Người chắt “vàng” từ đất

Trong đợt Huyện ủy Phú Xuyên tổng kết hai năm thực hiện "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" (19-5-2013) đã xuất hiện nhiều gương mặt tiêu biểu. Tôi đặc biệt ấn tượng với gương mặt một chủ trang trại đến từ thôn Hòa Mỹ, xã Hồng Minh, huyện Phú Xuyên. Đó là anh Nguyễn Văn Khéo - người đầu tiên mạnh dạn đưa cây bưởi Diễn về làm giàu trên vùng đất trũng Phú Xuyên.

Nguyễn Văn Khéo sinh năm 1965, là con út trong một gia đình có hoàn cảnh khó khăn, bố mẹ già yếu, chị gái bị thần kinh, anh trai là thương binh. Vùng quê ấy, mùa vụ thất bát liên miên, nên đất bị bỏ hoang khá nhiều. Trong đầu người thanh niên trẻ tuổi luôn băn khoăn câu hỏi: "Không lẽ đồng chiêm không trồng được loại hoa màu gì thay thế được cây lúa, để cái đói, cái nghèo luôn rình rập gõ cửa từng nhà?". Anh lên kế hoạch lập gia đình cho yên bề gia thất rồi chuyên tâm tìm hướng đi cho mình. Năm 1987, anh xây dựng gia đình với chị Nguyễn Thị Quý. Năm 1988, khi con trai đầu vừa tròn hai tháng tuổi, anh Khéo bắt đầu nhận công việc trông nom, quét dọn cho UBND xã Hồng Minh. Là người nông dân cần cù, chịu khó, ngoài công việc phục vụ UBND xã, thời gian còn lại anh không quản sớm tối phát quang bụi rậm, dọn cỏ quyết tâm cải tạo hơn 2 sào đất bỏ hoang xung quanh khu vực trụ sở ủy ban, với ý định ban đầu là mua cây giống hoa, quả, củ về trồng thử nghiệm. Không có vốn, anh đi vay thóc bán lấy tiền làm vườn.

Với phương châm "lấy ngắn nuôi dài", ban đầu anh trồng những cây hoa màu ngắn ngày như rau thơm, bắp cải, su hào, cà chua… Anh bộc bạch: "Lần đầu mày mò trồng các loại rau, củ thực phẩm, tôi phải lên tận xã Đại Lan - Đông Mỹ mua giống, nhưng chủ yếu để học hỏi kinh nghiệm. Khi bắt đầu gieo hạt, tôi bồi hồi chăm nom chẳng khác gì nhà giàu chăm cậu ấm, cô chiêu". Nhưng rồi đất không phụ công người, những giọt mồ hôi của vợ chồng anh Khéo đổ xuống mấy sào vườn được trả công xứng đáng. Những lứa rau thơm, su hào, bắp cải xanh non, những quả cà chua mọng đỏ của vợ chồng anh đã có mặt ở khắp các phiên chợ vùng quê. Tiếng tăm mảnh vườn của anh Khéo có những giống rau chất lượng cao đã bắt đầu bay xa. Từ đây mấy sào vườn bỏ hoang khi xưa, nhờ bàn tay tảo tần và ý chí ham học hỏi của anh Khéo đã trở thành khu vườn ươm cây giống hoa màu, rau, củ, quả, bán cho các hộ nông dân quanh vùng. Tám năm lăn lộn với vườn ươm cây giống, vợ chồng anh Khéo đã có bát ăn, bát để. Nhưng quý hơn cả là những cây rau, củ, quả của đồng màu đã "đứng chân" được ở vùng chiêm trũng. Và ý chí quyết tâm làm giàu trên đồng đất quê hương luôn thúc giục anh từng ngày, từng giờ.

Đến tháng 4-1996, vừa tròn độ tuổi "tam thập nhi lập", anh Khéo đã thầu lại khu vườn rộng 1 mẫu 8 sào của các cụ ở xã Hồng Minh. Đây là khu vườn các cụ trồng táo và vải thiều nhưng không mang lại hiệu quả kinh tế. Nhìn khu vườn rộng, không được quy hoạch bài bản của các cụ, trong lòng anh đầy trăn trở: đưa cây gì vào đây mới đem lại hiệu quả kinh tế và nhân rộng được ở các trang trại. Khi chưa tìm được câu trả lời, anh bắt đầu trồng thử đu đủ, hoa huệ. Hai năm đầu do chưa có kinh nghiệm, nên thất thu nặng, chuột bọ, sâu bệnh phá hoại trên diện rộng… Không nản chí, hai vợ chồng anh bỏ hết cây giống cũ và thay thế bằng hoa hồng, hoa cúc. Anh lấy giống ở vùng hoa chất lượng cao như làng Đăm, Tây Tựu, Mê Linh, Đan Phượng. Kết quả thật khả quan, vườn hoa nhà anh Khéo đã níu kéo được chân khách thập phương, ai qua đường cũng phải trầm trồ khen đẹp. Mùa thu hoạch, rất đông bạn hàng nhiều nơi về mua. Lãi từ hoa gấp 4-5 lần trồng lúa và các loại rau củ khác. Kinh tế gia đình anh bắt đầu khởi sắc, tiếng tăm anh Khéo cũng từ đó bay xa.

