Xin đừng bẻ cong dư luận!

Lướt qua những dòng tít "phơi" trên các trang mạng như: "Nghi án đường Trường Chinh bị bẻ cong", "Đường Trường Chinh bị nắn cong như thế nào?", "Cần xóa ghi đông trên đường Trường Chinh", hay "Lộ danh sách những nhà quan chức trên tuyến đường bị bẻ cong", "Đường bẻ cong để né nhà quan chức cấp cao?"..., có thể cảm nhận được độ "nóng" liên quan đến dự án mở rộng đường Trường Chinh - một tuyến đường quan trọng của Thủ đô Hà Nội, dường như đã vượt qua giới hạn bình thường của yêu cầu thông tin. Trong "rừng" thông tin như là một chiến dịch truyền thông nhưng không hề muốn phản ánh ý kiến đa chiều, để phân biệt đâu là sự thật, đâu là một nửa sự thật, và đâu hoàn toàn không phải là sự thật, thật không đơn giản chút nào. Bởi lẽ không phải người đọc nào cũng có đầy đủ thông tin nhiều chiều, thông tin đúng với bản chất của sự việc mà đa số bạn đọc chủ yếu "tin" vào truyền thông, bị cuốn theo dư luận. Nhưng nếu có ai đó muốn tìm hiểu thông tin một cách khách quan, thật ra cũng không quá khó. Chỉ cần ai đó tự mình đi dọc tuyến đường Trường Chinh đang được thi công, thì sẽ cảm nhận được một cách đầy đủ, rằng con đường quả là có cong nhưng không cong như một số người cố ý thông tin trên báo chí. Và dường như có nhiều người đang cố tình lợi dụng việc này để "bẻ cong" dư luận.

Trước hết, hãy bắt đầu từ trình tự các thủ tục thẩm định, phê duyệt chỉ giới đường đỏ đường Trường Chinh có lẽ không cần phải nhắc lại nhiều trong bài viết này bởi đã được đề cập đầy đủ trên Báo Hànộimới ra ngày 19-4 (có kèm theo đồ họa trích quy hoạch giao thông trong đồ án quy hoạch chi tiết quận Đống Đa, tỷ lệ1/2.000 đã được UBND TP Hà Nội phê duyệt ngày 3-4-2.000) và nhiều số báo trước đó. Tất cả đều khẳng định một sự thật: Việc điều chỉnh tuyến đường Trường Chinh, trước hết xuất phát từ hiện trạng đất đai hai bên đường; từ đề nghị chính đáng, đúng thẩm quyền của Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân và Bộ Quốc phòng; không phải chỉ dự án này, mà trong các dự án, công trình công cộng nói chung, nếu sự điều chỉnh giúp giảm bớt ảnh hưởng đến đời sống người dân, dù người dân ấy là công dân bình thường hay người dân có công, những anh hùng lực lượng vũ trang, đều cần được quan tâm. Vì vậy thành phố không hề có gì tiêu cực trong việc điều chỉnh này.

Dù có cố tình suy diễn theo hướng quy kết với thái độ thiếu khách quan, hoặc ý kiến của một số người mong muốn "nhà mình được ra mặt đường" hoặc không bị di dời nhưng không được đáp ứng, cũng không thể phủ nhận phương án mở rộng đường Trường Chinh lệch về phía nam đã có sự thảo luận, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng của thành phố với Quân chủng Phòng không - Không quân, giữa UBND TP Hà Nội và Bộ Quốc phòng. Trình tự các bước từ khảo sát, đo đạc, lập bản đồ đến việc kiểm đếm tài sản gắn liền với đất, lập phương án đền bù..., được tiến hành một cách công khai, minh bạch theo quy định của pháp luật. Và chỉ giới con đường này đã được phê duyệt từ năm 2008 chứ không phải vừa mới gần đây. Thực tế đó khẳng định rằng: Ngoài các cơ quan có thẩm quyền làm việc theo quy định, không một ý chí của cá nhân nào với động cơ không trong sáng làm thay đổi được hướng tuyến và các thủ tục liên quan đến con đường. Do vậy, những người đặt vấn đề "bẻ đường" phục vụ "lợi ích nhóm" hoàn toàn là suy diễn.

