Đã minh bạch đến đâu?

Có lẽ lý do đầu tiên để lý giải chính bởi biên độ tăng giá lần này khá cao. Nhưng điều đáng chú ý hơn chính là sự đột ngột của quyết định này. Chỉ mấy ngày trước, khi bắt đầu có thông tin doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu "than lỗ", ngỏ ý muốn tăng giá thì người dân đã được trấn an bằng những thông tin từ các cơ quan quản lý, rằng liên bộ Tài chính - Công thương vẫn yêu cầu các doanh nghiệp theo dõi và tạm thời giữ nguyên giá bán. Thậm chí, có tin cho rằng, cơ quan quản lý đang xem xét giảm thuế nhập khẩu, tiếp tục sử dụng Quỹ bình ổn và chưa tăng giá. Vậy nhưng, giá vẫn tăng và là lần tăng thứ ba liên tiếp chỉ trong hơn một tháng qua, khiến dư luận cảm thấy sốc.

Như đã nói, thực tế thì khả năng tăng giá xăng là điều dễ hiểu, nhưng điều khiến nhiều người băn khoăn chính là cách thức điều hành của cơ quan quản lý. Thật khó hiểu khi ngay cả bộ chủ quản cũng gửi thông cáo chậm gần nửa tiếng sau khi các công ty đã bán giá mới.

Cũng có người giải thích rằng, thông tin phải được giữ kín đến phút chót để không bị các đối tượng lợi dụng găm hàng. Song, điều này lại cho thấy cái mà các nhà quản lý cũng như các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu lâu nay vẫn khẳng định là "minh bạch" trong quản lý giá mặt hàng này vẫn là điều chưa được thực hiện. Thậm chí cách thức minh bạch như thời gian qua còn đang khiến cho người dân rối hơn, như sa vào ma trận. Nói cách khác là cách công bố thông tin về xăng dầu đang "có vấn đề", thông tin công khai cũng như không, khiến người dân bức xúc. Các phát ngôn thiếu thống nhất, sự chưa rõ ràng trong công bố các thông tin liên quan đến cách tính giá làm cho tính minh bạch bị ảnh hưởng. Liên quan đến Quỹ bình ổn giá xăng dầu, theo quan điểm của một số chuyên gia, hiện tại Bộ Tài chính mới chỉ công khai thu, chi của quỹ, còn việc sử dụng khoản lợi nhuận thu được từ quỹ hằng năm ra sao thì chưa bao giờ công bố. Ngay như việc trước lần tăng giá nào đó thì y như rằng doanh nghiệp lại than lỗ, nhưng lỗ thế nào thì đến lúc này chắc chắn ít người có thể giải thích được. Nên chuyện tưởng như minh bạch lại chưa thực sự sáng tỏ.

Rõ ràng, việc công bố đúng, rành mạch các con số sẽ là yếu tố quyết định tránh gây sốc với xã hội. Khi có đủ thông tin cơ sở, đủ yếu tố để đánh giá thì tự người tiêu dùng có thể nhận định được tình hình thị trường, sẵn sàng đón nhận các biến động. Ngoài ra, việc công bố thông tin, cũng như phát ngôn từ cơ quan quản lý cũng cần được chuẩn hóa bằng quy chế chặt chẽ, vừa để cung cấp thông tin đúng đến người dân, vừa tránh bị lợi dụng để trục lợi hoặc kẻ xấu tung tin làm rối loạn thị trường.