Kiểm soát xe máy điện, xe đạp điện: Thả gà ra đuổi!

Khó kiểm soát

XMĐ, XĐĐ mới xuất hiện ở Việt Nam vài ba năm nay nhưng đã nhanh chóng tràn ngập ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Nam Định… Nhỏ, gọn, không cần bằng lái, không phải đăng ký, sản phẩm này đã sớm hấp dẫn đông đảo thanh thiếu niên, đặc biệt là lứa tuổi học sinh cấp II, cấp III. Hiện tượng học sinh đi XMĐ, XĐĐ không đội mũ bảo hiểm, chở 3 lạng lách đánh võng trên đường phố đã ngày càng phổ biến.

Theo Đại tá Trần Sơn Hà - Phó Cục trưởng Cục CSGT Đường bộ - Đường sắt (Bộ Công an), việc xử lý vi phạm đối với XMĐ, XĐĐ gặp rất nhiều khó khăn. Loại xe này là phương tiện thô sơ không quy định phải đăng ký và gắn biển số, xe không được gắn công tơ mét nên người sử dụng không biết được tốc độ lưu thông. Lực lượng chức năng nếu sử dụng máy đo tốc độ cũng không dễ vì trong nội đô, ở khu vực đông dân cư lưu lượng xe đông cản trở đến việc ghi hình đúng xe vi phạm.

Đặc biệt là thời gian dài, do không có quy chuẩn cụ thể nên thị trường đã bị loạn giữa XĐĐ và XMĐ. Phó Chủ tịch Ủy ban ATGT quốc gia Nguyễn Hoàng Hiệp thừa nhận, hiện lực lượng chức năng cũng rất khó phân biệt hai loại phương tiện này. Chính người điều khiển xe cũng không quan tâm hoặc không biết có cần đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông hay không.

Cũng theo Cục CSGT Đường bộ - Đường sắt, điều đáng nói là các xe này có trọng lượng nhẹ, đi êm không phát ra tiếng động, trong khi tốc độ tối đa lên tới gần 50km/giờ nên dễ gây mất an toàn cho người điều khiển phương tiện. Hiện nay, chế tài xử lý vi phạm người điều khiển và ngồi trên XMĐ, XĐĐ không đội mũ bảo hiểm còn rất thấp, không có tính giáo dục, răn đe. Với lỗi này, tại Điểm d, Khoản 4, Điều 11, Nghị định 34/NĐ-CP chỉ áp dụng mức phạt 100-200 nghìn đồng đối với người trên 18 tuổi; từ 16 tuổi đến 18 tuổi phạt 50% của mức phạt đối với người trên 18 tuổi và dưới 16 tuổi phạt cảnh cáo, giữ xe 10 ngày.

Muộn còn hơn không

Mới đây, Bộ GTVT đã ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về XĐĐ. Theo đó, XĐĐ là xe đạp hai bánh, được vận hành bằng động cơ điện một chiều hoặc được vận hành bằng cơ cấu đạp chân có trợ lực từ động cơ điện một chiều, có công suất động cơ lớn nhất không lớn hơn 250W; vận tốc thiết kế lớn nhất không quá 25km/giờ và có khối lượng bản thân (bao gồm cả ắc quy) không lớn hơn 40kg. XĐĐ sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải được kiểm tra, thử nghiệm theo Thông tư của Bộ quy định về kiểm tra chất lượng an toàn kỹ thuật. Quy chuẩn này bao gồm các tiêu chí quan trọng để ngăn chặn các loại xe tương tự như XĐĐ nhưng có công suất động cơ lên tới hơn 350W và tốc độ có thể đạt tới 40-50km/h tham gia giao thông. Quy chuẩn này có hiệu lực kể từ ngày 1-1-2014. Tuy nhiên trước mắt, để quản lý loại xe này, từ ngày 1-11, Ủy ban ATGT quốc gia phối hợp với Bộ Công an, Bộ Công thương tổ chức chiến dịch tuyên truyền và xử lý vi phạm trong sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh và sử dụng XMĐ, XĐĐ trên toàn quốc.

Tuy nhiên có một vấn đề đang gây đau đầu cho chính các cơ quan quản lý cũng như gây thắc mắc cho người dân, đó là hướng xử lý đối với các loại xe đã mua và lưu hành trên thị trường. Vấn đề này vẫn chưa có câu trả lời cụ thể thỏa đáng và chính sách vẫn đang chạy sau thực tiễn cuộc sống. Do đó, quan trọng nhất vẫn là bổ sung chế tài, đồng thời cơ quan chức năng khuyến cáo các bậc phụ huynh không nên cho học sinh dưới 13 tuổi điều khiển XMĐ, XĐĐ; khi đi xe phải đội mũ bảo hiểm. Bên cạnh đó cần có quy định những người điều khiển XĐĐ phải tham gia học Luật Giao thông trong một thời gian nhất định và tuổi người đi xe này phải trên 15.