Mạng ảo đã “hết cửa”

Trên thế giới, mạng di động không tần số đã tồn tại ở nhiều quốc gia. Mạng này có đặc điểm là DN đầu tư kinh doanh không phải đầu tư hạ tầng (như dựng trạm BTS) mà chỉ phải đầu tư tổng đài, chăm sóc khách hàng, vì bản chất là "sống" dựa trên mạng lưới của DN có hạ tầng bằng các thỏa thuận hợp tác. Có thể gọi kinh doanh mạng ảo là mua buôn lưu lượng để bán lại cho khách hàng. Tại Việt Nam, cách đây 4 năm, vào tháng 8-2009, Bộ TT-TT đã trao giấy phép đầu tiên cung cấp dịch vụ di động không tần số cho Công ty CP Viễn thông Đông Dương. Khi đó, lãnh đạo DN này cho biết sẽ triển khai dịch vụ vào đầu năm 2010 trên cơ sở hợp tác với Viettel. Tại thời điểm này, các phương tiện truyền thông đã có những phân tích dẫn lời các chuyên gia trong ngành nhận định mạng ảo rất khó tồn tại vì thị trường đã bước vào giai đoạn bão hòa. Thực tế, cả ba nhà mạng lớn Viettel, MobiFone, Vinaphone đã bắt đầu đưa ra các gói cước để "vét" nốt những khách hàng cuối cùng là người thu nhập thấp... Kết quả như đã thấy, quá thời hạn quy định mà chưa triển khai giấy phép, năm 2012, Bộ TT-TT đã ra quyết định thu hồi giấy phép đã cấp như kể trên của Đông Dương.

Với VTC, tháng 6-2010, tấm giấy phép thứ hai về thiết lập mạng không tần số được trao. Tại thời điểm đó, đơn vị này cho biết sẽ hợp tác với EVN Telecom để triển khai dịch vụ vào cuối năm 2010. Song "mối lương duyên" giữa VTC và EVN Telecom đã không thành. Theo báo cáo của VTC (gửi tháng 12-2012) với Bộ TT-TT giải trình về lý do chậm trễ triển khai giấy phép, giữa VTC và EVN Telecom đã đạt được thỏa thuận hợp tác chiến lược mua 30% cổ phần của EVN Telecom. Song trong quá trình tái cấu trúc các tập đoàn nhà nước, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định sáp nhập EVN Telecom vào Viettel khiến cho việc triển khai bị đình trệ. Sau đó, VTC trao đổi với Viettel về việc tiếp tục duy trì hợp đồng kinh doanh mạng ảo đã ký với EVN Telecom. Do mô hình kỹ thuật, kinh doanh mạng EVN cũ có nhiều thay đổi, nên việc triển khai đàm phán gặp rất nhiều khó khăn. Năm 2012 cũng là năm VTC thực hiện tái cơ cấu. Do chưa được phê duyệt định hướng kinh doanh, sắp xếp lại các đầu mối nội bộ nên việc triển khai giấy phép càng gặp nhiều khó khăn.

Trong báo cáo, VTC cho biết đang đàm phán với Viettel, nếu không thể thỏa thuận được ngay việc hợp tác sẽ trả lại giấy phép và đề nghị Bộ cấp lại sau khi đàm phán đạt kết quả. Song đến tháng 5-2013, VTC lại kiến nghị Bộ TT-TT cho phép tiếp tục duy trì giấy phép triển khai mạng ảo để phục vụ việc đàm phán trao đổi với các nhà mạng di động; cho phép VTC thử nghiệm mô hình mạng di động không tần số qua wifi, 3G dựa trên công nghệ IP và hỗ trợ VTC trong việc trao đổi, cung cấp thông tin với các mạng di động. Cuối tháng 7-2013, VTC lại có công văn gửi kèm bản thỏa thuận hợp tác giữa VTC và Tổng Công ty Viễn thông Toàn Cầu (Gtel) báo cáo về tình hình triển khai giấy phép. Trong đó, VTC đã ký thỏa thuận hợp tác chiến lược với Gtel. Tuy nhiên, quan điểm của Bộ TT-TT cho thấy thỏa thuận hợp tác mà VTC ký với Gtel là không khả thi, vì Gtel không có giấy phép thiết lập mạng và cung cấp dịch vụ viễn thông di động mặt đất IMT-2000. Mạng lưới của Gtel cũng không đủ đáp ứng nhu cầu cho chính họ (hiện Gtel phải sử dụng hạ tầng mạng của Vinaphone để cung cấp dịch vụ chuyển vùng trong nước). Để bảo đảm hiệu quả đầu tư của Nhà nước, bảo đảm tính cạnh tranh phù hợp với quy luật của thị trường, tránh phân tán nguồn lực, Bộ TT-TT đã ban hành quyết định thu hồi giấy phép cung cấp mạng ảo đã cấp cho VTC, thể hiện rõ sự quyết liệt trong việc thực hiện lành mạnh hóa thị trường viễn thông, tránh để DN đi vào “vết xe đổ” gây thiệt hại cho Nhà nước.

Như vậy, có thể nói rằng, mạng ảo đã "hết cửa" tại thị trường Việt Nam!