Theo giới chuyên môn, để kết nối hai khu vực, quy hoạch giao thông thông thường nên hướng tới những phương án ngắn nhất, thẳng nhất để giảm thời gian đi lại và tiết kiệm chi phí cho xã hội. Đó là nói tách riêng về phương diện kinh tế - kỹ thuật đơn thuần. Tuy nhiên, thực tế có rất nhiều vấn đề mà con đường sẽ không thể thẳng như mong muốn. Việc các con đường phải vòng tránh các địa bàn đông dân cư, thiết nghĩ không cần phải viện dẫn ra những ví dụ có ở khắp mọi nơi. Đối với đường Trường Chinh, chỉ giới đường đỏ được xác định như hiện nay bảo đảm đúng với định hướng quy hoạch chung của Thủ tướng Chính phủ, số tiền giải phóng mặt bằng, mức đầu tư dự án, số hộ dân và cơ quan bị ảnh hưởng bởi dự án ít hơn so với phương án đi thẳng..., và đây là phương án hợp lý, khả thi nhất. Vào thời điểm TP Hà Nội phê duyệt phương án này không có ai đưa ra được phương án tối ưu hơn. Một phương án bảo đảm hài hòa lợi ích của người dân cũng như của các cơ quan có công trình trên đất. Không cần biết hoặc cố tình không cần biết những điều này, một số người đã không khách quan trong việc cố tình suy diễn sai sự thật về việc thực hiện dự án mở rộng đường Trường Chinh!

Một vấn đề nữa là những chuyện liên quan đến đền bù, giải phóng mặt bằng như khiếu nại, kiến nghị... của người dân. Đây là vấn đề luôn "nóng" hầu như với mọi dự án trên địa bàn Hà Nội. Mở rộng con đường trong khu vực trung tâm của thành phố đương nhiên không thể tránh khỏi động chạm đến lợi ích của nhiều người. Nên hiểu rằng, một công trình công cộng là để phục vụ cho rất nhiều người, trong đó có cả những người phải di dời nhường chỗ cho công trình đó. Thế nhưng, một số người khi phải di dời lại khiếu nại. Việc khiếu nại chính đáng thì không nói, bởi các cơ quan nhà nước phải giải quyết bảo đảm quyền lợi hợp pháp của công dân. Tuy nhiên, có những người khiếu nại khắp nơi, đặc biệt là "nhờ" các cơ quan báo chí, với mục đích là "đấu tranh" để mình phải được hơn người khác. Không phải chỉ ở dự án này, mà nhiều dự án khác, không ít trường hợp việc khiếu nại, khiếu kiện cũng xuất phát từ những động cơ, mục đích khác nhau, không loại trừ có dụng ý tiêu cực là bẻ cong dư luận để phục vụ cho lợi ích của mình. Thực tế vừa qua cho thấy, đường Trường Chinh vốn dĩ vì những lý do khách quan mà TP Hà Nội đã không thể làm thẳng như nhiều người mong muốn; nhưng đến lượt công luận lên tiếng, thì nhiều người một lần nữa lại ra sức bẻ cong dư luận.

