Bắt đầu thực hiện luật phòng chống tác hại thuốc lá

Luật nhằm mục đích xây dựng môi trường không thuốc lá để hạn chế tối đa việc tiếp xúc với khói thuốc cho cộng đồng.

Theo luật, công dân có quyền yêu cầu không hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút. Mỗi người cũng có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xử lý người có hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút; phản ánh hoặc tố cáo cơ quan thẩm quyền xử lý hành vi hút thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm hút thuốc lá.

Luật nghiêm cấm người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá; sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá; bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi.

Cấm quảng cáo, khuyến mại thuốc lá, tiếp thị thuốc lá trực tiếp đến người tiêu dùng dưới mọi hình thức. Nghiêm cấm tài trợ của tổ chức, cá nhân kinh doanh thuốc lá, không sử dụng hình ảnh thuốc lá trên báo chí, xuất bản phẩm dành riêng cho trẻ em. Việc vận động, ép buộc người khác sử dụng thuốc lá là một hành vi bị pháp luật nghiêm cấm.

Cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà và trong phạm vi khuôn viên bao gồm cơ sở y tế, giáo dục, trừ các trường cao đẳng, đại học, học viện. Không được hút thuốc ở nơi chăm sóc, nuôi dưỡng, vui chơi, giải trí dành riêng cho trẻ em, khu vực có nguy cơ cháy, nổ cao.

Các địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà bao gồm nơi làm việc, trường cao đẳng, đại học, học viện. Ôtô, tàu bay, tàu điện cũng là những phương tiện giao thông công cộng bị cấm hút thuốc lá hoàn toàn.

Bên cạnh các địa điểm cấm hút thuốc, nơi dành cho người hút thuốc như: khu vực cách ly của sân bay, quán bar, karaoke, vũ trường, khách sạn và cơ sở lưu trú du lịch; các phương tiện giao thông công cộng là tàu thủy, tàu hỏa.

Nơi dành riêng cho người hút thuốc lá phải có phòng và hệ thống thông khí tách biệt với khu vực không hút thuốc lá; có dụng cụ chứa các mẩu, tàn thuốc lá; có biển báo tại các vị trí phù hợp, dễ quan sát; có thiết bị phòng cháy, chữa cháy.

Theo Trung tâm Truyền thông giáo dục sức khỏe (Sở Y tế TP HCM), thuốc lá là một trong những nguyên nhân dẫn đến các bệnh gây tử vong hàng đầu. Nạn dịch thuốc lá toàn cầu giết chết gần 6 triệu người mỗi năm, trong đó 10% hay hơn 600.000 người hút thuốc lá thụ động. Nếu không áp dụng luật, thuốc lá sẽ giết chết đến 8 triệu người vào năm 2030, trong đó hơn 80% sống ở các nước có thu nhập thấp và trung bình.

Hiện tượng hút thuốc lá nơi công cộng còn rất phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là những nơi tập trung đông người, những nơi công cộng như nhà ga, bến xe, rạp hát, rạp chiếu phim, nhà hàng, khách sạn. Hơn nữa, Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ hút thuốc lá cao trên thế giới.

Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi ngày Việt Nam có trên 100 ca tử vong vì các bệnh có liên quan đến sử dụng thuốc lá, nhiều gần 4 lần số ca tử vong vì tai nạn giao thông đường bộ. Nếu không có biện pháp ngăn chặn thì đến năm 2030, có gần 10% dân số Việt Nam sẽ tử vong vì các bệnh liên quan đến sử dụng các sản phẩm thuốc lá.

Gần đây nhất là Khảo sát Toàn cầu về hút thuốc lá ở người trưởng thành (GATS) tiến hành tại Việt Nam năm 2010, Việt Nam là nước có tỷ lệ nam giới sử dụng thuốc lá rất cao so với các nước trên thế giới và trong khu vực. 47,4% nam giới trưởng thành hút thuốc và nữ là 1,4% và 23,8% người trưởng thành nói chung (15,3 triệu người trưởng thành) đang hút thuốc lá.

Tình trạng hút thuốc lá nơi công cộng khá phổ biến. Khói thuốc lá ngày càng nhiều trong không gian nơi nhà ở, nơi làm việc, nơi vui chơi giải trí và công cộng. Số người không hút thuốc lá bị ảnh hưởng bởi khói thuốc lá (còn gọi là hút thuốc thụ động) ở nơi làm việc là 49,0% và 67,6% tại nhà. Tỷ lệ hút thuốc thụ động cao nhất được tìm thấy ở các quán rượu/ cà phê/ trà là 92,6% và ở nhà hàng là 84,9%.

Y học đã có nhiều bằng chứng cho thấy thuốc lá có một ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe. Tuy nhiên, sự nguy hiểm này người ta thường không dễ thấy ngay mà tác hại của thuốc lá diễn ra rất âm thầm trong thời gian lâu dài để có thể gây hại cho sức khỏe con người.

Không có liều lượng hút thuốc lá nào là vô hại đối với sức khỏe, có nghĩa là ngay cả khi chỉ hút 1 điếu thuốc thôi cũng đã gây nên những biến đổi không tốt cho cơ thể. Các nhà khoa học tính toán và cho biết rằng: Hút một điếu thuốc tức là đã tự mình làm mất đi 5,5 phút cuộc sống. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc ngắn hơn so với người không hút thuốc từ 5 đến 8 năm. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30 đến 80%, chủ yếu là do các bệnh ung thư (ung thư phế quản), bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, các bệnh tim mạch.

Mức độ tăng nguy cơ phụ thuộc vào tuổi bắt đầu hút (hút thuốc càng sớm thì nguy cơ càng cao), số lượng thuốc hút trung bình với đơn vị là bao/năm tính bằng cách lấy số bao thuốc hút trung bình hàng ngày nhân với số năm hút (số lượng thuốc hút bao/năm càng lớn thì nguy cơ càng cao) và thời gian hút càng dài thì nguy cơ cũng càng lớn. Trong đó thời gian hút dài là yếu tố nguy cơ sinh ung thư là đáng ngại nhất.