Biểu diễn các đơn vị đo

Trước hết, chúng ta lưu ý đến quy định về cách viết trong hệ SI. Đầu tiên, các ký hiệu viết tắt đều ở dạng số ít trong các ngôn ngữ theo ký hiệu chuẩn, đơn vị đo thì viết cách với số và tuy viết tắt nhưng đơn vị đo không có dấu chấm ở cuối. Chẳng hạn viết đúng là "2m". Những đơn vị độ, phút, giây để đo góc, thời gian và nhiệt độ thì số được viết liền đơn vị, như 20oC cho nhiệt độ và 2'3" cho góc hay thời gian. Sử dụng khoảng trống để phân biệt hàng đơn vị với hàng nghìn hay hàng triệu... như 3 120 224m. Việc sử dụng dấu để chia tách phần thập phân trong hệ SI được quy định từ năm 1997 như sau: Với văn bản bằng tiếng Anh, Mỹ thì viết 20 300.4m và các ngôn ngữ khác như tiếng Pháp, Nga, Việt... là 20 300,4m cho cách biểu diễn "hai mươi nghìn ba trăm và bốn phần mười mét".

Từ đơn vị đo thời gian giây, ta có đơn vị đo tần số héc của sóng (như của ti vi hay đài), kí hiệu Hz hay s-1 hoặc đơn vị đo độ tụ của kính (như của kính cận, viễn), cũng là s-1. Từ mét là đơn vị đo chiều dài, ta có mét vuông là đơn vị đo diện tích hay mét khối là đơn vị đo thể tích.

Ta định nghĩa mét vuông là diện tích hình vuông cạnh bằng 1 mét, kí hiệu m2 hay m m hoặc m. m; mét khối là thể tích hình lập phương cạnh 1 mét, kí hiệu m3, m m m hoặc m . m . m. Ta cũng có thể sử dụng đơn vị hecta (ha) để đo diện tích ruộng đất, mỗi ha bằng 10.000m2. Cũng vậy, các đơn vị sau cũng được hệ SI chấp nhận sử dụng: phút (đo thời gian, góc), giờ, ngày, lít (đo thể tích), tấn (đo khối lượng), độ (đo nhiệt độ, góc).

Có những đơn vị đo được biểu diễn qua hai đơn vị đo cơ bản. Vận tốc là đơn vị đo tốc độ chuyển động nhanh hay chậm của vật, đơn vị là mét/giây (viết m/s hay m s-1 hoặc m . s-1). Một vòi nước mỗi giây chảy được 20 lít nước thì sẽ viết là 20 dm3 s-1, thay cho 20 dm3/s, dù người Việt có cách nói "20 lít mỗi giây". Khối lượng riêng là đại lượng đo khối lượng của vật theo thể tích, đơn vị là kg/m3 hay kg m-3, kg . m-3.

Ngoài những đơn vị đo biểu diễn từ một hoặc hai đơn vị đo cơ bản như trên thì những đơn vị đo biểu diễn qua nhiều hơn hai đơn vị đo cơ bản thì đều phải biểu diễn theo cách viết thành tích (viết cách hoặc có dấu nhân .) mà không được dùng dấu gạch chéo hay dấu phân số. Chẳng hạn đơn vị đo nhiệt lượng jun, kí hiệu là J, được viết trong hệ SI là m2 kg s-2 hay m2 . kg . s-2.

Kết quả kỳ trước. Tết Nguyên đán năm 2015 là ngày 19 tháng 2 dương lịch.

Kỳ này. Đổi 36 km/h sang đơn vị m/s. Câu trả lời gửi về chuyên mục "Toán học, học mà chơi", Tòa soạn Báo Hànộimới, 44 Lê Thái Tổ, Hoàn Kiếm, Hà Nội.