Nhưng nghiệp làm vườn luôn thúc giục anh phải tiếp tục tìm tòi sáng tạo, để "tấc đất phải hóa tấc vàng". Và cơ duyên đã đưa anh thành ông chủ bưởi Diễn có tiếng hôm nay… Trong lần lên thăm chú ruột ở Phúc Lý cách Diễn 3km, anh được nếm vị ngọt, mát, thơm rất lạ của bưởi Diễn. Trong đầu anh lóe lên một ý nghĩ táo bạo: Mang giống bưởi Diễn về trồng thử trên đồng đất quê hương. Nghĩ là làm. Anh mua giống bưởi chiết cành ở Diễn về trồng trên 8 sào vườn. Hành trang anh mang cùng cây bưởi là cuốn sổ nhỏ ghi tỉ mỉ cách chăm sóc và kỹ thuật phòng bệnh cho cây. Dồn hết tâm huyết vào giống bưởi quý này anh mới hiểu thế nào là câu "chín tháng trông cây, một ngày trông quả". Thật kỳ diệu, cây bưởi Diễn rất thích hợp với thổ nhưỡng vùng Phú Xuyên. Cây lớn nhanh, xanh tươi, xòe tán, ra hoa, kết trái. Mùa hái quả lứa đầu tiên, niềm vui tràn ngập trong gia đình anh Khéo. Anh nói đùa với bà con: Hôm nay nhà tôi sinh được quý tử!

Chất lượng quả bưởi không khác gì ở Diễn. Múi bưởi to, tôm mọng, lượng nước trong múi bưởi còn nhiều hơn ở chính vùng nó được sinh ra. Trồng được bưởi đã mừng, nhưng còn giá cả, làm thế nào để người tiêu dùng chấp nhận khi giá một quả bưởi Diễn đắt gấp 4-5 lần quả bưởi ở quê anh? Đầu tiên anh Khéo phải mang bưởi đi bán ở Hà Đông - Hà Nội. Còn ở Phú Xuyên, anh chỉ ký gửi hàng, thậm chí còn mời khách thưởng thức. Thế rồi "hữu xạ tự nhiên hương" - tin anh Khéo có giống bưởi Diễn quý lan khắp vùng. Một số người làm vườn, chủ trang trại đã tìm về học hỏi và mua giống. Đầu tiên là người trong huyện, sau đó là những trang trại ở Hà Nam, Ứng Hòa, Mỹ Đức... Nay giống bưởi của anh Khéo đã vào tận miền trung. Còn ở Phú Xuyên, nơi nào cũng đua nhau trồng "bưởi Diễn nhà Quý - Khéo". Hiện nay, mỗi năm trang trại của anh Khéo cung cấp hàng vạn cây giống cho các hộ nông dân. Cây giống của anh đã được xử lý trước khi đưa vào trồng nên tỷ lệ cây sống và thụ quả rất cao, chất lượng quả tốt. Khách đến mua giống luôn được anh hướng dẫn tỉ mỉ cách trồng, chăm sóc, tỉa cành, vun sới. Anh còn nhận thu mua bưởi Diễn giúp bà con nông dân, cung cấp cho các đại lý lớn. Giờ đây người tiêu dùng đã quen thuộc với giá cả, chất lượng bưởi Diễn Phú Xuyên. Anh Nguyễn Văn Khéo còn vui vẻ, sẵn sàng cung cấp cây giống cho những hộ nghèo, khi thu hoạch, anh lại mua giúp sản phẩm và lúc đó mới thu tiền cây giống.

Hơn 13 năm miệt mài cải tạo, nhân giống cây bưởi Diễn cho phù hợp với đồng đất Phú Xuyên. Người nông dân có "Tâm" với đất ấy nhiều năm liên tục được Chủ tịch UBND TP Hà Nội, Chủ tịch Hội Nông dân TP, Hội Nông dân Phú Xuyên tặng nhiều bằng khen, giấy khen là hộ nông dân sản xuất kinh doanh giỏi, chủ trang trại có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước, là tấm gương hội viên nông dân điển hình trong phong trào "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh".

Nói về những dự định trong tương lai, anh Khéo cho biết: "Ước muốn lớn nhất của tôi là biến trang trại này thành mô hình nhân giống các loại cây ăn quả, hoa chất lượng cao, là nơi cung cấp giống, trao đổi học hỏi kinh nghiệm cho tất cả các hộ sản xuất và các trang trại lớn trong huyện Phú Xuyên và vùng lân cận. Tôi đang lên kế hoạch để quả bưởi Diễn quý của Việt Nam có mặt tại các siêu thị ở nước ngoài; thành lập câu lạc bộ những người làm vườn ở Phú Xuyên và các vùng lân cận".