Thắt chặt quan hệ đối tác thân thiết

Chuyến thăm được thực hiện ngay sau khi Tổng thống B.Obama rời Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G8) tại Bắc Ireland (Anh) cho thấy, sự coi trọng của Washington đối với Đức - một đồng minh thân thiết, đồng thời là một tiếng nói đầy sức mạnh tại Cựu lục địa.

Trên thực tế, cách đây 5 năm, ông Obama đã tới thăm Berlin trong vai trò là một ứng cử viên Tổng thống. Bài diễn văn của ông tại công viên Tiergarten lúc đó khiến 200.000 người nghe phải gào lên trong phấn khích khi ông chỉ trích những sai lầm về chính sách của Mỹ dưới thời Tổng thống George Bush và tuyên bố: "Nước Mỹ không có đối tác nào tốt hơn Châu Âu". Thế nhưng, nhiều thứ đã thay đổi sau 5 năm và tình cảm của người Đức đối với nhà lãnh đạo mà họ ví như "siêu sao" một thời đã phần nào lắng xuống. Thay vào sự cuồng nhiệt là những băn khoăn về thất bại của ông Obama trong nỗ lực đóng cửa nhà tù quân sự trên Vịnh Guantanamo, về việc chính quyền của ông dùng máy bay không người lái để tiêu diệt các phần tử Al-Qaeda gây thương vong cho nhiều dân thường và mới nhất là chương trình do thám tuyệt mật của Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ (NSA) vừa bị phanh phui. Dù duy trì mối quan hệ cá nhân tốt đẹp với Tổng thống Obama, Thủ tướng Đức Angela Merkel vẫn yêu cầu Washington phải công bố chi tiết về chương trình theo dõi lén dữ liệu điện thoại và internet của người dân tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Bất chấp những lùm xùm đáng tiếc, mối quan hệ song phương lâu đời giữa Mỹ và Đức nhìn chung không có quá nhiều trở ngại và gai góc. Song, điều đó cũng không có nghĩa là, sự gắn bó tưởng chừng không thể lay chuyển giữa hai nước lúc nào cũng dựa trên sự đồng thuận tuyệt đối. Từng ủng hộ mạnh mẽ việc Đức gia nhập NATO năm 1955 và việc thống nhất hai miền nước Đức trước sự nghi ngờ của không ít đồng minh Châu Âu, nhưng Mỹ lại không có tiếng nói chung với Đức trong cuộc chiến tranh tại Iraq năm 2003. Gần đây hơn, Đức cũng không đồng tình với kế hoạch mở rộng NATO sang Ukraine và Gruzia cũng như sự cứng rắn với Nga trong kế hoạch phòng thủ tên lửa. Trên lĩnh vực kinh tế, Đức và Mỹ đi theo hai hướng khác nhau về quan điểm trong giải quyết cuộc khủng hoảng nợ công. Chính quyền Tổng thống Obama luôn cam kết những chương trình thúc đẩy tiêu dùng nội địa và kích thích kinh tế trong khi Thủ tướng Đức Merkel vẫn kiên định chính sách cắt giảm chi tiêu mạnh mẽ để cân bằng ngân sách.

Dù vẫn còn tồn tại một số khác biệt, không thể phủ nhận thực tế rằng, Mỹ và Đức vẫn luôn là những đối tác không thể thay thế của nhau. Nhiều năm qua, Berlin và Washington vẫn gắn kết bởi những lợi ích kinh tế quan trọng. Hiện tại, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai, nguồn nhập khẩu lớn thứ tư của Đức. Trái lại, Đức là thị trường xuất khẩu lớn thứ sáu, nguồn nhập khẩu lớn thứ năm của Mỹ. Trong bối cảnh Mỹ và nhiều quốc gia đồng minh Châu Âu lao đao vì khủng hoảng tài chính thì nền kinh tế Đức vẫn trụ vững, thể hiện sức mạnh đáng nể của đầu tàu khu vực. Do đó, phát triển mối quan hệ kinh tế mạnh mẽ hơn giữa hai cường quốc đã trở thành chủ đề chính trong cuộc gặp gỡ giữa hai nhà lãnh đạo. Mỹ cũng nhận thức rõ ràng vai trò của Đức sẽ có ý nghĩa quyết định trong quá trình đàm phán Hiệp định thương mại tự do Mỹ - EU vừa được khởi động.

Vì vậy, việc Tổng thống Obama hiện diện tại Berlin và có bài phát biểu quan trọng tại Cổng Brandenburg - biểu tượng cho sự thống nhất nước Đức có ý nghĩa quan trọng. Trong bối cảnh cả Mỹ và Châu Âu đều đang gặp khó khăn kinh tế, hai cường quốc ở hai bờ Đại Tây Dương đều nhận thấy lợi ích của việc cần hợp tác chặt chẽ hơn nữa. Những đồng thuận và cam kết về nhiều vấn đề chủ chốt trong quan hệ song phương và quốc tế vừa đạt được trong chuyến thăm hai ngày của Tổng thống Obama đã một lần nữa khẳng định triển vọng tốt đẹp của mối quan hệ khăng khít Mỹ - Đức trong tương lai.