Trạm cân lưu động kiểm soát xe quá tải: Để không “lợi bất cập hại”

Từ sự bất lực của cơ quan chức năng

Cuối tháng 7-2013, TCLĐ trên quốc lộ 1 đoạn qua địa phận tỉnh Hà Tĩnh đã bị "vỡ" khi hàng trăm xe tải đồng loạt "phá rào" trước sự bất lực của các cơ quan chức năng. Sự cố kéo dài trong khoảng 3 ngày và có những thời điểm đã trở nên hỗn loạn. Vào ban ngày, hàng trăm xe đậu dài hàng cây số gây cản trở giao thông, đêm đến thì vô tư vượt trạm cân. Thậm chí nhiều lái, phụ xe còn có hành vi gây rối làm mất an ninh trật tự. Trước tình hình đó, trạm cân này đã phải tạm dừng hoạt động.

Trong cuộc họp khẩn cấp giữa các bên liên quan xung quanh sự cố "vỡ" trạm cân tại Hà Tĩnh, các ý kiến cho rằng, nguyên nhân chính là do Khu Quản lý đường bộ IV (đơn vị chủ trì, trực thuộc Tổng cục Đường bộ Việt Nam) còn yếu kém, thụ động. Lực lượng mỏng, công cụ hỗ trợ yếu khiến tổ công tác gặp khó khăn khi hàng trăm phương tiện và lái xe tụ tập gây sức ép. Vị trí đặt trạm cân cũng không thuận lợi, không có địa điểm hạ tải, khó xử phạt. Phó Giám đốc Sở GTVT Hà Tĩnh Trần Quang Tuấn cho biết, trạm chỉ có mỗi cân tự động, những hạng mục quan trọng như bãi đất trống làm trạm hạ tải dã chiến không có. Đó là chưa kể đến nếu hạ tải hàng hóa của xe vi phạm xuống ai sẽ bảo vệ, quản lý? Vì những vấn đề này mà mục tiêu hạ tải đối với các xe vượt tải trọng đã không thể thực hiện...

TCLĐ trên quốc lộ 14 đoạn qua địa bàn tỉnh Đắk Nông chỉ hoạt động hiệu quả được một thời gian ngắn cũng phải tạm dừng. Đại diện Công an tỉnh Đắk Nông cho biết, bất cập lớn nhất là việc tổ chức hạ tải đối với phương tiện vi phạm để lưu giữ, bảo quản hàng hóa, nhất là các mặt hàng như xăng, dầu, gas, hàng đông lạnh, rau củ quả vì dễ bị hư hỏng, do không có kho bãi, cũng như quy trình xử lý cụ thể. Vì không có kho, bến bãi để hạ tải nên sau khi lập biên bản xong, lực lượng chức năng buộc phải cho nhiều xe quá tải tiếp tục lưu thông...

Một số địa phương chưa phải tạm dừng hoạt động TCLĐ nhưng hiện tượng xe quá khổ, quá tải tìm mọi cách né trạm diễn ra khá phổ biến. Thậm chí đã xuất hiện những băn khoăn trong dư luận về việc tiêu cực của các nhân viên TCLĐ vì TCLĐ có thể di chuyển và bất ngờ kiểm tra tải trọng xe lại là điều kiện thuận lợi để tiêu cực có đất sống.

Cần sự vào cuộc của các địa phương

Theo Tổng cục Đường bộ Việt Nam, tình trạng xe chở quá tải trọng cho phép đang diễn biến ngày càng nghiêm trọng làm cho các cây cầu, tuyến đường bị xuống cấp trầm trọng. Trước tình hình trên, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định phê duyệt Quy hoạch trạm kiểm soát tải trọng xe đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030. Từ nay đến năm 2015, sẽ đầu tư 67 bộ TCLĐ để cấp cho các sở GTVT và Tổng cục Đường bộ Việt Nam. Trước mắt, trong tháng 9-2013, sẽ có 10 bộ cân lưu động được đưa vào hoạt động tại các địa phương có tuyến quốc lộ huyết mạch, lưu lượng xe qua lại lớn.

Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ cho rằng, việc cân xe trên tuyến có lưu lượng xe lớn, nguy cơ ùn tắc giao thông cao, trong khi lực lượng tham gia còn mỏng, lại mới thiết lập một trạm duy nhất trên cả tuyến đường dài đã tạo sức ép quá lớn. Sau sự việc xảy ra tại Hà Tĩnh, Bộ đã rút kinh nghiệm khi triển khai cân xe tại trên các tuyến quốc lộ có lưu lượng xe quá tải lớn, phải có bãi để đưa xe vào cân, không cân xe ngay trên đường dễ gây ùn tắc. Với tuyến quốc lộ 1 cần nghiên cứu triển khai đồng loạt một số trạm cân ở Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình... để giảm sức ép.

Theo nhiều chuyên gia, chỉ có thể kiểm soát được tình trạng xe quá tải phá nát cầu, đường trên các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ nếu có sự vào cuộc mạnh mẽ của chính quyền các địa phương. Tuy nhiên, cần khắc phục thực tế là chính quyền một số nơi coi trọng mục tiêu phát triển kinh tế mà chưa quan tâm đúng mức việc kiểm soát tải trọng xe để bảo vệ cầu đường; thậm chí, có nơi còn bày tỏ sự lo ngại nếu làm mạnh sẽ không thu hút được doanh nghiệp vào đầu tư...