Nhà trọ cho người thu nhập thấp: Phải “cởi trói” để nhân rộng

Mái ấm cho người nghèo

Phường Linh Trung (quận Thủ Đức, TP Hồ Chí Minh) được Bộ Xây dựng chọn là địa điểm khảo sát mô hình nhà trọ cho người thu nhập thấp. Đây là địa bàn nằm tiếp giáp 3 tỉnh tập trung nhiều KCN-KCX nhất ở phía Nam (Đồng Nai, Bình Dương và TP Hồ Chí Minh) nên có tỷ lệ công nhân và người lao động ở đông. Linh Trung cũng là phường điển hình của TP Hồ Chí Minh về nhà trọ cho thuê khi đã có hơn 1.100 gia đình (chiếm ¼ hộ dân thường trú) xây trên 7.000 phòng trọ.

Gặp đoàn khảo sát, bà Hoàng Thủy Tuyết Anh (số 37A, đường 11, khu phố 3, phường Linh Trung) cho hay, cả 27 phòng trọ của gia đình (diện tích 18 m2/phòng) đều kín công nhân và người lao động thu nhập thấp thuê. Với giá mỗi phòng trọ chỉ hơn 1 triệu đồng/tháng và hầu hết người thuê phòng đều gắn bó nhiều năm, không muốn chuyển đi nơi khác. Ở hơn 7 năm nay tại xóm trọ của bà Anh, chị Nguyễn Thị Tuyết Hồng cho biết, gắn bó lâu dài ở đây bởi ngoài việc giá thuê rẻ hơn nơi khác thì chủ nhà trọ luôn khiến cho người thuê như đang ở nhà của mình. Cụ thể, trong những ngày lễ tết, chủ trọ luôn chủ động tổ chức hoạt động vui chơi, giải trí nhằm gắn kết mỗi gia đình trong khu trọ. Khi có người ốm đau, bà Anh thường tổ chức các gia đình tới thăm hỏi động viên. Công tác an ninh trật tự tại khu trọ cũng được bảo đảm...

Tương tự, vợ chồng chị Nguyễn Thị Thúy và anh Trần Văn Hải (đều là công nhân) cũng xem đây là nhà của mình. Anh chị đã gắn bó với xóm trọ cả chục năm nay và mọi sinh hoạt hằng ngày vẫn không bị xáo trộn.

Không riêng bà Anh, hộ gia đình bà Huỳnh Thị Thanh Nhã (số 19/1, đường số 3, khu phố 4, phường Linh Trung) cũng là một trong số các khu nhà trọ tiêu biểu của TP Hồ Chí Minh bởi diện tích phòng trọ bảo đảm, an ninh tốt, giá rẻ, đời sống tinh thần luôn được quan tâm…

Sẽ gỡ vướng

Theo UBND phường Linh Trung, về mặt thủ tục, địa phương vẫn tạo mọi điều kiện để các hộ xây dựng phòng trọ kinh doanh. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất hiện nay của người dân là việc tiếp cận vốn vay. Bà Anh cho hay, cách đây hơn 10 năm, thấy nhu cầu nhà trọ cho công nhân ở địa bàn rất bức thiết, gia đình bà đầu tư xây khu nhà trọ bằng nguồn vốn tự có và vay ngoài với lãi suất cao. "Hiện gia đình tôi vẫn còn đất nhưng hết vốn. Nếu được vay vốn với giá ưu đãi và Nhà nước hỗ trợ, tạo mọi điều kiện, gia đình sẽ xây thêm phòng khang trang hơn bây giờ, để mỗi người có thu nhập thấp có được mái ấm đúng nghĩa", bà Anh nói. Tương tự, bà Nhã cho biết, bởi không có vốn nên hiện gia đình vẫn bỏ trống gần 500m2 đất.

Trước bức xúc của người dân và chính quyền địa phương, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng cũng thừa nhận, hiện nhu cầu nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp rất bức thiết, đặc biệt là tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Nhưng thực trạng đáng nói là từ 80 đến 90% nhà ở cho người lao động thuê lại do người dân tự đầu tư xây dựng. Nhà nước thì vẫn chậm công nhận mô hình này, dẫn tới các chính sách khuyến khích, hỗ trợ và tạo điều kiện về thủ tục, vốn vay ưu đãi chưa có. "Trong khi nhà ở cho thuê với giá cao đang dư thừa thì nhà ở cho người thu nhập thấp đang thiếu trầm trọng. Thay vì đầu tư vào những công trình nhà ở đắt tiền, chỉ phù hợp với một bộ phận nhỏ dân cư có điều kiện thì cần khuyến khích mọi tầng lớp nhân dân tham gia xây dựng mô hình nhà ở cho người thu nhập thấp, vừa phù hợp thu nhập của người lao động vừa giải quyết nhu cầu bức thiết", Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng nói. Thời gian tới, Nhà nước sẽ có chính sách khuyến khích, hỗ trợ chủ nhà trọ tín dụng lãi suất ưu đãi 5%/năm và có thể trích ra từ gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng. Bộ trưởng cũng lưu ý, chính quyền địa phương cần tạo điều kiện thuận lợi để người dân tiếp cận vốn tín dụng lãi suất thấp để xây nhà cho người thu nhập thấp thuê, còn người dân phải bảo đảm chất lượng nhà ở an toàn, giá thuê ổn định, hợp lý, bảo đảm các quyền, lợi ích chính đáng của người thuê.