Giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh

Theo báo cáo của Ban cải cách hiện đại hóa hải quan (Tổng cục Hải quan), sau một thời gian ngắn triển khai TTHQĐT, cả nước có 34/34 Cục Hải quan địa phương với 125 chi cục hải quan thực hiện. TTHQĐT được áp dụng cho hầu hết các loại hình XNK, thu hút 28.948 DN tham gia, chiếm 92,88% số DN đang hoạt động XNK trên phạm vi cả nước.

Cộng đồng DN đánh giá, TTHQĐT đã mang lại những lợi ích thiết thực như: Được khai hải quan điện tử 24 giờ/7 ngày trong tuần và nhận thông tin phản hồi của hải quan trực tiếp qua hệ thống xử lý dữ liệu điện tử. Trường hợp khai trong thời gian nghỉ theo quy định của pháp luật, hải quan phản hồi kết quả chậm nhất 4 giờ kể từ thời điểm bắt đầu ngày làm việc kế tiếp. DN được sử dụng chứng từ in ra từ hệ thống khai điện tử đối với lô hàng đã được chấp nhận thông quan để làm chứng từ vận chuyển hàng hóa trên đường... Ước tính, khi sử dụng TTHQĐT, DN tiết kiệm được khoảng 20% chi phí mỗi năm, con số đặc biệt ý nghĩa trong bối cảnh hiện nay.

Với lĩnh vực hoạt động chính là nhập khẩu linh kiện sản xuất ắc quy xe máy và thiết bị xây dựng phục vụ các nhà máy khu vực phía Bắc và phía Nam, Công ty TNHH Du lịch - Dịch vụ thương mại Đô Vân là một trong những DN đầu tiên tại Quảng Ninh triển khai TTHQĐT. Ông Lưu Văn Đô - Giám đốc công ty cho biết, kim ngạch nhập khẩu của đơn vị qua cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh) trung bình mỗi năm đạt trên 30 tỷ đồng. Triển khai TTHQĐT, DN có thể ngồi tại nhà khai báo và sau 1-2 phút đã có kết quả. Nhờ có sự hỗ trợ đắc lực của cơ quan hải quan nên hoạt động XNK của DN diễn ra khá thông suốt, giảm đáng kể chi phí, góp phần nâng cao sức cạnh tranh khi hoạt động thương mại quốc tế.

Tiếp tục tháo gỡ khó khăn

Việc triển khai Nghị định 87 đã thu được những kết quả đáng khích lệ, song quá trình thực hiện cũng phát sinh một số vướng mắc. Thống kê của Cục Hải quan Hà Nội cho thấy, sau một thời gian ngắn triển khai, đã có 91% DN làm thủ tục trên địa bàn tham gia, tỷ lệ tờ khai thực hiện TTHQĐT đạt 98,7%. 100% chi cục thuộc Cục đã thực hiện TTHQĐT với tất cả các loại hình XNK. Song hạn chế lớn nhất trong quá trình thí điểm TTHQĐT là cơ sở hạ tầng chưa thực sự đồng bộ dẫn đến các sự cố đường truyền, nghẽn mạng, ảnh hưởng đến tốc độ xử lý tờ khai hải quan.

Ông Nguyễn Văn Dương - Chi cục phó Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái nhận xét, cơ bản các DN đều hài lòng do được hưởng lợi ích từ việc thực hiện TTHQĐT. Thời gian thông quan hàng hóa nhanh gấp 2-3 lần so với trước đây. Tuy nhiên thực tế cũng đòi hỏi trong quá trình kê khai, DN thực hiện TTHQĐT phải am hiểu luật pháp và được tập huấn, nếu không rất dễ xảy ra sai sót và việc khắc phục sẽ làm mất thời gian của cả DN và cơ quan quản lý. Nghị định 87 cũng nêu rõ, người khai hải quan phải đáp ứng các điều kiện về công nghệ thông tin và kỹ năng khai hải quan điện tử. Trường hợp chưa đáp ứng được thì thông qua đại lý làm thủ tục hải quan có đủ điều kiện để thực hiện TTHQĐT.

Để khắc phục những vướng mắc phát sinh, các đơn vị hải quan đã chủ động tìm cách tháo gỡ khó khăn cho DN. Đại diện Cục Hải quan Hà Nội cho biết đã kịp thời xử lý những lỗi phát sinh bằng cách công chức hải quan can thiệp đột xuất trên hệ thống, giúp DN thông quan thuận lợi. Tại Cục Hải quan Quảng Ninh, bên cạnh việc tổ chức tập huấn cho DN, Cục thành lập đội hỗ trợ trực tiếp với nhân lực có trình độ cao tại các cửa khẩu. Khi xảy ra lỗi về đường truyền, lỗi phần mềm… giúp khắc phục nhanh sự cố khi thực hiện TTHQĐT. Sự hỗ trợ kịp thời của hải quan là vấn đề mấu chốt giúp giải quyết nhanh, hiệu quả vướng mắc của DN khi triển khai Nghị định 87.

Theo đánh giá của Tổng cục Hải quan, việc triển khai TTHQĐT là bước đệm quan trọng để triển khai Hệ thống thông quan tự động (VNACCS/VCIS) vào đầu năm 2014, đồng thời góp phần xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, hiệu quả, giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư.