Lợi bất cập hại

Theo thống kê của cơ quan chức năng, tính đến cuối năm 2013, số lượng xe máy trên cả nước là hơn 37 triệu chiếc. Nghĩa là cứ 2,4 người Việt Nam có một chiếc xe máy, tỷ lệ cao nhất thế giới theo kết luận của Quỹ Phòng chống tai nạn và thương vong Châu Á. Và khi giao thông công cộng đã đạt ngưỡng, không thể phát triển thêm do hạn chế của hạ tầng thì trong những năm tới, số lượng xe máy chắc chắn tiếp tục tăng lên.

Không ai có thể phủ nhận vai trò của xe máy trong đời sống xã hội. Xe máy dùng để đi làm, đi chơi, vận chuyển hàng hóa… Khi giao thông một tuyến phố nào đó ùn tắc thì xe máy có thể chạy trên vỉa hè, có thể luồn lách trong khi ô tô cá nhân, xe buýt không thể làm được như vậy. Chính sự thuận tiện đã khiến nhiều người quá phụ thuộc vào phương tiện này và từ phụ thuộc đã trở thành thói quen khó bỏ. Một đoạn đường rất ngắn nhẽ ra có thể đi bộ họ cũng dùng xe máy. Chợ cách nhà không xa cũng cưỡi xe máy dù chỉ mua ít dưa chua hay vài quả cà.

Cho đến nay, chưa có một công trình điều tra, nghiên cứu nào về thói quen đi xe máy của nhiều người, đơn thuần nó chỉ là thói quen hay đã đến mức "nghiện"? Tuy nhiên hậu quả thói quen đó gây ra cho xã hội đã quá rõ ràng, góp phần gây ùn tắc giao thông đô thị và họ vừa là nạn nhân vừa là thủ phạm. Thói quen đi xe máy còn gây khó khăn cho chính quyền các thành phố vì không còn diện tích đất công cộng làm nơi trông giữ. Điều đó làm mất mỹ quan, thiếu văn minh và cản trở giao thông trên đường. Ngoài ra còn phải kể đến nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe và đặc biệt là vấn đề ô nhiễm môi trường.

Rõ ràng sự phát triển ồ ạt của phương tiện xe máy đã cho thấy sự "lợi bất cập hại". Và để hạn chế tác hại của nó đến đời sống xã hội cần phải có một lộ trình cụ thể. Bên cạnh việc ưu tiên phát triển hệ thống hạ tầng và phương tiện giao thông công cộng, các cơ quan chức năng cần tăng cường tuyên truyền, vận động người dân từng bước hạn chế sử dụng xe máy, hướng tới các phương tiện công cộng, đặc biệt là phương tiện thân thiện với môi trường.