Tại sao "Bố già" Marlon Brando từ chối giải Oscar 1973?

Hai ngày trước lễ trao giải thưởng điện ảnh danh giá nhất thế giới Oscar lần thứ 86 (diễn ra vào tối chủ nhật ngày 2/3/2014, sáng 3/3 theo giờ Việt Nam, tại Nhà hát Kodak ở Hollywood), trang mạng Business Insider đã có bài viết lý giải thêm xung quanh sự kiện gây sốc những người quan tâm đến điện ảnh này.

Marlon Brando, Jr. sinh ngày 3/4/1924 và mất ngày 1/7/2004. Ông được biết tới với tên Marlon Brando là một diễn viên nổi tiếng người Mỹ. Từng hai lần đoạt Giải Oscar vai nam chính. Marlon Brando được coi là một trong những diễn viên có ảnh hưởng nhất của lịch sử điện ảnh Mỹ, ông được xếp thứ 4 trong Danh sách 100 ngôi sao điện ảnh của Viện phim Mỹ. Brando được biết tới nhiều nhất qua các vai diễn trong hai bộ phim thập niên 1950 của đạo diễn Elia Kazan: Chuyến tàu mang tên dục vọng (A Streetcar Named Desire, 1951), Trên bến cảng (On the Waterfront, 1954); và hai bộ phim khác của đạo diễn Francis Ford Coppola thập niên 1970: Bố già (The Godfather, 1972) và Apocalypse Now (1979).

Bên cạnh sự nghiệp diễn xuất, Marlon Brando còn là nhà hoạt động nhân quyền nổi tiếng, đặc biệt là trong các hoạt động đấu tranh đòi quyền lợi cho người Mỹ gốc Phi và người da đỏ thập niên 1960 và 1970. Marlon Brando luôn phản đối sự phân biệt đối xử với những người bản địa Mỹ, và đây cũng được coi là nguyên nhân chính để ông đã từ chối nhận tượng vàng Oscar (năm 1973) cho vai diễn cực kì đáng nhớ của ông, Bố già Vito Corleone trong phim "Bố già" (sản xuất năm 1972).

Tạp chí chuyên về điện ảnh Vanity Fair cho biết, thư ký của Brando từng đề nghị ông đọc cuốn "Bố già", nhưng ông đã ném trả lại cuốn sách cho cô này và nói: "Dù gì đi nữa, tôi sẽ không bao giờ ca ngợi giới mafia".

Bộ phim "Bố già" đã thu về gần 135 triệu USD trên toàn quốc, và được báo trước là một trong những bộ phim vĩ đại nhất mọi thời đại. Vào đêm trước của lễ trao giải Oscar lần thứ 45, Brando đã thông báo rằng ông sẽ tẩy chay buổi lễ và cử Sacheen Littlefeather thay vị trí của mình. Littlefeather là thư ký của ông và là một nữ diễn viên ít được biết đến. Cô ấy lúc đó là Chủ tịch Ủy ban khẳng định hình ảnh người Mỹ bản địa quốc gia.

Vào tối trao giải Oscar năm 1973, khi Liv Ullman và Roger Moore xướng tên của người nhận giải thưởng Nam diễn viên xuất sắc nhất, họ đã cực kỳ ngỡ ngàng với hình ảnh một người phụ nữ trong trang phục của người da đỏ, có mái tóc đen dài, nhún vai khi cô lên cầu thang.

Khi Moore mở giải thưởng trao cho Littlefeather. Cô đặt thư trên bục, tự giới thiệu mình, và nói: "Tôi đại diện cho Marlon Brando tối nay và anh đã yêu cầu tôi nói cho các bạn biết rằng anh rất tiếc không thể chấp nhận giải thưởng này, và lý do là vì người Mỹ da đỏ".

Đám đông khán giả la ó. Littlefeather nhìn xuống và nói "xin lỗi". Một số người khác trong khán phòng bắt đầu vỗ tay, cổ vũ. Ngay sau đó Littlefeather rút lui vào bên trong.

Trên thực tế, năm 1973, người Mỹ bản địa đã "hầu như không có vị trí nào trong ngành công nghiệp phim ảnh" và chủ yếu được sử dụng như những "thành phần phụ". Học giả Dina Gilio-Whitaker, một nhà nghiên cứu có tiếng của Mỹ, cho biết, trong nhiều năm gần như các giải thưởng lớn của điện ảnh Mỹ đề luôn luôn trao cho diễn viên da trắng.

Ngày hôm sau, tờ The New York Times đã cho đăng tải toàn bộ tuyên bố của ông Brando mà Littlefeather đã không thể đọc đầy đủ tại đêm trao giải vì thời gian hạn chế. Brando bày tỏ ủng hộ phong trào của người Mỹ da đỏ và tham chiếu tình hình đang diễn ra tại Wounded Knee, nơi một nhóm người bản địa Oglala Lakota đã chiếm một thị trấn ở South Dakota.

Một cơn "địa chấn" những lời chỉ trích đã đổ dồn lên Brando và Littlefeather sau lễ trao giải Oscar, thậm chí các đồng nghiệp trong ngành công nghiệp điện ảnh và cả các phương tiện truyền thông cũng đều chỉ trích quyết định này của ông.

Tuy nhiên, dường như Brando đã cho cộng đồng người Mỹ bản địa một lần trong đời cơ hội để nâng cao nhận thức của mình trong cuộc đấu tranh của họ trước 85 triệu người xem, tận dụng một nền tảng giải trí cho công lý chính trị.

Video công bố Godfather đoạt giải và lời từ chối từ thư ký của Brando: