Quốc tế ngay lập tức lên án những hành động “nguy hiểm” của Trung Quốc trên Biển Đông

Trong cuộc họp báo thường kỳ tại trụ sở Bộ Ngoại giao Mỹ ở thủ đô Washington, ngày 7/5, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki tiếp tục bày tỏ quan ngại về các “hành động và hăm dọa nguy hiểm” của tàu Trung Quốc ở Biển Đông, đồng thời kêu gọi tất cả các bên liên quan kiềm chế.

Phát biểu trong cuộc họp báo, ngày 7/5, bà Psaki một lần nữa khẳng định lại lập trường của Mỹ cho rằng, việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan tại Biển Đông là một hành động mang tính chất “khiêu khích và không giúp ích cho an ninh trong khu vực”. Bên cạnh đó, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ lên án các “hành động và hăm dọa nguy hiểm” của các tàu Trung Quốc, kêu gọi tất các các bên liên quan hành xử phù hợp, kiềm chế và giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, thông qua con đường ngoại giao và tuân thủ luật pháp quốc tế.

Trong một tuyên bố ra cùng ngày, Thượng nghị sỹ John McCain cho rằng, quyết định của Trung Quốc hạ đặt giàn khoan thăm dò dầu khí ở ngoài khơi Việt Nam cùng với việc triển khai hàng chục tàu hải quân để hậu thuẫn cho hành động mang tính khiêu khích này là đáng quan ngại và chỉ nhằm leo thang căng thẳng ở Biển Đông. Theo ông McCain, các tàu của Trung Quốc bao vây và tông vào các tàu của Cảnh sát biển Việt Nam là hành vi hung hăng và hiếu chiến. Trung Quốc phải gánh chịu hoàn toàn trách nhiệm về hành động đơn phương hòng thay đổi nguyên trạng này.

Hãng tin Reuters, ngày 8/5, dẫn lời bình luận của hai chuyên gia Ernest Bower và Gregory Poling từ viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế tại Washington cho biết hành động của Trung Quốc là “rất đáng lo ngại”. “Thực tế Trung Quốc ngay lập tức đưa giàn khoan vào Biển Đông diễn ra ngay sau khi Tổng thống Mỹ Barack Obama kết thúc chuyến công du 4 nước châu Á vào cuối tháng 4/2014 đã khẳng định ý đồ của Bắc Kinh nhằm thử thách lập trường của Việt Nam, các nước Đông Nam Á và cả Washington”. Hai ông Ernest Bower và Gregory Poling cho rằng, Bắc Kinh đang có dã tâm “thay đổi hiện trạng hiện nay” trong bối cảnh Mỹ đang bị phân tán bởi các cuộc khủng hoảng ở Ukraine, Nigeria và Syria.

“Nếu như Trung Quốc cho rằng Mỹ đang bị phân tán bởi nhiều vụ việc khác nhau và khó có khả năng thực thi các cam kết mạnh mẽ nhằm bảo đảm an ninh cho Nhật Bản và Philippines mà ông Obama đã đưa ra trong chuyến thăm châu Á, thì họ cần hiểu rằng những động thái gây hấn của họ ở phía Nam quần đảo Hoàng Sa có thể gây ra những hậu quả lâu dài trong khu vực và trên toàn cầu”, hai ông Ernest Bower và Gregory Poling nhấn mạnh.

Trong tuyên bố ra ngày 7/5, Bộ Ngoại giao Singapore cũng bày tỏ quan ngại trước những diễn biến gần đây trên Biển Đông, đồng thời kêu gọi tất cả các bên liên quan kiềm chế, tránh những hành động làm leo thang căng thẳng trong khu vực. Bộ Ngoại giao Singapore kêu gọi các bên tuân thủ nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông năm 2002 (DOC); giải quyết tranh chấp hòa bình dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS). Bộ Ngoại giao Singapore tiếp tục kêu gọi các nước ASEAN và Trung Quốc hợp tác nhằm sớm đưa ra Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC).

Phát biểu trong cuộc họp báo ngày 7/5, Tổng thống Philippines Benigno Aquino III tuyên bố ông sẽ đề nghị các nước đối tác ASEAN nhanh chóng hoàn tất COC để điều chỉnh các hành động ứng xử trên Biển Đông theo khuôn khổ pháp lý. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Charles Jose cho biết, Tổng thống Aquino dự kiến sẽ tham dự Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 24 tại Nay Pyi Taw (Myanmar) từ ngày 10-11/5 với một chương trình nghị sự ưu tiên nhằm thúc đẩy các bên sớm thông qua COC.

“Tôi cho rằng các nước khác trong khối ASEAN hiện cũng đang chia sẻ cùng mong muốn của chúng tôi, đó là sớm thông qua COC…Vấn đề nhạy cảm này đã được đề cập tới trong các phiên họp và trong các tuyên bố trước đây của ASEAN”, ông Jose nói.

Phát ngôn viên trên trên cho rằng, “một mong muốn mạnh mẽ” từ phía các nhà lãnh đạo khác sẽ thôi thúc các nước thành viên tích cực hợp tác để sớm thông qua COC./.