đô thị lớn hiện nay. Trong đó, cuộc khảo sát đặc biệt lưu ý đến các vấn đề việc làm, lý tưởng sống và đặc biệt là đạo đức, lối sống, quan hệ tình dục trước hôn nhân… của thanh niên đô thị hiện nay.

- Vậy xin hỏi TS, quan niệm tình dục trước hôn nhân của thanh niên đô thị hiện nay ra sao?

- Theo nghiên cứu của chúng tôi, cứ 10 người được hỏi thì có 3 người nói rằng, họ đồng ý quan hệ tình dục trước hôn nhân, 4 người không đồng ý và 3 người còn lại "khó trả lời". Về thái độ đối với sống thử, có tới 37,8% số thanh niên được hỏi ủng hộ điều này, 55% phản đối. Chúng ta biết rằng, ở Bắc Âu, gần như cứ hai đứa trẻ chào đời thì có một được sinh ra ở các cặp vợ chồng không kết hôn. Còn ở Châu Á, sống thử thường được coi là cấm kỵ về mặt văn hóa nhưng thanh niên đô thị có xu hướng sống thử khá cao. Cụ thể, ở Nhật Bản, có tới 20% số người ở nhóm tuổi 25-29 đã có trải nghiệm về bạn tình không kết hôn, bao gồm cả sống thử. Ở Philippines, có khoảng 18% dân số sống thử. Như thế, trừ khi Việt Nam là trường hợp ngoại lệ, có thể dự đoán rằng thái độ đối với sống thử ở thanh niên, đặc biệt là thanh niên đô thị sẽ ngày càng cởi mở hơn và thực tế việc sống thử sẽ diễn ra nhiều hơn trong tương lai.

- Thanh niên đô thị hiện nay quan niệm thế nào về hôn nhân, thưa TS?

- Hôn nhân liên quan và tác động đến các thành viên của gia đình mở rộng và có khi cả dòng họ. Vì vậy, với văn hóa có xu hướng "cộng đồng nhà" như Việt Nam, đó là một vấn đề hệ trọng đối với đại gia đình. Tuy nhiên, nếu như trong quá khứ, cha mẹ có vai trò rất lớn trong quyết định về hôn nhân của con cái thì hiện tại, quan niệm và vai trò này đã có nhiều thay đổi. Trong số những người đã kết hôn trong mẫu nghiên cứu của viện chúng tôi điều tra thì đa số (58,7%) nói rằng, chính họ là người quyết định hôn nhân. Tỷ lệ hôn nhân do gia đình sắp đặt ở một mức độ nào đó rất thấp, chỉ còn 4,3%.

- Vậy quan niệm về chữ hiếu của thanh niên đô thị hiện nay ra sao?

- Điều tra của chúng tôi cho thấy, 31,7% thanh niên đô thị cho rằng con trai cần phải sống chung với cha mẹ để phụng dưỡng họ khi về già, 47,8% trả lời đồng ý một phần, số còn lại không đồng ý với quan niệm này. Có vẻ như con cái đến tuổi trưởng thành, đặc biệt là con trai sẽ phải vượt qua một mâu thuẫn: 3/4 số họ muốn sống riêng sau khi kết hôn và số còn lại muốn sống chung để phụng dưỡng cha mẹ già. Một bên là sự ưa thích, còn một bên là trách nhiệm. Tuy nhiên, thanh niên hiện nay nghiêng về xu hướng ứng xử bảo đảm sự hài hòa về lợi ích bản thân và gia đình hơn là xu hướng chỉ coi trọng lợi ích của mình hoặc chỉ coi trọng lợi ích của cha mẹ. Và đây là một điều đáng mừng.

- Trong tương lai, lối sống của thanh niên đô thị sẽ phát triển theo xu hướng nào, thưa TS?

- Hội nhập toàn cầu và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin dẫn đến những thay đổi về giá trị, lối sống của thanh niên. Họ đang tiếp nhận và ngày càng trở thành một bộ phận của văn hóa thanh niên toàn cầu. Internet giúp thanh niên tiếp cận thông tin nhiều và nhanh hơn. Điều này cũng có nghĩa là văn hóa phương Tây sẽ ảnh hưởng mạnh mẽ đến thái độ và lối sống của thanh niên đô thị Việt Nam theo cả khía cạnh tích cực và tiêu cực.

Thanh niên đô thị Việt Nam ngày nay có sự tự do lớn hơn các thế hệ trước, đặc biệt trong quan hệ tình yêu, tình dục. Trong bối cảnh này, các chuẩn mực, cách thức thực hành trong hôn nhân, gia đình hay đời sống văn hóa tinh thần theo kiểu truyền thống sẽ ngày càng bị thách thức bởi lối sống mới. Theo tôi, khác biệt thế hệ trong gia đình sẽ tăng và xu hướng gia đình hạt nhân sẽ ngày càng chiếm ưu thế.

- Từ những nghiên cứu trên, ông có thể đưa ra giải pháp cho vấn đề của thanh niên đô thị trong thời gian tới?

- Thanh niên ngày càng cởi mở hơn về các vấn đề tình dục nhưng do thiếu hiểu biết nên đã dẫn đến những hậu quả đáng tiếc như nạo phá thai, nhiễm các bệnh lây qua đường tình dục. Việt Nam hiện là một trong những nước đứng đầu Đông Nam Á về nạo phá thai. Chính vì vậy rất cần tăng cường giáo dục cho họ về an toàn tình dục, sức khỏe sinh sản. Mặt khác, trong bối cảnh xã hội phức tạp hiện nay, hôn nhân và thiết chế gia đình trở thành yếu tố rất tốt để bảo vệ thanh niên tránh khỏi các nguy cơ có lối sống thiếu lành mạnh. Do đó, việc tăng cường các chính sách để củng cố gia đình, thúc đẩy bình đẳng nam nữ là vô cùng cần thiết.

- Xin cảm ơn ông!