Lạc quan trong thận trọng

Đây là thỏa thuận hiếm hoi giữa hai miền Triều Tiên về KCN chung được coi là biểu tượng trong quan hệ hai nước - bị đóng cửa vào đầu tháng 4 vừa qua - sau nhiều tháng căng thẳng do Triều Tiên tiến hành vụ thử hạt nhân lần thứ 3 và cảnh báo từ Hàn Quốc cùng Mỹ về những vụ tấn công hạt nhân.

Theo thỏa thuận vừa đạt được, từ ngày 10-7 các doanh nghiệp của Hàn Quốc sẽ đến KCN Kaesong để kiểm tra cơ sở, máy móc của công ty và thu hồi các loại nguyên liệu, hàng hóa đang tồn đọng tại đây sau hơn ba tháng đóng cửa. Phía CHDCND Triều Tiên cam kết sẽ bảo đảm an toàn cho các doanh nhân Hàn Quốc và đoàn xe của họ. Một trong những nội dung không kém phần quan trọng được hai bên tiếp tục bàn thảo vào ngày 10-7 là cách thức nhằm tránh một vụ đóng cửa tương tự có thể xảy ra trong tương lai.

Được thành lập từ năm 2004, KCN chung Kaesong, do các công ty Hàn Quốc đầu tư 100% vốn (gần 900 triệu USD) trở thành biểu tượng hợp tác kinh tế duy nhất giữa hai miền Triều Tiên. KCN này nằm cách khu phi quân sự chỉ 10km về phía bắc, trên tuyến đường xe hơi và tàu hỏa được xây dựng lại nối liền Bình Nhưỡng và Seoul. Không chỉ có ý nghĩa về mặt kinh tế, KCN chung còn mang ý nghĩa xã hội lớn bởi nó tạo công ăn việc làm cho hơn 53.000 công nhân Triều Tiên, với mức lương khoảng 110 USD/tháng.

Thế nhưng, quyết định đóng cửa KCN chung Kaesong của Bình Nhưỡng cùng việc rút toàn bộ 53.000 công nhân khỏi đây khiến các doanh nghiệp Hàn Quốc phải ngừng hoạt động. Hành động đơn phương của Bình Nhưỡng không chỉ đẩy quan hệ liên Triều căng thẳng hơn mà còn làm tổn hại kinh tế của hai nước. Theo Bộ Thống nhất Hàn Quốc, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Hàn Quốc và Triều Tiên trong tháng 5 vừa qua gần như bằng 0 sau những căng thẳng giữa hai miền kéo theo việc Bình Nhưỡng đóng cửa KCN chung Kaesong. Mức thiệt hại sau hơn ba tháng đóng cửa KCN chung lên tới 910 triệu USD, giới phân tích lo ngại tình trạng đình trệ thương mại Hàn Quốc - Triều Tiên sẽ tiếp diễn nếu căng thẳng không giảm và KCN chung Kaesong chưa được mở cửa trở lại.

Trong bối cảnh các doanh nghiệp Hàn Quốc hoạt động tại Kaesong không ngừng đòi Chính phủ của nữ Tổng thống Park Geun-hye đàm phán với Triều Tiên về số phận KCN, thỏa thuận vừa đạt được là một bước tiến quan trọng. Theo nhận định của Bộ trưởng Bộ Thống nhất Hàn Quốc Kim Hyung-seok, thỏa thuận hai bên đạt được đã tạo cơ hội bình thường hóa các hoạt động tại KCN chung Kaesong trên tinh thần xây dựng. Các chuyên gia phân tích cho rằng, việc Bình Nhưỡng bất ngờ đề nghị tiến hành các cuộc thảo luận về một loạt vấn đề từ thương mại đến nhân đạo, từ việc mở lại KCN chung Kaesong đến khôi phục hoạt động đoàn tụ các gia đình bị ly tán sau chiến tranh Triều Tiên làm dấy lên hy vọng căng thẳng trên Bán đảo Triều Tiên sẽ sớm được hóa giải. Với Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon, kết quả cuộc đàm phán mới nhất giữa Seoul và Bình Nhưỡng là bước phát triển đáng khích lệ hướng tới xoa dịu căng thẳng và tăng cường hòa bình, ổn định trên Bán đảo Triều Tiên.

Sau một loạt nỗ lực ngoại giao con thoi thời gian qua của các bên liên quan, quan hệ hai miền Triều Tiên cũng như tiến trình phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên có nhiều tín hiệu lạc quan. Tuy nhiên, sự kiện Bình Nhưỡng nhất trí mở lại KCN chung Kaesong không có nghĩa Triều Tiên chấp nhận mọi yêu cầu của Mỹ cũng như Hàn Quốc để giải quyết tranh chấp liên quan tới chương trình phi hạt nhân hóa; trong đó, có cả việc quay trở lại bàn đàm phán 6 bên vốn đang bị đình trệ. Bán đảo Triều Tiên luôn chứa đựng những yếu tố bất ngờ. Và, sự lạc quan trong thận trọng của dư luận thế giới là dễ hiểu sau những gì mà Triều Tiên và Hàn Quốc thể hiện thời gian qua.