Tin đồn và hệ lụy khó lường

Sự việc này ít thu hút sự chú ý của dư luận bởi thủ phạm không bị khởi tố mà chỉ xem xét xử phạt hành chính. Nhưng, ở góc độ nào đó cho thấy, hệ thống pháp luật của nước ta còn có "lỗ hổng", cũng như sự phản ứng của cộng đồng doanh nghiệp hiện nay trước tin đồn là khá chậm, dễ gây nên hệ lụy lớn.

Khoảng 10 năm trở lại đây, tin đồn trong lĩnh vực kinh tế đã gây thiệt hại lớn cho người dân, doanh nghiệp và niềm tin vào những chính sách điều hành kinh tế của Nhà nước. Điển hình trong số này là tin đồn: Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Sài Gòn bị bắt (năm 2008), ăn bưởi gây ung thư (2007), Việt Nam thiếu gạo (năm 2008)... Gần đây nhất, tin đồn ăn chuối gây ung thư, hóa chất tẩy trắng trứng gà, dung dịch trồng rau "lớn nhanh như thổi"... khiến cho nông dân khu vực Đồng bằng sông Hồng lâm vào cảnh lao đao khi nông sản đến kỳ thu hoạch không tiêu thụ được, khiến cuộc sống của người nông dân vốn đã bấp bênh lại càng khó khăn hơn. Rõ ràng, hệ lụy từ tin đồn thất thiệt thật là khôn lường!

Cũng cần nói thêm rằng, với sự trợ lực của internet, điển hình là mạng xã hội, bất kỳ cá nhân nào khi sở hữu một tài khoản (đa phần là miễn phí) là có thể đăng bất cứ thông tin gì họ thích. Với những dụng ý xấu, đối tượng cơ hội hoàn toàn có thể bịa đặt thông tin để lừa dối, góp phần gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp làm ăn chân chính. Ác thay, tin đồn thường loang đi nhanh chóng và gây thiệt hại lớn do "tâm lý đám đông" đang ngự trị trong cộng đồng. Dù ngày hôm sau, tin đồn được cải chính và thị trường tài chính quay về mức ổn định gần như trước đó nhưng những xáo động vô hình đó khó có thể nói đã được "gột sạch", không ảnh hưởng đến nền kinh tế. Đặc biệt là khi những tin đồn xuất hiện với tần suất ngày càng dày đặc thì ai dám chắc rằng không ảnh hưởng đến tâm lý người tiêu dùng, nhà đầu tư. Trong khi đó, các công cụ kiểm soát thông tin trên internet đến nay vẫn là "nhiệm vụ bất khả thi" với các cơ quan quản lý.

Trở lại câu chuyện xử lý 3 đối tượng phát tán tin đồn về Chủ tịch BIDV chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 10 đến 20 triệu đồng. Theo phía cơ quan điều tra, sở dĩ áp dụng mức phạt trên là do động cơ của các đối tượng không có mục đích phá hoại nhưng có mục đích vụ lợi về kinh tế. Trong khi đó, khi tin đồn phát ra, thị trường chứng khoán, thị trường tài chính liên ngân hàng chao đảo và giảm điểm rõ rệt...

Hiện nay, việc phát hiện đối tượng phát tán tin đồn đã khó, nhưng việc xử lý những trường hợp phát tán tin đồn càng khó, cho thấy hệ thống pháp luật còn không ít kẽ hở. Đặc biệt, dưới góc độ pháp luật, việc chứng minh tin đồn gây thiệt hại thế nào đến cá nhân, tổ chức, nền kinh tế để xử lý hình sự là không hề đơn giản, đòi hỏi thời gian, đôi khi cả trình độ công nghệ không dễ gì thực hiện.

Dưới góc độ kinh tế, có thể khẳng định rằng, hầu hết doanh nghiệp nước ta chưa quan tâm và có chiến lược xử lý khủng hoảng truyền thông, đặc biệt là trước các tin đồn thất thiệt. Trong lúc các doanh nghiệp trong nước đang khá lúng túng thì ở các doanh nghiệp nước ngoài, đặc biệt là các tập đoàn đa quốc gia, xử lý khủng hoảng truyền thông là kỹ năng cần phải có trong nghiệp vụ quản trị doanh nghiệp. Họ đặt ra tiêu chí, xử lý khủng hoảng truyền thông tốt nhất là ba giờ sau khi tin đồn phát tán ra. Do đó, doanh nghiệp cần phải xây dựng một bộ quy định rõ các công cụ "lắng nghe" nhằm phát hiện nhanh nhất những tin đồn ác ý, các bước tiến hành để xử lý một cuộc khủng hoảng, các thông điệp cần phải đưa ra và một ngân hàng dữ liệu các kênh truyền thông cần thiết để chuyển tải thông điệp "hóa giải" tin đồn.

Rõ ràng, trong khi hệ thống pháp luật chưa theo kịp cuộc sống thì yêu cầu tự phòng vệ chủ động trước các tin đồn ác ý của các doanh nghiệp là rất cần thiết, tránh hiện tượng "mất bò mới lo làm chuồng"!