Niềm lạc quan mạnh mẽ

Vào thời điểm quả cầu pha lê trên quảng trường Thời đại tại New York chuyển động những vòng quay đưa nước Mỹ vào một năm mới nhiều hy vọng thì thủ đô Baghdad của Iraq vẫn trong dư âm đau buồn của những vụ đánh bom. Giữa lúc đại lộ Champ Elysee của Paris tràn ngập ánh sáng trong niềm tin Châu Âu sẽ tìm lại được hoa lệ ngày nào thì Ai Cập vẫn đối diện với tương lai đầy bất ổn… Thế giới chào đón năm 2014 trong niềm tin vào ngày mai tốt đẹp và cả những "di sản" đầy thách thức của một năm cũ nhiều thăng trầm.

"Nếu ví thế giới là một sân bóng thì đã có lúc chúng ta trải qua những giây phút nghẹt thở", một nhà bình luận đã có sự chiêm nghiệm như vậy khi hình dung về thế giới năm 2013. Những khoảnh khắc hồi hộp đó chính là lúc Syria thoát khỏi một cuộc chiến tranh chinh phạt ngay khi "đạn đã lên nòng". Đó cũng là nỗi lo lắng và mừng vui khi vòng vây cấm vận ngày càng siết chặt quanh Iran rồi bất ngờ được nới lỏng bằng một thỏa thuận hạt nhân tạm thời… Còn rất nhiều sự kiện xảy ra trong một năm đầy biến cố để gửi đi những cảnh báo rằng xung đột và bạo lực vẫn là mối đe dọa với nhân loại. Tuy nhiên, việc hòa bình được vãn hồi trong những thời khắc cuối cùng đã thổi vào bầu không khí ngột ngạt của những tính toán lợi ích đan xen một lòng tin quý báu về việc một trang sử mới đã được mở ra. Không chỉ phản ánh sự thay đổi tư duy chiến lược của Mỹ trong những vấn đề từng được cho là không thể tách rời với mục tiêu duy trì ảnh hưởng của siêu cường số 1, sự chuyển hướng này cũng khẳng định rằng hợp tác và hòa hoãn là xu thế tất yếu của thời đại.

Dẫu rằng Trái đất đã không lạc vào quỹ đạo của một cuộc chiến sẽ hủy hoại nhiều nỗ lực xây dựng một mối quan hệ quốc tế hài hòa hơn, song sự bùng nổ của nhiều điểm nóng, các "cuộc so găng" giữa nhiều quốc gia trên các đấu trường từ ngoại giao đến kinh tế, bế tắc trong việc tìm giải pháp hóa giải căng thẳng… tiếp tục báo hiệu một năm mới 2014 nhiều thử thách. Cho dù thỏa thuận tiêu hủy vũ khí hóa học đã mang lại chiến thắng ngoại giao rực rỡ cho Tổng thống Nga Vladimir Putin và tạo điểm lùi hợp lý cho người đồng nhiệm Mỹ Barack Obama, nhưng việc tìm kiếm giải pháp chính trị thích hợp để chấm dứt cuộc nội chiến tương tàn tại quốc gia Trung Đông mới chỉ ở điểm khởi đầu.

Trong khi đó, sự ổn định của quốc gia có quan hệ gần gũi với Iran có vai trò rất lớn trong việc cài đặt lại trật tự của một Trung Đông đã đau đớn vì chiến sự, mệt mỏi vì căng thẳng và hoang mang vì những cải cách lạc lõng của "Mùa xuân Arab". Mục tiêu này cũng thể hiện rõ ràng trong các nỗ lực ngoại giao con thoi của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, người đã có 8 chuyến công du tới khu vực với mong muốn làm hồi sinh các cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine. Nhiệm vụ đã làm thất bại nhiều tuyên bố mỹ miều của các đời tổng thống Mỹ và đã trở thành lời hứa dở dang của ông B.Obama trong nhiệm kỳ trước được xác định là hồ sơ quan trọng nhất mà Washington muốn thúc đẩy tại khu vực quan trọng này. Vì vậy, bản hợp đồng không dễ thanh lý sẽ còn khiến ê kíp của ông chủ Nhà Trắng đổ nhiều công sức trước khi có thể "đơm hoa kết trái".

Không chỉ có một Trung Đông đang chuyển đổi và thiếu ổn định, một Châu Á - Thái Bình Dương với hàng loạt căng thẳng tiềm tàng liên quan đến các tuyên bố chủ quyền biển đảo cũng mang đến những quan ngại về an ninh cho thế giới. Luật pháp quốc tế được coi là cơ sở tiên quyết để các bên liên quan giải quyết tranh chấp, nhưng nhu cầu phòng vệ tự thân đã kéo theo một cuộc chạy đua vũ trang tại khu vực là một thực tế đi ngược lại xu hướng hòa bình đang diễn ra.

Vì vậy, rủi ro an ninh vẫn là ẩn số lớn nhất đối với nhân loại khi lòng tin chưa thể xóa bỏ các xung đột lợi ích. Nhưng đã có quá nhiều bài học trong lịch sử cho thấy chân lý chưa thay đổi rằng, sự phô trương sức mạnh và áp đặt lý trí lên một dân tộc khác chỉ gieo rắc những mầm mống của phản kháng và sẽ làm tiêu tan mọi giá trị dân chủ, công bằng mà nhân loại hướng đến. Một năm 2013 đáng nhớ đã đi qua và để lại niềm lạc quan mạnh mẽ rằng sự thay đổi sẽ tạo động lực để thế giới hướng đến năm 2014 với hy vọng về đà phục hồi kinh tế ấn tượng hơn, công lý được bảo vệ và hòa bình dài lâu trên hành tinh của chung nhân loại.