Vĩnh biệt đạo diễn điện ảnh Bạch Diệp!

Hôm qua, 18-8, ít giờ sau khi được tin NSND Bạch Diệp không còn nữa, nhà phê bình điện ảnh Trần Luân Kim, nguyên Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam, chia sẻ với Hànộimới rằng, NSND Bạch Diệp là một trong số nữ đạo diễn ít ỏi của điện ảnh Việt Nam, lại là người tạo được dấu ấn đậm nét trong giới làm nghề. Thời NSND Bạch Diệp vào nghề, là nữ giới mà làm đạo diễn đã là rất đặc biệt. Nhưng Bạch Diệp không chỉ chọn nghề đạo diễn mà còn đi trọn vẹn con đường điện ảnh của mình một cách xuất sắc. Nhiều phim của bà đã đi vào lịch sử điện ảnh Việt Nam. Bạch Diệp làm phim rất chỉn chu. Là người kỹ tính nên phim của Bạch Diệp chặt chẽ, thể hiện sâu chủ đề. Bạch Diệp sống tình cảm, nên những đoàn làm phim mà bà tham gia đạo diễn đều rất đoàn kết. Ngoài làm phim ra, NSND Bạch Diệp còn thường xuyên tham gia ý kiến, thúc đẩy sáng tác cũng như thúc đẩy hoạt động của ngành.

NSND Bạch Diệp (tên khai sinh là Nguyễn Thanh Tâm) sinh năm 1929 tại Hà Nội, trong một gia đình có nghề nhiếp ảnh, được học ở trường dòng Saint Dominique ở Hải Phòng, sau theo gia đình về Hải Dương. Bà đã từng tham gia Tổng khởi nghĩa, tham gia Phụ nữ cứu quốc ở Hải Dương khi mới 16 tuổi. Sau này, có lẽ không phải ai cũng biết bà từng là nhà báo (công tác tại Báo Nhân Dân từ năm 1955) và gắn bó với Hà Nội trong vai trò tổ trưởng chịu trách nhiệm thông tin về thành phố. Chia tay nghề báo, năm 1959 bà học đạo diễn và gắn bó với điện ảnh từ đó cho đến khi từ giã cuộc đời. Bà từng công tác tại Hãng Phim truyện Việt Nam, về hưu năm 1992. Nhiều phim nhựa tiêu biểu của bà từng giành Giải Bông Sen bạc tại các Liên hoan phim Việt Nam, như "Trần Quốc Toản ra quân", "Ngày lễ thánh", "Huyền thoại mẹ". Sau này, khi đã ở độ tuổi 60-70, bà vẫn tiếp tục đóng góp cho điện ảnh với những tác phẩm giá trị như "Điện Biên Phủ" (1992), "Hoa ban đỏ" (1994)… Bà được phong tặng danh hiệu NSND vào năm 1997, 10 năm sau đó được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về VHNT (năm 2007).

Nhớ về bà, NSƯT Trần Lực, người vào vai chính trong phim "Hoa ban đỏ" do bà làm đạo diễn, chia sẻ: Trước khi làm phim với cô Bạch Diệp, tôi đã được nghe danh về cô. Khi tiếp xúc mới thấy cô thật hồn hậu, trẻ trung. Những lúc nghỉ cô có thể vừa nhảy lò cò vừa hát những bài hát tiếng Pháp đã học thuở xưa. Cô cáu đấy, giận dỗi đấy, tất cả đều xuất phát từ cảm xúc chân thành. Vậy nên, hiểu cô rồi thì chúng tôi làm việc rất thoải mái. "Hoa ban đỏ" là một phim không dễ, bởi nó có nhiều đại cảnh, lại là đại cảnh chiến tranh cần có sự cộng hưởng phức tạp của nhiều yếu tố, nhưng cô Bạch Diệp dàn dựng đâu vào đấy. Có lẽ, phụ nữ muốn làm đạo diễn thì phải như cô, vừa hồn nhiên vừa quyết liệt, vững về nghề và khi đã làm phim thì không còn nghĩ gì đến việc khác nữa.

Có một điểm chung giữa NSND Bạch Diệp và NSND Hải Ninh là trước khi ra đi họ đều để lại bộ phim cuối cùng về Hà Nội. Bộ phim do NSND Hải Ninh viết kịch bản, mang tên "Người mẹ Hà Nội" thì chưa kịp triển khai. Còn phim truyền hình "Hà Nội một thời", phim cuối cùng của NSND Bạch Diệp thì thực hiện vào dịp Thủ đô tròn nghìn tuổi, lúc ấy bà đã ở tuổi 80. Khi đó, bà từng tiên đoán "đây có thể là bộ phim cuối cùng của đời tôi".

Đau xót là điều bà tiên đoán sớm trở thành sự thật. Vĩnh biệt bà, điện ảnh nước nhà tự hào có một nữ đạo diễn tài năng và chung thủy với nghề!