Trung tướng, Anh hùng LLVTND Phạm Tuân - một người có công, và là người "trong cuộc" (nhà ở đường Trường Chinh) khi trả lời một tờ báo đã cho biết, Nhà nước thu hồi bao nhiêu mét vuông đất, ông đều chấp hành nghiêm túc. Còn người ta nói là đường bị bẻ cong có liên quan đến "nhóm lợi ích" (ý nói người ta nói là vì tránh những ngôi nhà như nhà ông) thì hoàn toàn không phải. Khi Hà Nội lập quy hoạch và vẽ chỉ giới đường đỏ tuyến đường Trường Chinh mở rộng, ông và những người ở đó hầu hết đã nghỉ hưu, không còn chức, còn quyền và cũng không phải là người có đủ thẩm quyền để mà "chỉ đạo" Sở Quy hoạch - Kiến trúc vẽ đường thế này, thế khác... Cũng theo Trung tướng Phạm Tuân, sự việc phức tạp trước tiên từ một vài cá nhân thấy chỗ này thu nhiều, chỗ kia thu ít nên họ gửi đơn từ đến cơ quan chức năng. Cùng với đó là một số tờ báo không muốn lắng nghe những ý kiến nhiều chiều, ra sức "định hướng" thông tin theo ý chủ quan, làm cho sự việc vốn dĩ không hề đơn giản, càng trở lên ồn ào, phức tạp. Được biết, khi nhận được những ý kiến nói khác với "định hướng" của mình, một số tờ báo đã cố tình không đăng nhiều thông tin trái với "định hướng" (!).

Những băn khoăn của vị anh hùng, một phi công rất nổi tiếng giữa đời thường cũng dễ hiểu. Nếu như trong phương án đoạn đường đã mở lệch về phía nam để ít làm đảo lộn cuộc sống của người dân (trong đó có những anh hùng như Phạm Tuân và các tướng lĩnh anh hùng khác của Quân đội nhân dân Việt Nam đã kinh qua lửa đạn, vào sinh ra tử để bảo vệ Tổ quốc), tiết kiệm ngân sách trong việc đền bù, thì sao lại không thể không làm? Đối với tướng lĩnh anh hùng hay người dân bình thường nào cũng vậy, Đảng và Nhà nước ta đều phải quan tâm, huống gì đây là những tướng lĩnh anh hùng!

Như đã trình bày ở trên, trong việc thực hiện dự án mở rộng đường Trường Chinh, thành phố Hà Nội hoàn toàn xuất phát từ tình hình thực tiễn, không hề có gì khuất tất, cả một hệ thống cơ quan chức năng đã giải thích với người dân, với công luận. Nhưng điều lạ là một số người vẫn cố tình thông tin theo những "cách hiểu riêng", không đúng với bản chất sự việc. Và vì vậy, một lần nữa cần phải đặt ra câu hỏi: Phải chăng trong việc thông tin rầm rộ về dự án mở rộng đường Trường Chinh, có nhiều người đã cố tình bẻ cong dư luận?

Những hình ảnh tràn trên các trang báo (kể cả báo giấy và các trang mạng) đều có một góc chụp tương đối giống nhau: Một đoạn đường với những hàng rào che chắn phần đang thi công và một dải phân cách uốn cong để phân luồng tạm thời nhằm bảo đảm giao thông qua khu vực công trường. Khi hoàn thành việc thi công, đường Trường Chinh sẽ không "cong" như vậy. Thế nhưng từ hình ảnh đó người ta cứ cố tình áp đặt, buộc dư luận phải hiểu một cách sai lệch rằng "đường Trường Chinh bị bẻ cong như ghi đông xe đạp"...(!?). Thật ra, đây là con đường đã bị dư luận bẻ cong thành chiếc ghi đông xe đạp (!) Đây cũng là điều mà người viết bài này, với tư cách một nhà báo, cảm thấy thật sự khó hiểu về trách nhiệm thông tin, trách nhiệm của một công dân trung thực để có những dòng tin, hình ảnh, bài viết vừa bảo đảm tính khách quan khi phản ánh mỗi sự việc trong bộn bề cuộc sống, vừa hướng đến những giá trị nhân văn và lợi ích chính đáng của cộng đồng.

Câu chuyện liên quan đến dự án mở rộng đường Trường Chinh, từ những điểm nhìn khác nhau có thể nhận diện không ít vấn đề phức tạp hiện nay trong đời sống xã hội. Và phía sau những vấn đề đó, nổi lên tình trạng không ít sự việc đang bị "bẻ cong" một cách đầy chủ ý.