Tăng cường hiệu quả hoạt động của các hiệp hội

Ở nước ta hiện có 28 hiệp hội ngành hàng quốc gia và 50 hiệp hội DN đa ngành cấp tỉnh. Thời gian qua, các hiệp hội đã đảm nhận vai trò là đại diện cho DN, thể hiện chức năng làm cầu nối giữa DN với cơ quan quản lý nhà nước, nhất là trong quan hệ với đối tác trong, ngoài nước. Song, đến nay nhìn chung hiệp hội chưa đáp ứng được những yêu cầu của DN do sự yếu kém xét từ nhiều góc độ. Kết quả khảo sát thực tế tại các hiệp hội cho thấy, 83% nhân sự là những người từng là cán bộ cơ quan nhà nước, trong đó 34% số chủ tịch là quan chức đã nghỉ hưu được mời sang làm việc cho hiệp hội. Thực tế này là yếu tố dẫn đến cách điều hành công việc thường theo tư duy, thói quen hành chính mệnh lệnh, xa rời thực tiễn, không đáp ứng được đòi hỏi cụ thể.

Một vấn đề nữa là hiện chỉ có 35% tổng số hiệp hội có bộ phận chuyên trách về pháp luật và thực tế này khiến giới chuyên gia nhận xét là "một bất ngờ đáng tiếc". Với tỷ lệ "mỏng" như vậy thì hiệp hội khó có thể là chỗ dựa, đủ sức bảo vệ cộng đồng DN Việt đang hoạt động trong môi trường toàn cầu hóa, rất dễ rơi vào những tình huống đối mặt với nguy cơ thiệt hại về kinh tế như tranh chấp thương mại, hàng rào kỹ thuật và nhất là các vụ kiện chống bán phá giá. Thực tế số vụ tranh chấp, khiếu kiện đang có xu hướng gia tăng trong quá trình hội nhập và đe dọa quyền lợi của DN Việt, đã đặt ra yêu cầu là những hiệp hội chưa thành lập bộ phận pháp luật cần kiện toàn sớm để phát huy vai trò tư vấn, bảo vệ DN khi cần thiết.

Trình độ nghiệp vụ và khả năng sáng tạo của nguồn nhân lực làm việc ở các hiệp hội cũng bộc lộ một số bất cập. Đó là tình trạng làm việc với mức độ "đủng đỉnh", mang tính hình thức bởi công việc không mang tính chất cạnh tranh hoặc không phải chịu trách nhiệm rõ ràng. Nhiều cá nhân không đủ kiến thức sâu về luật, kỹ năng ngoại ngữ chuyên ngành, nhất là khả năng ứng phó với tình huống khó khăn mới nảy sinh. Các hiệp hội chưa thể trả mức lương cao cho người lao động, hiện chỉ đủ sức duy trì mức thu nhập trung bình 3-5 triệu đồng/cán bộ/tháng…

Đáng lưu ý là hiện nhiều hiệp hội còn thiếu điều kiện vật chất, nhất là về trang bị và chưa ổn định trụ sở làm việc, thậm chí có trường hợp phải "ở nhờ" nên ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động. Đại diện một hiệp hội cấp tỉnh xác nhận, có những cuộc họp chỉ có vài chục người nhưng vẫn phải nhờ hội trường của DN nào đó. Hầu như các hiệp hội đều chưa thể ứng dụng tiện ích internet để thực hiện họp trực tuyến để tiết giảm chi phí cũng như khắc phục tình trạng chật chội.

Đặc biệt, một số hiệp hội còn chưa đủ trình độ để cung cấp những dịch vụ trọn gói hoặc chuyên sâu theo yêu cầu của DN, trong khi đây chính là một mảng việc lớn, có khả năng mang lại thu nhập thường xuyên cho hiệp hội. Ngoài ra, theo đánh giá của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), sự liên kết giữa DN thành viên trong một số hiệp hội còn thiếu chặt chẽ, chưa tận dụng được lợi thế cùng là thành viên để hợp tác, chia sẻ thông tin thị trường, kết hợp thực hiện hợp đồng…

Tất cả những thực tiễn trên làm giảm hiệu quả hoạt động của các hiệp hội, khiến họ chưa thể đáp ứng mong mỏi, kỳ vọng ngày càng cao của DN. Vì vậy, mỗi hiệp hội cần sớm kiện toàn tổ chức, đa dạng hóa phương thức cũng như nâng cao hiệu quả hoạt động, chú trọng bổ sung nhân lực trẻ có trình độ để có thể xứng đáng là "mái nhà chung", là chỗ dựa vững chắc cho các DN.