Cần giải pháp tổng thể

Cục CSĐT tội phạm về TTXH (Bộ Công an) cho biết, thời gian gần đây tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội diễn biến phức tạp và nghiêm trọng. Tính chất phạm tội của tội phạm từ nguyên nhân xã hội ngày càng tàn bạo, như giết nhiều người trong một vụ... So với tổng số vụ án giết người thì do nguyên nhân xã hội chiếm 92,5% và riêng số vụ giết người thân trong gia đình chiếm 12%. Trên địa bàn Hà Nội, Ban chỉ đạo 197 thành phố cho biết, trong quý I-2013 đã xảy ra một số vụ án đặc biệt nghiêm trọng xuất phát từ nguyên nhân xã hội, trong đó có 3 vụ án gia đình. Những con số thống kê trên khiến dư luận không thể không lo ngại về hệ lụy của nó đối với xã hội.

Trong số các vụ được xếp vào loại giết người do nguyên nhân xã hội, cơ quan công an quan tâm đến loại tội phạm băng nhóm thanh toán lẫn nhau do mâu thuẫn. Trong những vụ án kiểu này, tội phạm giết người rất nghiêm trọng, có sự tham gia của nhiều đối tượng, thường diễn ra dưới hình thức truy sát, sử dụng nhiều hung khí, thậm chí vũ khí nóng, vật liệu nổ. Dù nổi cộm và phức tạp nhưng với loại tội phạm có tính chất như trên, công tác phòng ngừa không phải là không có hướng giải quyết. Trước diễn biến phức tạp của nhóm tội phạm này, Cục CSĐT tội phạm về TTXH cho hay, đơn vị đã thực hiện nhiều biện pháp nghiệp vụ, cả bí mật và công khai, nhằm nắm chắc tình hình, đấu tranh hiệu quả với các băng nhóm, nhất là băng nhóm đâm thuê, chém mướn, bảo kê. Kết quả là thời gian vừa qua, hàng loạt băng nhóm hoạt động theo hình thức "xã hội đen" đã bị triệt xóa như các chuyên án phá ổ nhóm tội phạm do Phạm Khắc Tú cầm đầu tại Hưng Yên; ổ nhóm do Nguyễn Văn Tý cầm đầu tại TP Hồ Chí Minh... Tuy vậy, còn một loại tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội khác mà cơ quan công an cũng phải thừa nhận rất khó phòng ngừa đó là những vụ phạm tội do mâu thuẫn bột phát, nhất thời. Trong những vụ án dạng này, chỉ trước khi gây án một khoảnh khắc, đối tượng phạm tội là người có nhân thân tốt, tính cách hiền lành, thậm chí được nhiều người yêu mến, tin cậy. Trong một số vụ án, kẻ xuống tay còn là người thân, có quan hệ máu mủ hoặc là vợ, chồng, người yêu, bạn thân. Điều đáng quan ngại, đối tượng gây án có xu hướng trẻ hóa, trong đó có cả học sinh, sinh viên, nhiều vụ việc xảy ra chỉ vì lý do tình ái...

Qua tổng hợp, cơ quan công an cho rằng, những vụ án do nguyên nhân xã hội phản ánh tình trạng đáng báo động về sự xuống cấp của đạo đức, văn hóa ứng xử trong xã hội. Dưới góc độ này, cơ quan công an cho rằng, để phòng ngừa tội phạm có hiệu quả đòi hỏi sự tham gia tích cực của các cấp, ngành và cả hệ thống chính trị. Trong đó, cấp ủy Đảng, chính quyền, các đoàn thể ở cơ sở giữ vai trò quyết định. Phương pháp đặt ra là, một mặt đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật, mặt khác, các cơ quan liên quan cần chủ động phát hiện, giải quyết kịp thời, dứt điểm những mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân... Cán bộ cơ sở cũng phải là đầu mối quan trọng, có trách nhiệm phát hiện, theo dõi, cảm hóa giáo dục, giúp đỡ những đối tượng diện nguy cơ cao như các đối tượng có hoàn cảnh éo le, có biểu hiện bệnh lý; hòa giải mâu thuẫn gia đình ngay tại cơ sở...

Ai cũng nhận thấy, tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội để lại những hậu quả nghiêm trọng cả về tính mạng, tài sản của nạn nhân, nhất là hệ lụy của nó tác động tiêu cực đến tâm lý xã hội. Vì vậy, công tác phòng ngừa là cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, với loại tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội, sẽ là vô phương chống đỡ nếu không có những giải pháp đồng bộ và mang tính xã hội rộng khắp. Ngay từ bây giờ, các cấp, ngành và toàn xã hội cần đặc biệt quan tâm, có giải pháp đồng bộ để phòng ngừa, ngăn chặn loại tội phạm này một cách chủ động, hiệu quả.