Người dân phải thực sự hưởng lợi

Tại Đại Đồng, xã điểm NTM của huyện Thạch Thất, theo đánh giá của địa phương, đến nay đã cơ bản hoàn thành xây dựng NTM với thang điểm tự chấm đạt 96 điểm. Bí thư Đảng ủy xã Nguyễn Hữu Minh cho biết, việc tự chấm điểm của địa phương căn cứ theo Hướng dẫn số 456 ngày 11-12-2013 của Sở NN&PTNT thành phố. Theo đó, đánh giá, chấm điểm xã đạt chuẩn NTM theo 5 nhóm với thang điểm 100 gồm: Quy hoạch (4 điểm), hạ tầng kinh tế xã hội (36 điểm), phát triển kinh tế và tổ chức sản xuất (18 điểm), văn hóa - xã hội và môi trường (30 điểm), hệ thống chính trị (12 điểm). Các nhóm tiếp tục được chia nhỏ hơn, thấp nhất là 0,5 điểm, cao nhất là 5 điểm và để đạt chuẩn NTM, không có tiêu chí nào bị điểm dưới 0. Tuy nhiên, ông Minh vẫn băn khoăn về tiêu chí hộ nghèo. Theo hướng dẫn, hộ nghèo của xã phải thấp hơn hoặc bằng 3% mới được 5 điểm; từ trên 3 đến 5% sẽ được 3 điểm. Hiện toàn xã có 105 hộ nghèo, trong đó 48 hộ thuộc diện neo đơn, cô quả, bệnh tật, chiếm gần một nửa số hộ nghèo toàn xã. Hộ nghèo thuộc diện này khó có khả năng thoát nghèo do thiếu sức lao động và không có thu nhập thường xuyên. Do đó, dù có phấn đấu thế nào thì xã cũng khó để lấy được điểm tiêu chí hộ nghèo trọn vẹn nếu không có sự thay đổi về cách chấm điểm.

Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp Đại Đồng Vũ Khắc An lại có băn khoăn khác về nhóm tiêu chí phát triển kinh tế và tổ chức sản xuất là xã có HTX hoạt động hiệu quả được tính 4 điểm, đạt điểm tối đa. Năm 2013, doanh thu của HTX lên tới 8,1 tỷ đồng, lợi nhuận đạt trên 200 triệu đồng và chia cổ phần cho xã viên được 80 triệu đồng. Cũng trong hai năm qua, HTX đã hỗ trợ hơn 200 triệu đồng xây dựng kênh mương nội đồng sau dồn điền đổi thửa, tạo điều kiện kéo điện ra đồng và bước đầu triển khai kỹ thuật mạ khay, máy cấy. Tuy vậy, HTX vẫn bị "trói buộc" bởi khó khăn về vốn. Mặc dù rất muốn đầu tư mô hình mạ khay, máy cấy cho xã viên với số vốn lớn, ước khoảng 6 tỷ đồng nhưng vay vốn ngân hàng rất khó do không có tài sản thế chấp…

Tại một số xã khác như Hương Ngải (Thạch Thất), Võng Xuyên (Phúc Thọ), Yên Sở (Hoài Đức)… dù đã đạt chuẩn NTM song thực tế vẫn còn rất nhiều việc phải tiếp tục hoàn thiện. Bí thư Đảng ủy xã Hương Ngải Nguyễn Trần Vượng cho biết, mặc dù đã được công nhận làng nghề mộc truyền thống tuy nhiên, điểm sản xuất tập trung phục vụ làng nghề lại chưa bảo đảm đáp ứng yêu cầu sản xuất của người dân, cũng bởi vậy mà môi trường còn ô nhiễm. Hay tại xã Võng Xuyên, nhóm tiêu chí trường học hiện mới chỉ cơ bản đạt. Hệ thống trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở chưa hoàn thiện xây dựng các hạng mục và trang thiết bị, trong khi đó nguồn vốn đầu tư cho các dự án phòng chức năng, nhà đa năng trường tiểu học B trị giá trên 12 tỷ đồng phải dang dở do chưa có vốn…

Trước những băn khoăn của các địa phương về cách chấm điểm các tiêu chí, ông Lê Thiết Cương, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Hà Nội cho rằng, theo Hướng dẫn số 41 của Bộ NN&PTNT, tiêu chí giao thông được chấm điểm chia nhỏ thành các nội dung. Ví dụ, đường trục chính nội đồng chỉ cần được cứng hóa, bảo đảm xe cơ giới đi lại; đường làng ngõ xóm, chỉ cần không lầy lội vào mùa mưa bão là đạt chuẩn. Tuy nhiên, với nông thôn Hà Nội, tiêu chí phải cao hơn so với nông thôn cả nước. Do đó, Hà Nội đã xây dựng tiêu chí chấm điểm xã NTM riêng và cao hơn quy định của trung ương. Quá trình đánh giá tại một số xã, ngay cả xã điểm của huyện Mỹ Đức như Phùng Xá xem xét thấy chưa đạt chuẩn theo tiêu chí nên tổ công tác để lại, yêu cầu địa phương tiếp tục phấn đấu thêm. Hay tại xã Đại Đồng, huyện Thạch Thất, ngày kiểm tra địa phương còn thiếu hồ sơ nhóm tiêu chí quy hoạch, tổ công tác yêu cầu phải hoàn thiện ngay mới đạt 95,5 điểm, nếu không bổ sung kịp sẽ trừ 4 điểm, còn 91,5 điểm sẽ không đạt NTM… Chính quyền địa phương phải hiểu bản chất vấn đề để tuyên truyền cho người dân hiểu rõ về việc công nhận xã đạt chuẩn NTM. Ông Lê Thiết Cương cũng lưu ý, để bảo đảm tính liên tục của xã NTM, công tác đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn NTM sẽ được tiến hành thường xuyên, liên tục, 5 năm một lần chứ không phải là công nhận vĩnh viễn. Quá trình chấm điểm không chạy theo thành tích, kể cả các xã đã đạt tiêu chí vẫn phải tiếp tục nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM một cách thường xuyên, liên tục.