Bài 2: Thu hồi diện tích đất cấp “sổ đỏ” sai quy định để xây dựng công trình công cộng

Những hồ sơ “trắng”…

Mặc dù hồ sơ về thủ tục hành chính của 5 hộ gia đình tại khu đất thuộc tổ 49, phường Nghĩa Đô, hoàn toàn “trắng” tại bộ phận văn thư lưu trữ phường; sổ sách, tài liệu của phường từ 1-1-2004 đến hết năm 2009 không hề có tờ trình và danh sách của UBND phường đề nghị UBND quận Cầu Giấy cấp GCN cho 5 gia đình... nhưng ngày 13-7-2009, cả 5 bộ hồ sơ nêu trên vẫn được ông Nguyễn Lễ - Phó Chủ tịch UBND quận Cầu Giấy (hiện đã nghỉ hưu) ký cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCN).

Tại kết luận thanh tra số 1018/KL-TTTP ngày 3-5-2013, Thanh tra thành phố Hà Nội khẳng định, trong quá trình xét cấp GCN cho 5 hộ gia đình tại tổ 49, phường Nghĩa Đô, UBND phường đã không thực hiện các thủ tục như: Trích lục bản đồ địa chính; thẩm tra, xác minh hồ sơ, hiện trạng sử dụng đất, nhà ở và tài sản gắn liền với đất; không công khai danh sách các trường hợp được cấp GCN, tổng hợp các ý kiến đóng góp của nhân dân đối với 5 trường hợp này; không có văn bản, tài liệu thể hiện việc ông Bùi Doãn Dũng - Chủ tịch UBND phường Nghĩa Đô ủy quyền cho ông Nguyễn Bá Thuận - Phó Chủ tịch làm Chủ tịch Hội đồng đăng ký nhà đất khi xét cấp GCN cho 5 hộ gia đình trên.

Cấp phường đã vậy, một số cán bộ có thẩm quyền cấp quận thời kỳ này còn “thoáng” hơn. Có rất nhiều thủ tục được Văn phòng đăng ký nhà đất và Phòng Tài nguyên - Môi trường (TNMT) quận Cầu Giấy “bỏ qua” như kiểm tra hồ sơ, thẩm tra trích lục bản đồ địa chính, sơ đồ thửa đất; xác nhận vào đơn xin cấp GCN đủ hay không đủ điều kiện được cấp GCN; chuyển thông tin đến cơ quan thuế để xác định nghĩa vụ tài chính, không lập phiếu gửi hồ sơ những trường hợp đủ điều kiện đến Phòng TNMT. Phòng TNMT cũng không thực hiện kiểm tra hồ sơ đề nghị cấp GCN cho 5 hộ trên, không có sổ sách theo dõi các hồ sơ tồn đọng về cấp GCN qua các năm.

Nguy hiểm hơn, chính xác nhận của lãnh đạo Phòng TNMT đã biến sai thành đúng nhằm hợp pháp hóa việc cấp GCN cho 5 hộ kể trên. Về việc này, kết luận Thanh tra thành phố đã chỉ rõ: “Khu đất 1.263,5m2 trước cổng Trường Tiểu học Nghĩa Đô là đất nông nghiệp do UBND thị trấn Nghĩa Đô quản lý, giao khoán cho ba hộ gia đình xã viên HTX canh tác, trong đó có hộ ông Đặng Khạ. Đây là diện tích đất nông nghiệp do chính quyền địa phương quản lý, giao khoán cho xã viên, không phải là đất nông nghiệp của hộ ông Đặng Khạ được giao, do đó không được quyền chuyển nhượng cho các hộ gia đình khác. Việc ông Đặng Khạ chuyển nhượng đất nông nghiệp cho 5 hộ gia đình là vi phạm Luật Đất đai năm 1993. Vì thế, Phòng TNMT quận Cầu Giấy xác nhận việc các hộ gia đình được phép chuyển nhượng quyền sử dụng đất là không đúng”.

Về nội dung xác nhận “... có nguồn gốc sử dụng làm nhà ở ổn định từ sau 15-10-1993”, Thanh tra TP cũng khẳng định: Từ năm 1993 đến 2006, trên khu đất 1.263,5m2 trước cổng Trường Tiểu học Nghĩa Đô không có công trình nhà ở trên đất. Các giấy tờ, tài liệu trong hồ sơ xét cấp GCN của 5 hộ gia đình này cũng không có công trình nhà ở trên khu đất, thể hiện ở giấy mua bán viết tay năm 2003; tờ khai đăng ký nhà ở đất ở; sơ đồ hiện trạng tỉ lệ 1/500; hồ sơ kỹ thuật thửa đất lập năm 2006 của các hộ không có công trình trên đất. Đồng thời, 5 hộ gia đình đang có hộ khẩu thường trú và có nhà ở tại địa chỉ khác, không có hộ khẩu thường trú, tạm trú hay ăn ở thường xuyên tại khu đất này. Như vậy việc xác nhận của Phòng TNMT quận Cầu Giấy về việc có nhà ở trên đất là không đúng với thực tế hiện trạng và hồ sơ kê khai của các hộ dân.

Xử lý sai phạm, thực hiện nghiêm chỉ đạo của thành phố

Ngày 13-6-2013, UBND thành phố Hà Nội có văn bản số 4244/UBND-TNMT yêu cầu UBND quận Cầu Giấy nghiêm túc thực hiện các nội dung kiến nghị theo kết luận của Thanh tra thành phố, báo cáo kết quả thực hiện về UBND thành phố.

