Cơn địa chấn ở Địa Trung Hải

Mọi bất bình nảy sinh từ quyết định khác lạ của hai chủ nợ, đó là ngoài việc phải "thắt lưng buộc bụng" như những quốc gia trót mắc nợ khác, Síp sẽ phải áp thuế một lần duy nhất ở mức 9,9% đối với các khoản tiền gửi trên 100.000 euro và 6,75% đối với các khoản tiền gửi thấp hơn tại toàn bộ các ngân hàng của nước này. Kết quả là không chỉ người dân tại quốc gia rộng hơn 9.200km2 "đùng đùng nổi giận", mà ngay lập tức loại thuế đặc biệt này đã khiến lãnh đạo nước Nga cách đó vài ngàn cây số phải lên tiếng. Phản ứng khá dữ dội của Tổng thống Nga Vladimir Putin khi gọi đây là đề xuất bất công, thiếu chuyên nghiệp và nguy hiểm đã khiến câu chuyện dường như không còn là vấn đề nội bộ của Síp hay Khu vực đồng tiền chung Châu Âu (Eurozone) mà đã được nâng lên tầm quốc tế. Động thái của Mátxcơva cũng mang đến nhiều đồn đoán khi đất nước đang nằm ngoài Eurozone bỗng nhiên bị tổn thất lớn bởi biến cố ở đảo Síp.

Mối quan hệ kinh tế Nga - Síp đã tồn tại khá lâu và không còn là bí mật. Lãi suất cao, thủ tục đơn giản và thuế doanh nghiệp chỉ bằng một nửa tại Nga (10%) nên từ lâu, quốc đảo Địa Trung Hải đã trở thành "địa chỉ vàng" cho các doanh nhân giàu có của xứ Bạch dương. Theo tính toán, số tiền của các doanh nghiệp, ngân hàng và công dân Nga đang nằm tại ngân hàng của Síp lên đến 20 tỷ euro. Con số này thậm chí còn lớn hơn cả GDP của quốc đảo hiện nay (khoảng 18 tỷ euro). Do đó, nếu chính phủ của Thủ tướng Nicos Anastasiades chấp nhận "cây gậy" của EU và IMF để đổi lấy "củ cà rốt" trị giá 10 tỷ euro thì không cần bàn cãi, hàng tỷ euro của các công dân Nga sẽ không cánh mà bay. Vì vậy, đã có không ít lời đồn đoán rằng, sở dĩ Châu Âu bất ngờ áp dụng quy chế đặc biệt với Síp vì muốn nhắm vào ngân khoản khổng lồ của Nga tại Síp. Đặc biệt, khi lãnh đạo Lục địa già tin rằng rất có thể, một lượng không nhỏ trong những tài khoản của Nga đang nằm trong các ngân hàng Síp là sở hữu của nhiều bố già khét tiếng xứ Bạch dương.

Tuy nhiên, người dân đảo quốc xinh đẹp lại không quan tâm nhiều đến điều đó. Ngay sau khi tin tức về điều luật áp thuế tiền gửi được đưa ra, dân chúng Síp đã ồ ạt kéo đến ngân hàng, các trạm rút tiền ATM để bảo toàn tài sản. Bất luận vì lý do gì, ở khía cạnh nào đó thật khó chấp nhận một khoản tiền gửi của cá nhân bỗng chốc bị bốc hơi đến 10% chỉ sau một cuộc thương thuyết. Mối lo ngại trở nên nghiêm trọng hơn khi một số chủ tài khoản người Anh, Hy Lạp hiện cũng gửi đến hơn 15 tỷ euro ở đảo Síp bắt đầu có những động thái tương tự. Nếu như tình trạng này tiếp tục diễn ra, hệ thống ngân hàng của Síp sẽ cầm chắc sự sụp đổ và cả quốc đảo vỡ nợ chỉ trong vài ngày là điểm kết thúc tất yếu.

Vì lẽ đó, cơn địa chấn từ Síp đã làm rung chuyển các thị trường toàn cầu. Vàng leo dốc 4 phiên liên tiếp đến ngưỡng 1.610 USD/ounce trong khi các sàn chứng khoán từ Châu Âu, Châu Á đến Mỹ rớt thê thảm. Giới đầu tư vô cùng lo lắng nếu thử nghiệm tại Síp thành công sẽ tạo tiền lệ "đánh vào" tiền gửi tại nhiều quốc gia Châu Âu, nhất là những con nợ mạn tính đang phải sống nhờ vào các gói cứu trợ nước ngoài. Một sự xáo trộn mới trên thị trường tài chính Lục địa già và toàn cầu vừa được dự báo đúng vào thời điểm thế giới cần sự ổn định để chữa lành những vết thương khủng hoảng.

Song, lời chối từ của Síp đã giúp một viễn cảnh hỗn độn tạm thời chưa diễn ra. Thế nhưng, điều đó lại đặt Châu Âu vào một bài toán nan giải khác là lãnh đạo châu lục sẽ hành động thế nào để phá thế bế tắc hiện nay (?). Vì, chắc chắn nếu không có hỗ trợ từ bên ngoài, nền tài chính "bị thương" của đảo Síp sẽ không cầm cự được lâu. Và, dư luận đang chờ đợi những thỏa hiệp có thể để sớm có lời đáp cho cuộc khủng hoảng tại đảo quốc Địa Trung Hải.