Cơ hội tìm kiếm tác phẩm văn học đỉnh cao?

Cuộc thi trên, bên cạnh việc nhằm triển khai cụ thể Đề án cùng tên đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, còn thực sự mang những ý nghĩa vô cùng quan trọng khác.

Trở lại với đề tài chiến tranh, nhất là việc xoáy sâu vào hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc, không phải là một đề tài cũ, một "câu chuyện cổ tích nói đi nói lại". Trên khắp các diễn đàn VHNT, chúng ta thường "than thở" chưa có tác phẩm đỉnh cao. Thì đây, hiện thực hai cuộc kháng chiến chính là mảnh đất quá lý tưởng cho VHNT khai thác chiều sâu phẩm chất con người và dân tộc Việt Nam; đó cũng là hiện thực dữ dội đủ sức làm bật lên những câu chuyện thân phận NGƯỜI với đầy đủ ý nghĩa của một từ viết hoa.

Ai cũng biết chúng ta đã từng có những tác phẩm về chiến tranh, hậu chiến có sức lan tỏa mạnh mẽ cả trong và ngoài nước như tiểu thuyết "Nỗi buồn chiến tranh" của Bảo Ninh… Trước ta viết hay thì nay ta vẫn có thể viết hay và hay hơn trước. Mỗi độ lùi thời gian lại cho văn nghệ sĩ và chính công chúng những cái nhìn mới mẻ về sự kiện. Mảnh đất hiện thực đồ sộ đó đủ chỗ cho tất cả văn nghệ sĩ khai thác, vấn đề chỉ là ở tài năng, tầm vóc của người nghệ sĩ mà thôi.

Đôi khi từ một khía cạnh, một sự kiện ám ảnh nhất với mình, nhà văn, họa sĩ, nhà biên kịch… cũng có thể tạo ra những tác phẩm có sức thuyết phục. Tiểu thuyết "Mùa hè giá buốt" của Văn Lê vừa được giải A (Giải thưởng VHNT TP Hồ Chí Minh 5 năm 2006-2011 lần đầu tiên) là một ví dụ.

Một điều có giá trị lâu dài khác vượt lên trên cả giải thưởng là cuộc thi sẽ trở thành cơ hội để chúng ta hết sức tranh thủ trải nghiệm có một không hai của cả một thế hệ những người lính - văn nghệ sĩ. Các tác phẩm VHNT về đề tài này còn là gạch nối quan trọng để những người cầm bút thế hệ sau trở lại với ông cha, tìm kiếm từ đây những bài học quý giá cho chặng đường đi tới của dân tộc.