Như Thanh tra TP đã nêu rõ, để xảy ra việc cấp GCN cho 5 hộ gia đình tại tổ 49, phường Nghĩa Đô, sai quy định, trách nhiệm trực tiếp thuộc về 6 cán bộ có liên quan, gồm: Ông Trần Văn Trọng - nguyên cán bộ địa chính UBND phường Nghĩa Đô (hiện đã nghỉ việc); ông Nguyễn Bá Thuận - nguyên PCT UBND phường Nghĩa Đô; ông Bùi Doãn Dũng - nguyên Chủ tịch UBND phường Nghĩa Đô; ông Lê Danh Cường - nguyên Trưởng phòng TNMT quận Cầu Giấy; ông Lê Ngọc Dũng - cán bộ Phòng TNMT; ông Nguyễn Lễ - PCT UBND quận Cầu Giấy (hiện đã nghỉ hưu). Ngày 8-2-2013, UBND quận Cầu Giấy đã ban hành quyết định kỷ luật cán bộ công chức đối với 4 trong số 6 cá nhân vi phạm trên. Cụ thể, ông Nguyễn Bá Thuận, hiện là chuyên viên Phòng Văn hóa Thông tin quận và ông Lê Danh Cường, hiện là Giám đốc BQL dự án quận, cùng bị kỷ luật hạ bậc lương. Hai ông Lê Ngọc Dũng, hiện là cán bộ địa chính phường Mai Dịch và ông Bùi Doãn Dũng, hiện là Phó Trưởng BQL cụm TTCN&CNN quận, bị kỷ luật khiển trách. Theo quan điểm các luật sư, hình thức kỷ luật đối với cán bộ này còn nhẹ so với mức độ vi phạm.

Ngày 25-3-2013, Sở Quy hoạch Kiến trúc TP đã có ý kiến: Theo quyết định số 13/2005/QĐ-UBND của UBND TP ngày 1-2-2005 thì các quỹ đất trống nằm xen kẽ được giao cho địa phương quản lý là quỹ đất để chuyển đổi lao động việc làm cho người dân và các nhu cầu xã hội của địa phương. Vì vậy Sở Quy hoạch Kiến trúc thống nhất ý kiến của UBND quận Cầu Giấy là đề xuất sử dụng khu đất 1.263,5m2 kể trên để phát triển dự án đầu tư xây dựng có chức năng cây xanh và công cộng, phục vụ nhu cầu xã hội, cộng đồng dân cư tại địa phương.

Các công trình xây dựng trên đất được cấp sổ đỏ trái theo quy định hiện nay đang vi phạm trật tự xây dựng thì phải bị xử lý bằng việc bắt buộc tháo dỡ. Theo kiến nghị của cử tri và như ý kiến của Sở Quy hoạch Kiến trúc, khu đất này cần được thu hồi để lập dự án đầu tư xây dựng công trình công cộng phục vụ nhân dân.

Việc thực hiện chỉ đạo hiện ra sao? Theo ông Trần Việt Hà, Phó Chủ tịch UBND quận Cầu Giấy, đến ngày 19-11-2013, quận đã thực hiện được một số nội dung như kiểm điểm, chấn chỉnh, khắc phục tồn tại trong công tác quản lý, lưu giữ hồ sơ, công tác thẩm định, tham mưu khi xét cấp GCN cho 5 hộ gia đình; thu hồi GCN cấp cho ông Lê Văn Thân nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất của bà Nguyễn Thị Hùy; tiếp tục thực hiện quy trình xem xét, xử lý kỷ luật đối với các ông Lê Danh Cường, Nguyễn Bá Thuận, Bùi Doãn Dũng; đồng thời đề nghị cấp có thẩm quyền trả lại số tiền mà các hộ dân đã nộp cho nhà nước. Đối với nội dung lập hồ sơ vi phạm trật tự xây dựng, tổ chức tháo dỡ công trình trên khu đất để lập dự án đầu tư công trình phục vụ nhân dân, chính quyền phường và quận đang tiếp tục thực hiện nghiêm túc. Ngày 25-10-2013, tại cuộc họp giữa đại diện các hộ dân, HTX An Phú và UBND phường Nghĩa Đô đã xác định thời điểm xây dựng công trình nhà ở của các hộ có từ những năm 1990. Nhưng trong cuộc làm việc với UBND quận, quan điểm của TAND quận Cầu Giấy là việc cưỡng chế đối với công trình xây dựng không phép của các hộ gia đình không ảnh hưởng đến việc thụ lý đơn khởi kiện. Hơn nữa, để giải quyết triệt vụ việc triệt để, UBND quận cần ban hành quyết định thu hồi đất và quyết định hủy bỏ các GCN đã cấp vì việc UBND quận mới ban hành quyết định thu hồi GCN thì công dân chưa chấm dứt quyền sử dụng đất.

Về việc phá dỡ công trình vi phạm trật tự xây dựng, đại diện lãnh đạo UBND phường Nghĩa Đô cho biết, hiện chính quyền phường đang tiếp tục tuyên truyền vận động người dân tự tháo dỡ công trình xây dựng không phép trên diện tích 1.263,5m2 trước cổng Trường Tiểu học Nghĩa Đô. Theo ghi nhận của phóng viên, sáng ngày 23-11-2013, có một nhóm người đang tiến hành tháo dỡ mái tôn lợp trên khung sắt của một khu nhà cấp 4 mới được xây dựng trên diện tích khu đất này.

Đã sai thì phải sửa sai và phải xử lý nghiêm các sai phạm dù người vi phạm là ai - đó là nguyên tắc trong hoạt động quản lý điều hành của nhà nước để bảo đảm sự nghiêm minh của pháp luật.