Kinh nghiệm để Hà Lan thành "thiên đường xe đạp"

Với hơn 20.000 km đường dành riêng cho xe đạp và 59% lưu lượng vận chuyển trong các thành phố trên toàn quốc được thực hiện bằng xe đạp, Hà Lan được coi là một trong những “thiên đường xe đạp” trên thế giới.

Ở Hà Lan, xe đạp là loại phương tiện di chuyển phong phú và tiện lợi nhất, với rất nhiều loại xe đạp khác nhau, từ những chiếc xe thông thường phù hợp cho cả đàn ông, phụ nữ cho tới những chiếc xe đạp chở hàng hạng nặng. Việc đi xe đạp phổ biến đến mức người ta thường nói rằng người Hà Lan được sinh ra trên xe đạp.

Với địa hình bằng phẳng cùng cơ sở hạ tầng được đầu tư xây dựng tốt và vươn tới mọi ngóc ngách của Hà Lan, đi xe đạp là hình thức di chuyển thuận tiện và an toàn nhất ở đất nước này.

Mặc dù xe đạp xuất hiện ở Hà Lan sau Mỹ và Anh, tuy nhiên cho đến năm 1911, Hà Lan sở hữu số xe đạp trên đầu người cao nhất châu Âu. Phong trào đi xe đạp ở Hà Lan thực sự bùng nổ vào thập niên 1970, khi người dân trên khắp cả nước kêu gọi đi xe đạp để phản đối tỉ lệ tử vong của trẻ em trong các tai nạn giao thông do xe ô-tô gây ra quá cao.

Sự thành công của chiến dịch này cùng với cuộc khủng hoảng dầu mỏ vào năm 1973-1974 đã khiến xe đạp lên ngôi ở khắp đất nước Hà Lan, buộc chính phủ phải hạn chế phương tiện cơ giới cá nhân trong các thành phố và chú trọng phát triển các loại hình phương tiện giao thông khác, trong đó xe đạp được coi là một phương tiện trọng điểm giúp cho cuộc sống an toàn hơn và thân thiện với môi trường hơn.

Người Hà Lan tập cho con cái mình đi xe đạp từ rất sớm để chúng có thể tự tin ngồi trên xe đạp đến trường từ lúc mới vào cấp 2. Các học sinh cấp 2 ở Hà Lan phải tham gia một kỳ thi tham gia giao thông bằng xe đạp mới được cấp chứng chỉ giao thông Verkeersdiploma. Đây là chứng chỉ rất quan trọng, bởi 84% số học sinh cấp 2 ở Hà Lan tới trường bằng xe đạp trong phạm vi dưới 5 km.

Tài xế ô-tô và xe máy ở Hà Lan cũng được đạo tạo về quy tắc ứng xử giao thông với người đi xe đạp trong các khóa học bằng lái xe của mình. Chẳng hạn như họ được yêu cầu kiểm tra liên tục ở phía bên phải của xe để xem có người đi xe đạp nào không trước khi rẽ phải.

Ở Hà Lan, trên các tuyến đường đều có làn đường dành cho xe đạp được đánh dấu bằng các vạch sơn kẻ liền hoặc nét đứt. Đường vạch đứt cho phép người lái ô-tô được đi vào, nhưng không được phép cản trở người đi xe đạp, trong khi đường vạch liền cấm tuyệt đối các phương tiện xe cơ giới và chỉ dành riêng cho xe đạp.

Đường dành cho xe đạp thường được phủ nhựa đường màu đỏ hoặc đen để người đi xe đạp dễ quan sát hơn và phân biệt hẳn với làn đường dành cho xe ô-tô. Người đi xe đạp buộc phải đi vào làn đường này nếu nó được quy định trên đường, và kể từ cuối năm 1999, xe máy cũng bị cấm không được đi vào làn này.

Để bảo vệ người đi xe đạp trước dòng phương tiện cơ giới đông đúc, Hà Lan cũng cho xây dựng nhiều cầu vượt hoặc hầm đường bộ dành cho xe đạp và người đi bộ qua các tuyến đường đông phương tiện. Các cây cầu trên khắp Hà Lan cũng đều có tuyến đường riêng dành cho xe đạp.

Luật pháp Hà Lan cũng quy định mỗi cửa hàng đều phải có một chỗ để xe đạp ở bên cạnh. Các giá để xe đạp rất phổ biến trên khắp Hà Lan, nơi người dân có thể móc bánh trước của xe đạp lên một cách an toàn. Để chống lại nạn trộm cắp xe đạp, người dân thường được khuyến nghị sử dụng khóa dây và khóa xe vào giá.

Ngoài ra, ở Hà Lan cũng có rất nhiễu bãi để xe đạp, mỗi bãi thường chứa được hàng ngàn chiếc. Mỗi nhà ga xe lửa đều có một khu để xe đạp riêng với một mức giá trông xe rất thấp. Ở những thành phố lớn, chẳng hạn như Groningen, người ta xây dựng tới 20 điểm để xe đạp có người trông coi.

Nhằm ngăn chặn tình trạng xe đạp để bừa bãi trên các vỉa hè, chính quyền các thành phố thường ra những quy định nghiêm khác đối với những chiếc xe đạp không để đúng vị trí quy định. Lực lượng chức năng sẽ cắt khóa những chiếc xe để lung tung này và chủ nhân sẽ phải nộp phạt khoảng 25 euro mới được lấy lại xe.

Ngoài ra, hệ thống cho thuê xe đạp cũng rất phổ biến và tiện lợi ở Hà Lan. Các thành phố và thị trấn trên khắp Hà Lan đều có hàng loạt hiệu cho thuê xe đạp với đầy đủ các thiết bị và dịch vụ sửa chữa cần thiết. Một trong những hệ thống cho thuê xe đạp nổi tiếng nhất ở Hà Lan là OV-fiets

OV-fiets (xe đạp công cộng) là một chương trình chia sẻ xe đạp toàn quốc do cơ quan Đường sắt Hà Lan khởi xướng. Các trạm cho thuê xe đạp OV-fiets thường được bố trí gần các nhà ga xe lửa hoặc trạm xe điện ngầm trên khắp cả nước. Hệ thống này cố 250 trạm cho thuê xe với hơn 6000 chiếc xe đạp.

Người dân muốn tham gia chương trình chia sẻ xe đạp này sẽ phải nộp mức phí 10 euro mỗi năm, và họ sẽ sử dụng chính chiếc thẻ đi tàu hỏa của mình để thuê xe, và giá thuê xe đạp trong 24 giờ là 3,15 euro.

Được khởi xướng thí điểm ở quy mô nhỏ vào năm 2003, chương trình OV-fiets đã dần dần phát triển và trở nên phổ biến một cách đáng ngạc nhiên trên cả nước với hơn 1 triệu người tham gia đăng ký sử dụng vào năm 2011. OV-fiets khác với những chương trình cho thuê xe đạp ở nhiều quốc gia khác ở chỗ nó tích hợp chặt chẽ với hệ thống vận tải công cộng trên toàn quốc, khi những người có thẻ đi tàu mới được phép thuê xe đạp.

Với hệ thống này, những người thường xuyên sử dụng tàu hỏa và tàu điện ngầm đi làm trong các thành phố sẽ được thuê xe đạp từ nhà ga để đến công sở hoặc về nhà, hạn chế đáng kể phương tiện cơ giới cá nhân lưu thông trong đô thị. Chính vì sự tiện lợi và an toàn này mà OV-fiets đã nhận được sự ủng hộ rộng rãi của người dân Hà Lan.